NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondent HANS VAN DER LUGT
TOKIO, 4 APRIL. Het Japanse kabinet heeft vanmiddag in een spoedzitting besloten af te treden. Dit heeft waarnemend premier Mikio Aoki op een persconferentie bekendgemaakt.

Het besluit is genomen na overleg met de behandelend artsen van premier Keizo Obuchi, die afgelopen weekeinde werd getroffen door een beroerte en sinds zondag in coma ligt. Volgens de artsen zal Obuchi "wegens beschadiging aan de hersenen voorlopig problemen hebben zijn wil tot uitdrukking te brengen", aldus Aoki. Er is voorlopig, zei hij, "geen uitzicht op herstel" van Obuchi en daarom heeft het kabinet besloten tot aftreden om de weg vrij te maken voor een nieuwe regering. Het Lagerhuis zal uiteindelijk moeten stemmen over de benoeming van een nieuwe premier.

De tweede man van de Liberaal Democratische Partij (LDP), secretaris- generaal Yoshiro Mori, wordt in de Japanse media genoemd als de meest kansrijke kandidaat voor het premierschap. De regerende liberaal- democraten van Mori willen snel een nieuwe regering op poten zetten om "geen machtsvacuüm" te laten ontstaan, verklaarde Aoki. De regering moet zich voorbereiden op de topontmoeting van de G7, de rijkste industrielanden ter wereld, in juli in Japan. De regerende coalitie, waarin drie partijen deelnemen onder leiding van de LDP, is niet al te stabiel en er moeten dit jaar algemene verkiezingen worden uitgeschreven.

In Japan is grote opwinding ontstaan over de wijze waarop de autoriteiten de berichtgeving over de ziekte van Obuchi hebben geregisseerd. De buitenwereld werd lange tijd in het ongewisse gelaten over de ernst van de toestand waarin de premier verkeert. Vanochtend bood waarnemend premier Aoki hiervoor zijn verontschuldigingen aan aan de Japanse bevolking.

'Grijze muizen' konden even niet meer helder denken

Elan en daadkracht zijn niet de belangrijkste eigenschappen van de Japanse politieke klasse. Toen de premier ernstig ziek werd, bleek er niets geregeld te zijn en werd het volk onwetend gehouden. Inmiddels dient zich opnieuw een man van het verleden aan om de leiding over te nemen.

Door onze correspondent HANS VAN DER LUGT

TOKIO, 4 APRIL. Waarnemend premier Michio Aoki heeft de bevolking van Japan vandaag zijn excuses aangeboden voor het achterhouden van het nieuws over de ziekenhuisopname van premier Keizo Obuchi dit weekeinde. De media spreken glashard over de 'leugens' van de regering. Pas zondagavond, 23 uur na de ziekenhuisopname, maakte Aoki voor het eerst bekend dat Obuchi wegens "oververmoeidheid" in het ziekenhuis was beland.

Obuchi lag inmiddels al in coma en de oorzaak daarvan, een herseninfarct, was ook al bekend. Japanse media berichtten echter op basis van informatie van ambtenaren dat Obuchi de dag in zijn residentie doorbracht. Aoki zei vandaag dat deze ambtenaren zo geschokt waren door de situatie dat ze "niet meer helder konden denken". De vraag blijft hoe het dan zit met de verantwoordelijkheid van Aoki zelf en de overige politici die zondag al op de hoogte waren.

Verbazingwekkend is ook de wijze waarop de vervanging van Obuchi is geregeld en het feit dat Japan ten minste 13 uur lang geen premier heeft gehad. Volgens Aoki is Obuchi zondagavond rond acht uur in coma geraakt, terwijl Aoki zelf pas op maandagochtend om negen uur als waarnemend premier werd geïnstalleerd. Volgens de Japanse wet worden de taken van een premier in het geval van een ongeluk overgenomen door een van te voren aangewezen vervanger. Het huidige kabinet kende geen vice-premier en dus zegt een ambtenaar op het kabinet van de premier "er vanuit te gaan dat de premier achter de schermen een vervanger heeft aangewezen voor noodsituaties". Dit is blijkbaar niet gebeurd, gezien Aoki's bewering dat Obuchi hem ruimschoots na de ziekenhuisopname mondeling heeft gevraagd het premierschap op zich te nemen. Het installeren van Aoki als waarnemend premier is slechts gebaseerd op deze bewering van Aoki dat Obuchi hem zondagavond om zeven uur heeft gevraagd het premierschap waar te nemen. Slechts kort voordat Obuchi, volgens Aoki, in coma raakte. Gezien de eerdere verdraaiingen van de waarheid door Aoki is het dus maar de vraag of ook dit wel klopt. "We moeten Aoki wel geloven", zegt de eerder genoemde ambtenaar van het kabinet van de premier.

Aoki is tot zijn huidige positie gestegen als trouw adjudant van voormalig premier Noboru Takeshita, die hij jarenlang als secretaris diende. Aoki staat niet bekend om daadkracht en zijn hectische dagen als waarnemend premier zullen met het besluit tot aftreden van vandaag snel weer voorbij zijn. Gisteren is onder politici van de regerende Liberaal Democratische Partij het machtsspel begonnen rond de opvolging van Obuchi. Verschillende factoren spelen een rol: de wens tot voortzetting van de huidige, wankele coalitie; de noodzakelijke voorbereiding van de komende topontmoeting van de G7 in Japan; en de verkiezingen die dit jaar moeten worden uitgeschreven.

De LDP lijkt te kiezen voor stabiliteit. De meest kansrijke kandidaat is volgens de Japanse media secretaris-generaal Yashiro Mori, die in deze functie op de achtergrond een belangrijke rol heeft gespeeld in het bijeenhouden van de coalitie met de religieuze partij Komeito. Voor voortzetting van het huidige bestel is hij een goede keus. Mori is echter ook weer een grijze muis die het grote publiek niet zal aanspreken. Net als zijn voorganger Obuchi, en net als 'adjudant' Aoki, heeft Mori zijn dienstjaren in het parlement doorgebracht en is zo langzaam in de rangen gestegen. In het geval van Obuchi was zijn premierschap niet het gevolg van grote politieke ideeën. Zijn bijnaam was de 'vacuüm-premier', die als stofzuiger de ideeën van anderen opzoog. Ook in vraaggesprekken wist Obuchi gehaaid een vraag om te draaien: "Dat zou ik eigenlijk ú juist eens willen vragen."

Ook Mori's kandidatuur is niet het gevolg van briljante politieke visie. Hij heeft onder meer gediend als minister van Bouwzaken en als minister van Internationale Handel en Industrie. Dat wil zeggen dat hij grote invloed had op het bedrijfsleven dat traditiegetrouw geld en stemmen leverde aan de LDP. De recessie slaat echter grote gaten in de industrieën die vroeger de kern van de Japanse economie vormden, en Mori is dan ook eerder een politicus van het verleden dan van de toekomst.

Zie ook:

Herseninfarct treft premier van Japan (3 april 2000)

( a d v e r t e n t i e s )