De exotische belangstelling van Frie drich III bleef niet beperkt tot de etno grafische voorwerpen uit de collectie Paludanus. In de jaren dertig ontwierp Friedrich een commercieel master[-] plan. Hij wilde directe handelscontac ten aanknopen met Azië om zo een aandeel in de zijdehandel te verkrij gen. Niet over zee, het was onmogelijk om tegen de Nederlanders en Engel sen te concurreren, maar over land. Hij bereidde daartoe een gezant schapsreis voor naar Moskou en van daar naar Perzië. Het is tekenend voor Friedrich dat hij voor dat gezantschap niet alleen commerciële specialisten uitkoos, maar ook wetenschappelijk geschoolde adviseurs. De reis duurde jaren, van 1633 tot 1639. Een een van de deelnemers was de al genoemde Olearius. Hij ging als gezantschapsse cretaris en zou later een uitvoerig reis verslag publiceren waarin hij zowel de Russische als de Perzische ervaringen vastlegde. Commercieel gezien lever de de reis niets op, maar wetenschap pelijk wel. Het boek was een groot succes en Olearius knoopte in Ispahan vriendschappelijke betrekkingen aan met Perzische geleerden van wie hij de beginselen van het Perzisch leerde. Terug in Gottorf kon hij dan ook ook een vertaling maken van de werken van de dichter Saadi, de Persianische Rosenthal.

Wie na de overvloed aan voorwer pen nog de kracht heeft de vierdelige catalogus door te werken moet zich wel verbazen over de onmetelijke energie waarmee de hertogen van Sleeswijk-Holstein, in de eerste plaats Friedrich III, hun landje in zo'n korte tijd voorzien hebben van de glans van de barok. Een landje dat voornamelijk bestond uit boeren en vissers en dat zijn inkomsten kreeg uit niet veel meer dan belastingen en tolheffingen. De hertogen gaven opdrachten tot inpol deringen en tot de bouw van steden. Al in 1621 was er al een complete stad uit de grond gestampt: Friedrichstadt. Hertog Friedrich hoopte hier een han delsstad te kunnen vestigen die met Hamburg kon concurreren en lokte daarom met aantrekkelijke privileges Nederlanders naar het noorden, voor al remonstranten die hij geloofsvrij heid bood. Die stad kwam er en staat er nog steeds. Het is een systematisch, volgens een stramien van elkaar lood recht snijdende straten ontworpen stadje dat nog geheel in tact is en die ook al weer zo'n Nederlandse sensatie geeft. Dankzij de combinatie van klei ne grachten, IJsselsteentjes, trapge vels, kruiskozijnen en schoongeboen de stoepen, waant men zich tegelijk in Middelburg, Edam en Franeker.

Lees verder