Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

De Joegoslavische autoriteiten hebben belang bij burgerslachtoffers. De verleiding is groot het lot een handje te helpen.

Door onze redacteur COEN VAN ZWOL

ROTTERDAM, 4 MEI. Bijna alle verslaggevers die gisteren aan de hand van de Servische autorteiten een verwoeste lijnbus bij de Montenegrijnse grens bezochten, meldden dat er naar hun gevoel iets niet klopte. Was dit een NAVO-aanval, of een macaber tableau, gearrangeerd door Serviërs?

In de Servische versie wordt de lijnbus van Pec naar de Montenegrijnse hoofdstad Podgorica rond twaalf uur gisterochtend bij het dorp Savine Vode aangevallen door een NAVO-vliegtuig. Persbureau Tanjug meldt dat de bus was afgeladen met vrouwen en kinderen. Reddingspogingen zouden zijn gehinderd door aanhoudende NAVO- aanvallen.

Later op de middag worden buitenlandse cameraploegen naar de bus geleid. Op een kale berghelling staat een met kogelgaten doorzeefde bus die door zijn wielen is gezakt. Verminkte lijken van vrouwen en mannen, sommigen met de witte Albanese fez, anderen in Servisch politie-uniform, liggen rond de bus. Ook is er wat kinderspeelgoed en patroonhulzen met Engels opschrift. "Twee uur lang heeft de NAVO deze bus gebombardeerd", zegt een onderzoeksrechter. Er zouden twintig doden en 43 gewonden zijn gevallen. Staatszender RTS toont gewonden. Ze komen niet aan het woord; wel een dokter die vertelt dat sommige slachtoffers derdegraads verbrandingen hebben.

Bronnen binnen de NAVO speculeerden gisteren dat wellicht een politiekonvooi was geraakt dat gebruik maakte van een menselijk schild. Vanochtend zeiden NAVO-woordvoerders evenwel zeker te weten dat NAVO-toestellen niets aan de slachting hebben bijgedragen. Dit zou zijn gebleken na analyse van pilotenverslagen en videobeelden.

NAVO-bronnen wijzen op ongerijmdheden. Zo was er op enkele tientallen meters van de bus een grote bomkrater en enkele kleinere inslagen, op het eerste gezicht van mortiergranaten. De bus zelf zat echter vol kogelgaten. Een NAVO- militair wilde vanochtend wel speculeren. Het zou om een lijnbus gaan waarin Servische politietroepen tussen Albanese passagiers zouden hebben gezeten, of die passagiers als menselijk schild meevoerden. De bus zou in een hinderlaag van het Kosovo Bevrijdingsleger UÇK zijn gelopen. In de streek is vorige maand zwaar gevochten.

Gezien het publicitaire effect dat eerdere NAVO-missers - afzwaaiers op woonwijken, een gebombardeerd vluchtelingenkonvooi, een verwoeste trein en bus - zou de Servische overheid de verleiding niet hebben kunnen weerstaan om ook de bus van Savine Vode te gebruiken. Al was de mis en scene knullig.

Zoals na de NAVO-aanval op het vluchtelingenkonvooi in Kosovo van 14 april ook een lompe vervalsing in omloop werd gebracht, waarin een piloot ('Charlie Bravo') door een AWAC ('Moeder') bevel krijgt vluchtelingen te bombarderen.

De NAVO stelt dat de Servische autoriteiten alles doen om verwarring te wekken over de vraag wat een civiel en wat een militaire doel is. Een bekende methode is de vorming van gemengde konvooien: tankcolonnes met een menselijk schild van vluchtelingen. In een recente opname van Netwerk is een Servische luchtdoelbatterij te zien tegen een zijmuur van een orthodoxe kerk. Human Rights Watch meldde op 30 april dat het Joegoslavische leger in Kosovo systematisch tanks in boerderijen verstopt.

Het Institute for War and Peace Reporting schreef onlangs dat in Belgrado geruchten gaan over de twintig doden van het bombardement op staatszender RTS. CNN zou twee dagen voor de aanval alle apparatuur uit het RTS-gebouw hebben gehaald. RTS-werknemers zouden daarna weinig zin hebben gehad 's nachts een 'kerkhof-dienst' te draaien. De leiding van de zender zou 'deserteurs' met ontslag hebben bedreigd.