Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

Onder druk van Milosevic sluiten Servische rechters onafhankelijke- en oppositiemedia in het land of leggen hoge boetes op. De leiding van het tv-station Studio B gaat niet eens meer naar de rechtbank.

Door onze correspondent YAËL VINCKX

BELGRADO, 29 APRIL. Zoran voelt zich niet lekker. "Ik ben ziek door de nieuwe luchtfilters en de radioactieve straling." Signalen die zijn bedoeld om de uitzendingen van het oppositionele tv-station Studio B te storen, zouden de straling veroorzaken. Zoran werkt voor Studio B. Hij wijst uit het raam: "Vanuit dat gebouw zenden collega's van TV Pink signalen uit om ons te storen." TV Pink is het station van president Milosevic' vrouw, Mirjana Markovic, en haar radicale partij JUL.

Zo ziet Studio B er gestoord uit: tien bibberige zwarte balken en veel geruis. Zo ziet Studio B er ongestoord uit: een discussieprogramma, een videoclip van George Michael en beelden van het wereldnieuws. Die beelden zijn gepikt van BBC en Sky News, erkent Danka Kojadinovic, eindredacteur internationaal nieuws en echtgenote van Dragan Kojadinovic, die de algemeen directeur van het tv-station is. "We hebben geen geld om de beelden te kopen, dus we stelen."

Danka Kojadinovic voelt zich ook niet lekker - maar om andere redenen dan collega Zoran. De politie dreigt namelijk het appartement van Danka en Dragan leeg te halen. Begin deze maand legden rechters Studio B een boete op van 450.000 dinar (circa twintigduizend gulden). De aanklacht betrof een uitzending over de vermeende moordaanslag op oppositieleider Vuk Draskovic, wiens auto werd geramd door een vrachtwagen. Drie mensen kwamen bij dat ongeluk om het leven. In de uitzending werd geopperd dat een hoge politie-officier nog voor de ambulance op de plek van het ongeluk was verschenen. Naar de zitting van de rechtbank zijn Danka en Dragan Kojadinovic niet eens gegaan. "Een dagvaarding staat gelijk aan een veroordeling. Moeten we daar onze tijd aan verspillen", zegt Kojadinovic.

Studio B heeft wel vaker boetes gekregen. Die boetes werden tot nu toe betaald door het stadsbestuur van Belgrado, waar de Servische Vernieuwingsbeweging (SPO) van Vuk Draskovic almachtig is. Zo betaalden de inwoners van Belgrado mee aan de instandhouding van Draskovic' propagandamachine bij uitstek. Maar nu is de maat vol, heeft de leiding van het tv-station besloten. De boete van 450.000 dinar wordt niet betaald. Daarop heeft de politie gedreigd de persoonlijke spullen van het echtpaar Kojadinovic te confisqueren.

De strijd tegen de Servische media heeft gevolgen voor televisie, radio en kranten, maar grijpt ook diep in het persoonlijke leven in. Danka en Dragan hebben hun dochters verboden de deur te openen of papieren aan te nemen - het kon wel eens een dagvaarding zijn. Danka zegt: "Mijn oudste dochter vertrouwt niemand. Maakt een jongeman avances, dan denkt ze: doet hij het om mij of is-ie een spion van Milosevic?"

Studio B is niet het enige medium dat onder vuur ligt. Sinds enkele maanden worden televisie- en radiostations aan de lopende band gesloten, van frequentie veranderd of (wat vooral bij kritische kranten en tijdschriften veelvuldig gebeurt) torenhoge en onbetaalbare boetes opgelegd. In sommige gevallen komt de politie binnen en haalt een essentieel onderdeel van de apparatuur weg. In andere gevallen wordt de boel kort en klein geslagen. Ook worden de eigendomsverhoudingen van geprivatiseerde kranten veranderd, met het argument dat bij de privatisering tien jaar geleden een foutje is gemaakt. Zo'n blad wordt vervolgens ondergebracht bij een uitgeverij die door het regime wordt gecontroleerd.

In de afgelopen jaren werden de niet-regeringsgezinde media in Servie regelmatig "aangepakt", weet Veran Matic, directeur van het bekende en door het buitenland 'doodgeknuffelde' radiostation B2-92. Maar deze keer hebben de onafhankelijke journalisten geen eenduidige verklaring voor het harde optreden. Danka Kojadinovic zag de druk toenemen na het einde van de NAVO-bombardementen, vorig jaar zomer. Veran Matic ziet de repressie "niet toevallig" samenvallen met de beslissing van de verdeelde oppositie om te gaan samenwerken. Anderen wijzen op de komende gemeenteraads- en parlementsverkiezingen; de Joegoslavische president zou zijn critici voortijdig de mond willen snoeren. "Milosevic vreest destabilisatie van het land", weet Matic.

Sinds twee jaar moeten radio- en televisie-stations op een officiële frequentie uitzenden en moeten zij belasting betalen. Veel stations hebben niet zo'n officiële frequentie; Matic verhaalt van 39 stations die een vergunning aanvroegen. Twee daarvan zouden een officiële golflengte hebben gekregen. Natuurlijk bleven de overige stations wel uitzenden - soms zonder belasting te betalen.

Daar worden de radio- en tv-zenders nu op afgerekend. Een station betaalde geen belasting, waarop de apparatuur werd geconfisqueerd. Na betaling kregen ze hun spullen terug. Maar andere stations kunnen de hoge boetes niet betalen of moeten zich diep in de schulden steken. De journalisten zelf zijn onderwerp van voortdurend verdachtmakingen. Leden van regeringspartijen noemen hen 'verraders' en 'spionnen van het Westen'. De Servische vice-premier Vojislav Seselj zei laatst: "Jullie worden betaald om de staat te vernietigen. Jullie zijn het ergste dat er is."

We laten ons niet onderdrukken, zeggen Kojadinovic van het tv-station studio B en Veran Matic van de radiozender B2-92. Maar hun kantoren zitten achter staalplaten deuren met enorme sloten. Echt veilig voelen ze zich niet, zeker niet na de moord op de onafhankelijke journalist Slavko curuvija. Zijn dood wordt, een jaar na dato, dezer dagen in Belgrado herdacht. curuvija's moordenaars zijn nog altijd niet gevonden.