Wat een novelle of korte roman over een jeugd in de Bronx moest worden, groeide uit tot een reusachtig postmodern panorama. Vol tijd- en plaatsverschuivingen, bevolkt door tientallen personages, waarin de verscheurde ziel van het hedendaagse Amerika gevangen werd. Het verhaal over de jeugd van Nick Shay in de Bronx schoof in het manuscript steeds verder naar achter. ,,Er miste iets, dramatische spanning. Uiteindelijk werd het een omgekeerde reis door de tijd. Na de proloog over de homerun is het veertig jaar later. Van daaruit ga je langzaam maar zeker terug naar het jaar van de wedstrijd, met de befaamde bal als rode draad. Er is in Underworld nauwelijks een personage te vinden dat niet op de een of andere wijze met de geschiedenis van de bal kan worden geassocieerd. Maar dat bedacht ik niet van tevoren, het drong zich tijdens het schrijven aan me op. Dat maakte me onzekerder dan ik me ooit gevoeld had, maar aan de andere kant bracht het schrijven me meer openbaringen dan ooit tevoren.''

Van de befaamde bal gaat een onweerstaanbare fascinatie uit. Zoals bij zoveel objecten in eerdere romans van DeLillo wordt de bal voor sommige personages in Underworld van levensbelang. DeLillo: ,,Niemand weet wat er met de bal gebeurd is. Een paar maanden geleden heb ik Bobby Thomson ontmoet, de man die de dramatische homerun sloeg. Hij is nu vierenzeventig en zijn hele leven heeft in het teken van die bal gestaan. Iedereen vraagt hem ernaar. Mensen vertellen hem niet alleen wat ze deden op die bewuste dag, maar wat voor kleren ze als kleuter op dat moment aanhadden. Soldaten die in Korea vochten, vertellen hem dat de aanvallen tijdelijk gestaakt werden zodat er naar de wedstrijd op de radio geluisterd kon worden. Voor enkele personages in Underworld wordt de bal een obsessie, maar hun zoektocht richt zich niet alleen op een voorwerp. Ze zoeken naar een diepere betekenis van de feiten. Voor Nick Shay, een van de belangrijkste personages, is de bal geen symbool van overwinning, maar juist van verlies. Het verlies van zijn vader vooral, die in het jaar van de wedstrijd verdween en met een kogel in zijn hoofd werd teruggevonden.''

Tegenover de bal staat in Underworld de bom. DeLillo heeft vaker de normale, alledaagse levens van zijn personages in een context van nucleaire vernietiging geplaatst, maar in Underworld is het leven van de personages doordrenkt van stille dreiging. Underworld laat zien hoe ook de bom een cultureel object werd, net als de bal van de homerun.

,,De populaire cultuur is in de Verenigde Staten dermate dominant, dat ze werkelijk alles absorbeert, zelf zoiets afschrikwekkends als de atoombom. Op een eigenaardige manier wordt iets bedreigends opgenomen en onschadelijk gemaakt, en dan kan de cultuur zich weer op het consumentendom richten. Charles Manson ontvangt royalties voor T-shirts waar zijn portret op staat. In mijn roman laat ik de cabaretier Lenny Bruce optreden, met lange monologen over de Cubaanse rakettencrisis, omdat ik denk dat de nucleaire dreiging aan de wieg stond van de sick humor. Natuurlijk is Bruce hier een personage, de roman gaat in de eerste plaats om persoonlijke obsessies en verlangens, maar op een ander niveau heb ik geprobeerd in Underworld zoveel mogelijk van de invloed van de bom op de Amerikaanse cultuur te laten zien. Ik vertel in mijn roman de niet-officiële geschiedenis van de Koude Oorlog. Het verhaal is doortrokken van Amerikaanse populaire cultuur en Amerikaans populair taalgebruik. Mijn personages leidden min of meer een gewoon leven, maar op de achtergrond is er steeds de stille dreiging van een catastrofe. Tekens van die dreiging vind je in de metaforen die een cultuur gebruikt, in de alledaagse gesprekken van mensen, in de paranoïde manier waarop nieuwsfeiten worden geïnterpreteerd. Die verborgen werkelijkheid, het meest tastbaar gesymboliseerd in de ondergrondse opslagplaatsen voor nucleair afval, heeft mijn roman zijn titel gegeven. Pluto is de Griekse god van de Onderwereld, en plutonium het belangrijkste bestanddeel van de atoombom. Maar in wezen gaat het boek over alles wat ondergronds is in de Amerikaanse cultuur.''

>>> Informatie