Dossier IRT-affaire

Nieuws

Rapport

Kamercommissie

Achtergrond

Biografie

Opinie

Begrippen

Door een onzer redacteuren
DEN HAAG, 8 MEI. De ministers voor politie, Sorgdrager (Justitie) en Dijkstal (Binnenlandse Zaken), moeten snel maatregelen nemen tegen functionarissen bij politie en justitie die verantwoordelijk waren voor het ontstaan van de crisis in het opsporingsapparaat. Dat vindt een meerderheid van de Tweede Kamer.

Tijdens de opening van het debat met het kabinet over het rapport van de commissie-Van Traa, gisteren, spraken de regeringspartijen in de Kamer nog geen oordeel uit over de zittende bewindslieden. De oppositiefracties CDA, GroenLinks en SP leverden wel felle kritiek op Sorgdrager, Dijkstal en ook PvdA-staatssecretaris Schmitz. Zij was tot 1994 als burgemeester van Haarlem medeverantwoordelijk voor het falen van de politie in die stad.

De meeste partijen drongen aan op personele maatregelen in het opsporingsapparaat. ,,Ik kan mij niet voorstellen dat, na alles wat er gebeurd is, alles bij het oude blijft'', zei het Kamerlid Korthals (VVD). Hij pleitte niet voor ontslag van politiemensen of officieren van justitie, wel voor ,,veranderingen''. PvdA-woordvoerder Kalsbeek kondigde een motie aan waarin de regering gevraagd wordt uiterlijk in september duidelijkheid te geven ,,over welke verantwoordelijke posities door anderen worden vervuld''.

Sorgdrager stelt inmiddels een onderzoek in naar het eventueel disfunctioneren van OM-functionarissen. De uitkomsten daarvan laten nog enkele maanden op zich wachten. Dijkstal heeft al nagegaan hoe sterk hij staat bij maatregelen tegen korpschefs.

De PvdA constateerde dat vrijwel iedereen die was betrokken bij de IRT-affaire nog op dezelfde plaats zit. Kalsbeek drong daarom aan op ,,ingrijpende'' maatregelen, al voegde zij eraan toe dat niet de Kamer, maar de ministers verantwoordelijk zijn voor het persooneelsbeleid in het opsporingsapparaat. Alleen als mensen van functie verwisselen kan er sprake zijn van een ,,nieuwe start'' en herstel van het vertrouwen in de opsporing. Zij zou het ,,heel wonderlijk'' vinden als Dijkstal ,,het wel best vindt als iedereen blijft zitten''. D66 legde minder nadruk op de personele gevolgen van de IRT-affaire.

Dittrich noemde het een manco dat de rechtspositie van met name hoge politiechefs onaantastbaar lijkt, zoals de landsadvocaat onlangs aan minister Dijkstal meedeelde. ,,Daarin moet dus verandering komen'', aldus Dittrich, die daarin werd gesteund door een meerderheid van de Kamer. De D66'er ziet wel brood in een poging van de waarnemend procureur-generaal in Amsterdam, Ficq, en de commissaris van de koningin in Noord-Holland, Van Kemenade, om de samenwerking tussen politie en justitie in het ressort Amsterdam te verbeteren.

Voor de oppositiefracties van CDA, GroenLinks en SP gingen de personele maatregelen die de coalitiepartijen voorstaan niet ver genoeg. Hillen (CDA) eiste opnieuw het aftreden van staatssecretaris Schmitz. Volgens Hillen kan haar terugtreden het signaal aan het veld geven dat het kabinet de nieuwe start serieus neemt. ,,Het kabinet moet het goede voorbeeld geven.''

VVD en PvdA zien geen nut in het aftreden van de bewindsvrouw. ,,Zij is geen korpsbeheerder in Haarlem meer'', zei Kalsbeek tegen Hillen. ,,Zij heeft haar verantwoordelijkheid erkend. Wat wilt u dan? Haar oplossen in zoutzuur?''

Over de doorlating van verdovende middelen onder regie van politie en justitie bestaat nog onenigheid binnen de coalitie, zo bleek gisteravond. Het kabinet wil een verbod op deze opsporingsmethode, maar laat de deur op een kier. Alleen de minister van Justitie kan het openbaar ministerie een schriftelijke ontheffing van dit verbod verlenen. Hetzelfde geldt voor de inzet van criminele burgerinfiltranten.

De VVD-fractie vindt dat geen goed voorstel. De beslissing moet volgens Korthals door het college van procureurs-generaal worden genomen, al blijft de minister politiek verantwoordelijk. ,,Er moet een afstand zijn tussen de politiek en het openbaar ministerie. De politiek reageert toch vaak op de waan van de dag. Bovendien zal er ook wel eens een minister van Justitie zijn die geen strafrechtelijke achtergrond heeft, zoals de huidige minister.'' De PvdA vindt het ,,onlogisch'' als het OM iets wordt verboden, terwijl de OM-leiding dat verbod zelf zou kunnen opheffen.

CDA-woordvoerder Hillen was tevreden met de door het kabinet voorgestelde regeling over het doorlaten van criminele goederen. Ook deelde de christen-democraat het standpunt van de commissie-Van Traa dat een kroongetuigeregeling niet past in het Nederlandse strafrecht. ,,Het kan niet zo zijn dat een misdadiger twintig jaar rooft en plundert, na een blik op zijn banksaldo op de Kaaiman-eilanden wroeging krijgt, enkele collega's verlinkt en stil kan gaan wonen op een atol in de Stille Zuidzee onder een andere identiteit en, heel modern, ook geslachtelijk kan worden omgebouwd op kosten van de gemeenschap.''