CHAOS OP HET SPOOR, chaos op het perron. Aan de vooravond van de feestdagen gaat de NS plat. Het is geen nieuw verschijnsel. Integendeel. Wie niet in of op de trein hoeft te wachten, heeft meer en meer geluk. Dat is op zichzelf geen onoverkomelijke ramp. In de auto staat de forens vaker en zonder koffie stil. Maar het blijft vervelend, zeker als de treinen door stakingen en wilde acties simpelweg niet rijden.

Er zijn verscheidene redenen voor de inmiddels bekende chaos. Gedurende tientallen jaren zijn de spoorwegen verwaarloosd ten gunste van de auto. Medio jaren negentig zijn alle kaarten gezet op een verzelfstandiging - wat moest leiden tot een flexibel en dienstverlenend vervoersbedrijf, maar uitmondde in een hybride structuur waarin het oude staatsdenken en de nieuwe marktwerking los van elkaar bleven bestaan. Het topmanagement van de spoorwegen had intussen meer oog voor de boekhouding en nieuwe expansieve plannen buiten de kerntaak (mensen en goederen vervoeren) dan voor de reizigers.

De gevolgen zijn dagelijks zichtbaar. De trein rijdt niet volgens dienstregeling. Om het tij te keren worden er nu talloze maatregelen genomen. De bedrijfsleiding probeert zich weer te concentreren op het eigenlijke werk. Tweedehands treinwagons zijn besteld om de periode tot de levering van nieuwe treinstellen te overbruggen. Met de rijksoverheid wordt onderhandeld over een contract waarin de wederzijdse verplichtingen zijn vastgelegd. En het personeel zal op een andere wijze worden ingezet.

Die laatste plannen blijken draagvlak te missen onder de verkeersleiders, machinisten en conducteurs. Verkeersleiders in het oosten des lands willen meer compensatie voor de langere reistijden naar hun nieuwe standplaatsen. Machinisten en conducteurs verzetten zich tegen vaste trajecten, onder het motto dat ze geen trek hebben in een dagelijks 'rondje om de kerk'. De stakingen van deze week zijn hun werk.

DE ACTIES VAN machinisten en conducteurs zijn 'wild', omdat de vakbonden hen niet steunen. De bonden hebben eerder met de NS-directie overeenstemming bereikt. Het is niet voor het eerst in de geschiedenis van de spoorwegen dat er buiten de vakorganisaties om actie wordt gevoerd. De NS heeft een traditie van 'wilde stakingen'. Maar het geeft wel te denken dat de leiding en de spoorwegbonden juist nu niet in staat zijn om het personeel en de leden te overtuigen van de zin van de reorganisaties.

Het is vooral pijnlijk dat de wilde actie-leiders zich kennelijk geen rekenschap geven van de omstandigheden waarin de spoorwegen verkeren. De burger is, juist door de verzelfstandiging van de NS, minder flegmatiek als het gaat om de dienstverlening. Als een semi-staatsbedrijf commercieel moet denken, doet de reiziger dat ook en vraagt zich wachtend in gemoede af waarom er geen waar voor zijn geld wordt geleverd en waarom er geen concurrenten zijn.

Zie ook:

Stakingen bij de spoorwegen (19 december 2000)
Iedereen heeft zijn eigen klacht over de NS (19 december 2000)
Ook dinsdag, woensdag en vrijdag NS-stakingen (18 december 2000)

( a d v e r t e n t i e s )