MET EEN EIGEN WEBSITE VAN EEN PAAR TIENTJES...

U heeft een mening en u heeft een handige neef. U vindt bijvoorbeeld dat Wim Kok zo zoetjes aan moet opstappen als PvdA-leider en premier (wat hij overigens inmiddels ook zelf schijnt te vinden, maar dit terzijde). U laat uw neef een website bouwen met een korte, vlammende tekst tégen het eventuele aanblijven van Kok, inclusief een knop die met één muisklik een geheel ingevuld en geadresseerd e-mailtje voor de PvdA-voorman laat verschijnen. U laat deze site registreren onder de naam www.wegmetkok.nl. Kosten: 25 gulden, plus hooguit een paar tientjes per maand voor de server waarop u uw site kunt laten 'draaien'. En u gaat de boer op met uw actiesite.

Zo eenvoudig is het. Het begint in de mode te raken. Het heeft ook al een naam: e-mail campaigning.

Of, vlotter gezegd: e-mail-bombardementen.

In de vorige eeuw waren er briefkaartenacties. Zoals de actie 'Ik ben boos', gericht tegen Duitsers die asielzoekerswoningen in brand hadden gestoken.

... ONTSTAAT SPERVUUR VAN E-MAILS ...

Het kan inmiddels vele malen sneller en indringender via cyberacties. Het bleek afgelopen maand bij de ophef over de voorgenomen veiling van etherfrequenties, waartegen commerciële stations als Sky Radio, Radio 538 en Noordzee FM in het geweer waren gekomen. Ze maakten in hun uitzendingen reclame voor hun actiesite www.stopdeveiling.nl. Volgens eigen opgave kregen ze via deze site meer dan 40.000 steunbetuigingen per e-mail binnen. De radioactivisten stelden hieruit een bloemlezing samen waarmee ze via internet diverse malen het spervuur hebben geopend op staatssecretaris De Vries (Verkeer en Waterstaat) en op de Tweede-Kamerleden die de veilingkwesties behandelen.

Toen de verloren CDA-zoon Jacques de Milliano in januari zijn voorgenomen terugkeer in de Tweede Kamer aankondigde, lanceerden zijn vrienden voor hem meteen een eigen website, www.iedermenstelt.nl. De 'campagnemedewerkers' plaatsten hierop ook een opiniepeilinkje, waarin burgers konden aangeven of ze wel of niet blij waren met De Milliano's reveil. De voormalige Arts zonder Grenzen heeft het geweten: de stemmingsmeter stond meteen zwaar in de rode cijfers, wellicht ook aangewakkerd door een antisite die door een verontwaardigde staatsburger in de lucht was gebracht: www.kiezersbedrog.nl. Via deze site, waarvan het bestaan werd gemeld in diverse dagbladen, kreeg De Milliano ook nog eens zo'n vijfhonderd 'negatieve adviezen' en andere scheldkanonnades naar het hoofd geslingerd. Vorig jaar, bij de VN-Klimaatconferentie in het Haagse Congrescentrum, werden aan premier Kok symbolisch 40.000 e- mails overhandigd als vrucht van een actie die was opgezet door een verbond van milieuorganisaties. De e-mails waren binnen korte tijd verzameld, met een minimum aan inspanning, waar in het verleden de handtekeningenlijsten, gekopieerd op gekreukt kringlooppapier, wekenlang door het land moesten zwerven.

Internet en e-mail groeien in hoog tempo uit tot goedkoop en doeltreffend actiemiddel, bevestigt Emile Poelman, webmaster van Greenpeace Nederland. Toen op 1 maart twee kernafvaltransporten door Nederland denderden, plaatste de milieuorganisatie een button op haar site waarmee de maatschappelijke verontwaardiging per e-mail onmiddellijk kon worden geloosd bij de milieuwoordvoerders in de Tweede Kamer. "Mailtjes zijn één actiemiddel", zegt Poelman. "Bearing witness is een andere." Iedere trend z'n eigen taal. Bearing witness, dat wil zeggen: via webcams op internet rechtstreeks verslag doen van acties: bij afvalpijpen, bij de achtervolging van illegale vistrawlers, enzovoort. Het maakt de invloed van de actie vele malen groter, waarmee de input van protestmail flink wordt aangewakkerd.

... MET NOG ONGEKENDE MOGELIJKHEDEN

De Nederlandse cybercampagnes zijn vooralsnog tamelijk simpel opgezet. In de Verenigde Staten, waar het politieke leven van senatoren sterk afhankelijk is van de stemming onder kiezers en lobbygroepen in de thuisstaten, zijn al zeer geavanceerde websites te vinden waarmee politieke druk wordt uitgeoefend. Met sites als www.BetterMedicare.org en www.StoptheCoaltrains.com worden per e-mail niet alleen schoten met hagel gelost, er wordt ook krachtig gewerkt aan het ontwikkelen van virtual communities van deskundigen en betrokkenen die kunnen worden gemobiliseerd om politici te bewerken.

Wouter Jong, medewerker van Burson-Marsteller, bureau voor public affairs en corporate communication in Den Haag, heeft enige tijd op het zusterkantoor in Washington gewerkt, waar hij diverse internetcampagnes van nabij heeft gevolgd. "Nederlandse actievoerders kunnen daar nog een hoop van leren", zegt Jong en hij voorspelt dat dit nog slechts een kwestie van tijd is.

De elektronische campagnes passen in een trend die uit diverse kiezersonderzoeken is waar te nemen. Kiezers zijn nog even geëngageerd als pakweg dertig jaar geleden, maar ze zijn anders geëngageerd. Ze richten zich op concrete issues. Beginselprogramma's en andere oefeningen in abstract denken hebben afgedaan. Vrij vertaald: 'De politiek' moet leveren. Of, zoals PvdA'er Jan Schaeffer ooit plastisch zei: "In geouwehoer kan je niet wonen."

Adviesbureaus willen graag leveren, want aanbod zoekt vraag. Wouter Jong van Burson-Marsteller ziet, als voorbeeld, voor zich dat de noordelijke provincies een website opzetten om de zweeftrein richting Groningen te helpen dirigeren. "Met zo'n site kun je informatie geven, je kunt mailcampagnes voeren, je kunt discussiegroepen vormen, je kunt een netwerk van mensen langs die lijn opzetten die groepen burgers organiseren, die hun persoonlijke contacten met decision makers of met lokale en landelijke media kunnen inzetten. E-mailcampagnes zijn geen toverstokje. Ze zijn onderdeel van een hele reeks nieuwe middelen om snel en zeer gericht politieke invloed uit te oefenen." Haast is geboden. Met de nog niet geclaimde domeinnamen www.beteronderwijs.nl en www.beterezorg.nl valt veel geld te verdienen.

De Tweede Kamer debatteert deze week over de wet Arbeid en Zorg

GIJSBERT VAN ES