Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

De ministers van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie praten vandaag in Bonn over de vluchtelingen uit Kosovo. Alle oproepen tot gezamenlijke acties ten spijt, wordt daarover in Europa heel verschillend gedacht.

Door onze correspondenten

ROTTERDAM, 1 APRIL. Over één ding lijkt Europa het eens. De vluchtelingen uit Kosovo moeten zo veel mogelijk in de regio zelf worden opgevangen. Al was het alleen maar omdat anders indirect zou worden meegewerkt aan de Servische campagne om Albanese Kosovaren van huis en haard te verdrijven. Hoewel veel landen zich overrompeld voelen door de Servische acties, was het onmogelijk daar vooraf op in te spelen. Zo zei de Britse minister voor Ontwikkelingshulp, Clare Short, dat het Westen ,,medeplichtig'' zou zijn geweest aan etnische zuivering als van te voren opvangkampen in de regio waren ingericht.

Behalve principiële redenen zijn er volgens de Euopese landen ook praktische argumenten voor opvang in de regio zelf. ,,Elke mark die in de regio wordt uitgegeven, biedt een veelvoud aan hulp van een mark hier'', zei een woordvoerder van de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen. En de Duitse onderminister voor Buitenlandse Zaken Günter Verheugen, dezer dagen samen met Europees commissaris Emma Bonino (Humanitaire Hulp) in Macedonië en Albanië, zei gisteren dat de Kosovo-Albanezen ,,Voorlopig het meeste baat hebben bij directe hulp ter plekke''.

De noodhulp begint langzaam goed op gang te komen. Zowel de individuele landen, als de Europese Unie als geheel stellen geld en goederen beschikbaar. Europees commissaris Hans van den Broek (Buitenlandse Betrekkingen) heeft de minister van Buitenlandse Zaken van Macedonië, Aleksandar Dimitrov, bovendien toegezegd dat de Europese ministers van Financiën langetermijnhulp aan dat land overwegen.

Maar daarmee houdt de overeenstemming in Europa op. Verschillen in opvatting hangen samen met de verwachte vluchtelingenstroom. Italië en Griekenland - beide dicht bij de regio - nemen een heel eigen positie in. Duitsland, Oostenrijk en Nederland - die relatief veel vluchtelingen opvangen - hebben aangedrongen op een lastenverdeling bij de opvang. Iets waarvoor landen als Spanje en Portugal niets voelen. Veel verder dan een lastenverdeling op vrijwillige basis is men nog niet gekomen. Wel zouden in geval van een acute crisis lidstaten die veel vluchtelingen opnemen financieel gesteund moeten worden door degenen die hun grenzen gesloten houden.

Duitsland voelt intussen de bui al hangen. Het aantal Kosovo-Albanezen dat de afgelopen maanden naar Duitsland vluchtte, is gestegen tot 320.000. Een belangrijk deel van de inwoners van Kosovo woont nu al in Duitsland, merkte het Beierse ministerie van Binnenlandse Zaken cynisch op. Toch sluiten Duitse deelstaten de komst van Kosovo-vluchtelingen de komende weken niet uit. In tal van dorpen en steden worden al tienduizenden plaatsen ingeruimd voor opvang: in tehuizen die eerder zijn gebruikt voor Bosniërs.

Bij de Italiaanse regering groeit het vermoeden dat het gezien de slechte infrastructuur en armoede in Albanië onvermijdelijk is vluchtelingen in Italië zelf onderdak te bieden. Maandag zei minister van Binnenlandse Zaken Ros Russo Jervolino dat Italië in staat is om 20.000 mensen onderdak te bieden. Op verschillende plaatsen in het zuiden van het land zijn al opvangcentra ingericht. Als de situatie in Albanië uit de hand loopt, zal Italië veerboten sturen om de vluchtelingen af te halen, om te voorkomen dat de Kosovaren hun toevlucht moeten zoeken tot de misdaadbendes die met behulp van snelle motorboten illegale immigranten aan land zetten langs de zuidkust. Een groot probleem voor de Italianen is het scheiden van vluchtelingen uit Kosovo van anderen die de gelegenheid willen aangrijpen om Italië en daarmee de Europese Unie binnen te komen. Ook de Franse president Jacques Chirac erkent dat de opvangcapaciteit van de buurlanden van Kosovo zo goed als uitgeput is en dat de rest van Europa zal moeten bijspringen. In het licht van ,,de barbaarse daden van het Servische bewind'', heeft Europa volgens Chirac ,,de morele plicht handelend op te treden''. Franse humanitaire organisaties en de minister van Volksgezondheid en 'Humanitaire Actie' hebben deze week vertegenwoordigers naar de Balkan gestuurd om de hulpbehoefte te taxeren en te organiseren.

Ook uit Groot-Brittannië vertrok pas begin deze week het eerste hulptransport. Hulporganisaties die inzamelingsacties zijn begonnen, klagen over grote logistieke problemen ter plekke. De oorlog blokkeert gebruikelijke routes voor vrachtwagens, en hulptransporten worden bedreigd door afpersers en rovers. Veel organisaties waren al actief in de regio, maar hebben na het begin van de bombardementen hun medewerkers elders moeten onderbrengen.

In het pro-Servische NAVO-lid Griekenland bestaat angst voor ,,nóg meer Albanezen''. Er zijn in Griekenland bijna 400.000 Albanese gastarbeiders, die volgens de publieke opinie sterk bijdragen aan de stijgende criminaliteit. Voor de Griekse regering is opvang 'in de regio' niet voldoende. Athene pleit ervoor de vluchtelingen vooral niet naar Zuid-Albanië te sturen. Daar woont een aanzienlijke Griekse minderheid en de Griekse regering zou niet graag zien dat zij vroeg of laat (Griekse) vluchtelingen moet opvangen, die op hun beurt van huis en haard zijn verdreven.