Hof gewraakt in zaak Mink K.

Door een onzer redacteurem
AMSTERDAM, 10 OKT. Het Amsterdamse gerechtshof dat belast is met de berechting van wapenhandelaar Mink K., is gisteren gewraakt. Wegens vrees voor vooringenomenheid heeft een zogeheten wrakingskamer van het Amsterdamse gerechtshof gisteren de drie raadsheren opdracht gegeven de behandeling van de strafzaak tegen Mink K. neer te leggen.

Een nieuwe strafkamer van het hof zal het hoger beroep van Mink K., die eerder door de Amsterdamse rechtbank tot 3,5 jaar cel is veroordeeld, van het begin af opnieuw moeten behandelen. Het gerechtshof nam dit zeer uitzonderlijke besluit gisteren op verzoek van de advocaten van de verdachte, A. van der Plas en P. Bakker Schut.

De succesvolle wraking van het hof gebeurde aan het eind van een zittingsdag die ongekend tumultueus verliep.

De president van het hof, mevrouw A. Boumans, slaagde er niet in de orde te bewaren. Zij verliet herhaaldelijk de zittingszaal, omdat advocaat Bakker Schut, luid schreeuwend, volgens haar buiten de orde bleef roepen om wraking van het hof.

Later op de dag vonden de advocaten alsnog gehoor bij de wrakingskamer onder voorzitterschap van raadsheer J. Willems. De advocaten vinden dat Mink K. geen eerlijk proces krijgt. Ze menen dat zijn berechting achter gesloten deuren moet gebeuren, zodat er discreet opheldering kan worden verschaft over diens rol als informant. De partijdigheid van het hof bleek volgens de raadslieden ook uit het feit dat het hof gisteren bepaalde dat de door de advocaten opgeroepen getuige journalist Koen Voskuil ongeloofwaardig is. Om processuele redenen was Voskuil echter nog niet in de zaak van Mink, maar alleen in de zaak van twee medeverdachten gehoord. De wrakingskamer was het ermee eens dat het hof van partijdigheid blijk geeft door Voskuil nog voor zijn verhoor in de zaak Mink K. als getuige als onbetrouwbaar te bestempelen.

Omdat het hof gisteren bepaalde dat de gijzeling van Voskuil kan worden beëindigd, is een door journalisten aangekondigd kort geding ingetrokken.

Ongekend tumult in de rechtszaal

Na zeventien dagen heeft het Amsterdamse gerechtshof gisteren de gijzeling van journalist Koen Voskuil ongedaan gemaakt. Hij werd vrijgelaten na een ongekend tumultueuze zittingsdag die het hof zelf fataal werd.

Door onze redacteur MARCEL HAENEN

AMSTERDAM, 10 OKT. Oorverdovend was het gejuich op de publieke tribune van het gerechtsgebouw waar de 25-koppige redactie van het ochtendblad Spits bijna voltallig aanwezig was. Weliswaar had het hof zojuist hun 'martelaar van het vrije woord', de 25-jarige Koen Voskuil, in juridische termen afgeserveerd als leugenaar, hij mocht in ieder geval na zeventien dagen cel weer naar buiten. En dat telde.

Aan de artikelen van Voskuil in Spits over de zaak tegen wapenhandelaar Mink K. kan "geen geloof worden gehecht", zei de president van de strafkamer van het hof mevrouw A. Boumans. En een voortdurende gijzeling van een ongeloofwaardige journalist in de hoop dat hij zo alsnog de naam van zijn anonieme politiebron prijsgeeft, dient volgens het hof geen enkel belang. Met die formulering kozen de drie raadsheren van het Amsterdamse hof voor een ongebruikelijke oplossing van de affaire-Voskuil. Het had voor de hand gelegen dat de rechters alsnog zouden oordelen dat verdere gijzeling geen zin had, omdat het niet aannemelijk was dat de journalist alsnog zijn bron zou prijsgeven. Maar de conclusie dat de rapportage van de politie geloofwaardiger is dan de reportage van Voskuil, had men op het grond van het beschikbare materiaal al eerder kunnen trekken.

Op 22 september werd Voskuil op last van het hof opgesloten. Hij beriep zich volgens het hof ten onrechte op zijn verschoningsrecht. De jonge journalist wilde niet zeggen welke politieman hem had verteld dat de politie had geknoeid in de processen-verbaal over een enorme wapenvondst in een strafzaak waarvoor drugshandelaar Mink K. en twee medeverdachten al eerder door de rechtbank zijn veroordeeld. Omdat de integriteit van de strafrechtspleging in het geding was, besloot het hof de journalist te gijzelen.

Het enige wat Voskuil over zijn politiebron aan het hof kwijt wilde, was dat de agent "betrokken was" bij het onderzoek naar de wapenvondst. Volgens justitie kan dit niet kloppen. Het openbaar ministerie liet navraag doen bij alle bij het onderzoek betrokken rechercheurs. Zij verklaarden allemaal nooit met een journalist over de zaak-Mink K. te hebben gesproken en ook niet met Voskuil. Voskuil had volgens justitie dus gejokt of de bron had hem wat wijsgemaakt. Advocaat-generaal N. Schaar vertelde dit het hof ook toen zij op 27 september, in beslotenheid, bijeenkwamen om op verzoek van de advocaat van Voskuil te bekijken of de gijzeling niet kon worden opgeheven. Neen, oordeelde het hof toen. Maar gisteren oordeelde het hof dat bij nader inzien de betwiste artikelen van Voskuil inderdaad niet worden ondersteund door stukken.

Het hof deed gisteren waar de Nederlandse Vereniging van Journalisten in aanvang om heeft gevraagd. Stel een onderzoek in naar de mogelijke juistheid van de artikelen van Voskuil. Gijzeling van een redacteur moet alleen in noodgevallen, als laatste redmiddel, worden overwogen.

Advocaat W. Anker, die op de publieke tribune de zaak volgde in opdracht van de vader van Koen, Bert Voskuil, wees er na de uitspraak van het hof op dat ironisch genoeg Koen Voskuil nu wordt vrijgelaten terwijl het hof vaststelt dat hij zich welhaast aan een misdrijf heeft schuldig gemaakt. Koen heeft als getuige mogelijk opzettelijk onwaarheid gesproken in een rechtszaal en dat riekt naar meineed. Het OM zal Voskuil daar overigens niet voor vervolgen. In de strafzaak tegen Mink K. deden zich gisteren tussen president Boumans, advocaat-generaal Schaar en de advocaten van de verdachte, A. van der Plas en P. Bakker Schut ongemeen felle schermutselingen voor. Bakker Schut probeerde op een gegeven moment zo luid mogelijk schreeuwend de rechters te wraken. " IK WRAAK U. NU!" Omdat het verzoek processueel ontijdig zou zijn ingediend, negeerde president Boumans het verzoek door herhaaldelijk gewoon de rechtszaal te verlaten. Ze formuleerde haar beslissingen bovendien in zo'n razendsnel tempo dat ze nauwelijks te volgen waren.

De advocaten menen dat Mink geen eerlijk proces krijgt. Ze vinden eigenlijk dat zijn berechting achter gesloten deuren moet worden gehouden, zodat hij discreet opheldering kan verschaffen over zijn al eerder uitgelekte informantenrol. Door het bekend worden van die informantenstatus is bovendien zijn leven in gevaar gebracht, aldus de raadslieden.

Ter illustratie van dit gevaar wees Van der Plas erop dat vorige maand, een dag na de vorige zitting, de zakenpartner van Mink en crimineel Jan F. in Amsterdam is geliquideerd. Schaar verweet Van der Plas vervolgens krokodillentranen te huilen over de moord op F. Het OM maakte bekend dat Jan F. enige uren voor zijn dood, op een zaterdagnamiddag, een onderhoud heeft gehad met Van der Plas. Desgevraagd weigert de advocate de politie iets te vertellen over dit waarschijnlijk laatste gesprek van Jan F. Hierdoor maakt de advocate het voor de politie niet eenvoudiger de moordenaars te vinden, aldus justitie. Het geeft volgens het OM dan ook geen pas als uitgerekend zij zich beklaagt over de gebrekkige bescherming van Mink en zijn companen.

Na een lange dag ruzie wisten de raadslieden het gevecht met het hof in hun voordeel te beslechten. De strafkamer van het hof werd aan het eind van de dag door een andere kamer gewraakt, omdat de "vrees voor vooringenomenheid" bestaat. Nu het hof heeft bepaald dat getuige Voskuil niet geloofwaardig is terwijl die om processuele redenen nog niet in de zaak van Mink K. zelf - alleen in die van twee medeverdachten - is gehoord, is de verdediging een belangrijke getuige ontnomen. Het hoger beroep tegen Mink K. zal nu voor een nieuwe strafkamer herbeginnen. Daardoor duikt ook het gijzelingsspook opnieuw op. Voskuil zal nog een keer als getuige worden gevraagd naar de naam van zijn bron. "Er is een hele grote kans dat het verhaal van Voskuil wel klopt", zegt advocaat Van der Plas. Als de nieuwe strafkamer van het gerechtshof de mening van de advocate aannemelijk acht, loopt Voskuil de kans dat hij alsnog een keer wordt gegijzeld in een poging de naam van zijn anonieme bron te achterhalen. Gijzeling dreigt ook voor nog zes door Van der Plas als getuige opgeroepen journalisten. Zij hebben artikelen gepubliceerd over een door de politie verzwegen rol van inlichtingendiensten in het onder zoek naar Mink K. In een raar soort beige regenjas en met een zwarte integraalhelm op volgde de 39- jarige drugs- en wapenhandelaar Robert Mink K. gisteren de venijnige schermutselingen in zijn hoger beroepszaak.

Mink bemoeide zich nadrukkelijk met de rechtsgang. Hij maakte aantekeningen en tilde regelmatig het klepje van zijn helm op om zijn raadslieden, het Amsterdamse echtpaar en advocatenduo Bakker Schut-Van der Plas, nadrukkelijk te instrueren over de te voeren verdediging.

De verdachte zit al een straf uit wegens drugshandel. Hij vecht nu een vonnis van de Amsterdamse rechtbank aan die hem eerder dit jaar tot 3,5 jaar cel veroordeelde wegens betrokkenheid bij wapenhandel. Minks vingerafdrukken waren aangetroffen op een enorme partij wapens die vorig jaar in een appartement in Amsterdam zijn gevonden.

Mink K. wilde liever in beslotenheid zijn rechtszaak afgehandeld zien, omdat hij bang is te worden vermoord als bekend wordt welke rol hij precies in de onderwereld heeft gespeeld. Het staat namelijk vast dat Mink ook informant is geweest voor het opsporingsapparaat. De rechtbank stemde in met een behandeling achter gesloten deuren. Toch lekte de inhoud in die zaak uit, omdat vergeten werd de geluidsverbinding met de perskamer te verbeken.

Niks vergeten, zeggen zijn advocaten. Zij menen dat er één groot complot wordt gespannen om hun cliënt het leven zuur te maken. Dat begon al vorig jaar toen via het rapport van de Kamercommissie Kalsbeek - die de nasleep van de IRT-afaire onderzocht - bekend werd dat Mink K. verantwoordelijk zou zijn voor de import van 15.000 kilo cocaïne die in samenwerking met de Nederlandse politie op de markt zou zijn gebracht.

Justitie doet er volgens de raadslieden alles aan de verdediging van Mink K. onmogelijk te maken. Laatste truc in deze was het vorige maand bekendmaken van het feit dat een zwaarbewapend commando van Russische en Joegoslavische gangsters op het punt stond Nederland binnen te vallen om Mink te bevrijden. Daarom is hij overgeplaatst naar de strengst bewaakte gevangenis van Nederland, de extra beveiligde gevangenis (EBI) in Vught.

Zie ook:

Advocaat Mink K.: meer pers horen (5 oktober 2000)
Patstelling (30 september 2000)
Zwijgrecht pers onduidelijk (29 september 2000)
Onderzoek rechter moet aan gijzeling voorafgaan (26 september 2000)
Hof in zaak van gijzeling weer bijeen (25 september 2000)
Hof laat journalist opsluiten (23 september 2000)
Rechter hoeft niet direct journalist aan te spreken (23 september 2000)

( a d v e r t e n t i e s )