Grens-gevallen

De personages in de songs op "Tom Joad" zijn allemaal, soms letterlijk, soms figuurlijk, "grens-gevallen". De Mexicaan die droomt van het land van melk en honing aan de andere kant van de omheining waar hij vannacht overheen zal klimmen. De gebroeders Rosales, die de grens al eerder illegaal zijn overgestoken en de fruitpluk in California verruilen voor een baan in een drugs-laboratorium dat ten slotte ontploft. Een andere "wetback", een jongen die zich Spider noemt, verhuurt zijn maag voor het vervoer van cocaïne en de rest van zijn lichaam voor seks. Een Vietnam-veteraan die dienst heeft genomen bij de grenspolitie en, verliefd op een illegale immigrante, zelf over de schreef gaat. Grimmige reportages over de onderbuik van de Amerikaanse samenleving in de traditie van fotograaf Walker Evans en folksinger Woody Guthrie. Maar het mooist en het meest wezenlijk voor het werk van Springsteen zijn de songs waarin de grens die overschreden wordt een innerlijke is, zoals "New Timer", waarin een man vrouw en kinderen verlaat om werk te zoeken, maar geleidelijk zijn band met thuis verliest en gewend raakt aan een doelloos zwervend bestaan. In "Straight Time" is het een ex-gevangene die, geketend door de grenzeloze mogelijkheden die de vrijheid hem biedt om arm te blijven, op het punt staat door het lint te gaan (

"I got a cold mind to go tripping
"cross that thin line
I'm sick of doin' straight time"

) en in "Highway 29" een schoenverkoper die door een vrouw verleid wordt om een bank te overvallen maar de schuld voor de ellendige gevolgen uiteindelijk niet in haar schoenen kan schuiven ("I knew it was something in me / Something that'd been coming for a long long time"). Springsteen vertelt hun verhalen op gedempte toon, op muziek die schittert door afwezigheid en in beelden die getuigen van een goed gevoel voor de precisie-poëzie van het "dirty realism"(

"Kitchen floor in the evening, tossin' my little babies high
Mary's smiling, but she's watching me out of the corner of her eye."

)Het enige lichtpuntje in de duisternis op "Tom Joad" is het moment dat iemand besluit om níet over de streep in het zand te stappen: door op het moment suprême zijn mes in zijn zak te houden doorbreekt visser Billy Butler in "Galveston Bay" de vicieuze cirkel van wraak en weerwraak.