F I L M V O O R A F :
By the sword
ELLEN DE BRUIN
Er zijn twee soorten winnen in
het leven - en vooral ook in fictie. De ene is de verkeerde soort.
Daarbij gaat het om het winnen van wedstrijden, eer, macht, geld,
etcetera. Bij de tweede soort gaat het om het het inzicht dat er
méér is, dat het ware geluk alleen te vinden is als je je
hart opent voor anderen en voor de wereld.
Dat is uiteraard de goede manier van winnen: je wint niet alleen dat inzicht, maar ook nog eens
geluk, voor jezelf èn anderen. De grijstinten tussen die twee
soorten in - die waar het leven uit bestaat zeg maar - daar hebben we
het even niet over. Het gaat nu om een verhaaltje. Om de film By the
Sword.
In films met dit thema gaat het als volgt. Jongetjes, mannen ook, komen
gemakkelijk in de verleiding om op alleen de eerste manier te willen
winnen. Maar als ze zich daardoor laten meeslepen, lopen ze het gevaar
zo'n stereotiepe machtsbeluste slechterik te worden als in de Batman- en
Bondfilms. Dus moet er iets gebeuren dat hen ertoe beweegt het goede pad
te kiezen. En voil, daar heb je je persoonlijke groei, en daarmee je
verhaal.
By the sword zit vol jongetjes die een duwtje in de goede
richting nodig hebben. Ze bevolken een schermschool. Eén is de
leraar, een arrogante, onbereikbare schermkampioen die de 'maestro'
genoemd wordt. Dan is er een erg ambitieuze leerling, die zijn
schermcarrière zomaar verkiest boven de liefde van een meisje. En
tot slot is er de conciërge, een voormalig schermkampioen
(incognito) die zijn duwtje al gehad heeft - op een onprettige manier
uiteraard - en die nu min of meer een missie heeft om anderen in zijn
inzicht te laten delen.
Het is allemaal zo rechtlijnig als maar kan, deze film - een soort Tina
Topstrip voor jongens. Dus denkt een meisje dat een jongen de ware voor
haar is als ze één keer met hem in bed heeft gelegen. En
dus laat de 'maestro' bij wijze van test zijn leerling tegen de
conciërge duelleren: "Nu zal hij nooit meer iemand onderschatten".
Ook mag de leerling zich van zijn meester vooral niet schuldig voelen
als hij iemand verwondt, dat is slap en leidt af van het schermen. En
verder wordt er natuurlijk eindeloos geduelleerd, want dat ziet er
lekker stoer uit, en ontknoopt het verhaal zich op een manier die je al
van mijlenver ziet aankomen. De edel ogende schermsport vertroebelt het
nog een beetje, maar By the sword is eigenlijk gewoon de
verfilming van een slecht jongensboek. Of, zo je wilt, een remake
van Fame, maar dan nog véél platter en met
degens.
By the sword (Jeremy Paul Kagan, VS, 1991), BBC1, 0.45-2.10u.