NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Volgens het Oude Testament volgt na zeven maal zeven jaar een jubeljaar. Een nieuw begin, na vergeven zonden en kwijtgescholden schulden. Protestanten én katholieken hebben het jaar 2000 tot jubeljaar uitgeroepen. Maar in de kerstpreken vanavond wordt ook vermaand.

Door RINSKJE KOELEWIJN

AMSTERDAM, 24 DEC. Bisschop Antoon Hurkmans van Den Bosch twijfelt nog. Zal hij tijdens de nachtmis op kerstavond in de Sint Janskathedraal zijn preek uit het hoofd voordragen of voorlezen? Staand, met zijn staf in de hand preken is goed voor de communicatie met de kerkgangers, maar het gevaar dreigt dat hij zichzelf herhaalt. Zittend op de stoel voor het altaar, de cathedra, is ook een mogelijkheid. "Zo deden de bischoppen het vroeger ook."

De preek zelf is nog niet helemaal af, maar de grote lijnen weet Hurkmans al wel. Hij wil het woord tot de jongeren richten. "Het zou mooi zijn als ik het zou klaarspelen het gat tussen de jongeren en het geloof te dichten." Zijn stelling is: wij hebben nood in deze wereld aan identiteit. En, zegt hij, dat leidt tot onverschilligheid óf fundamentalisme.

"We moeten onze eigen en elkaars godsdienst leren kennen in deze multiculturele samenleving." Hij zal spreken over het voorval in Veghel, waarbij een Turkse jongen het vriendje van zijn zus op school neerschoot. "Een illustratie van de strijd om identiteit en integratie." Hij worstelt nog met de verwoording: "Mijn gehoor is niet homogeen, welk taalgebruik verstaan zij?"

En natuurlijk zal Hurkmans het hebben over de opening van het Heilig Jaar 2000. De brief van de paus over het jubeljaar ligt tijdens het schrijven van de preek naast hem. "Verhoudingen die scheefgegroeid zijn, zullen worden hersteld. Dat sluit mooi aan bij ons sacrament van de zondevergeving, de biecht. We verzoenen ons met God, maar ook met elkaar."

Gereformeerd predikant Bram Grandia preekt met kerst in de Muiderkerk in Amsterdam. Hij schreef het boek 'Zeven maal zeven' over het jubeljaar. Oorspronkelijk gaat het jubeljaar terug op de joodse wet. In Leviticus 25 staat dat het op de zevende dag sabbat is, wat letterlijk staken of ophouden betekent. Na zeven jaar dient het land een jaar lang niet ingezaaid te worden. En na zeven maal zeven jaar, het vijftigste jaar, zal een jubeljaar volgen, waarbij schulden worden kwijtgescholden, land en goederen van eigenaar wisselen, en horigen hun vrijheid krijgen.

Grandia: "Protestanten hebben nooit een moer met die wet gedaan." Een paar jaar geleden hebben de protestantse kerken in Engeland en Amerika de aanzet gegeven voor het Jubilee 2000, en de katholieke kerken hebben zich aangesloten. "Het is uitgegroeid tot een enorme actie, via e-mail en Internet zijn nieuwe netwerken ontstaan." Gezamenlijk roepen de gelovigen wereldleiders op de schulden van Derde-Wereldlanden kwijt te schelden. "Het woord schuld wordt in dit geval economisch geïnterpreteerd en niet moreel", zegt Grandia. Volgens hem heeft Jezus de zin "Vergeef ons onze zonden, gelijk ook wij vergeven onze zondenaren" zeker ook economisch bedoeld. "In het oorspronkelijke Grieks stond er: Scheldt ons onze schulden kwijt, gelijk wij kwijtschelden onze schuldenaren."

Voor de kinderen heeft Grandia een apart verhaal gemaakt, over schorriemorrie. "Nu betekent dat tuig van de richel, uitschot. In het Hebreeuws staat het voor de os en de ezel die bij de kribbe van Jezus staan. Schorriemorrie is een geuzennaam, de os en de ezel snappen waar ze moeten zijn. Bij het zwerversechtpaar, voor wie geen plaats is in de herberg."

De kerstdienst in gevangenis Nieuw-Vosseveld in Vught zal precies tot zes uur 'savonds duren. Geestelijk verzorger Niek van Exel zal met behulp van waxinelichtjes spreken over "het licht en licht brengen op donkere plekken in de wereld". Meer dan alle andere jaren heerst er "onder de jongens" een opstandige sfeer. "Deze jaarwisselling brengt grote gevoeligheden naar boven, het is moeilijker dan ooit om gescheiden te zijn van familie." Om zes uur moeten de jongens weer naar cel. "Er zijn minder bewaarders, Kerst valt in een weekeinde."

Oud-katholiek priester Geke Verhey, de eerste vrouw die dit jaar tot priester werd gewijd, preekt op kerstavond en op beide kerstdagen in Oudewater en Gouda. Zij zal proberen de mensen te steunen die geen vertrouwen in de toekomst hebben. "Sla de krant open, en je ziet dat iedereen juichend naar het jaar 2000 toeleeft. Bedrijven groeien, ook de kerken verwachten in het jubeljaar te gaan bouwen aan een betere wereld. Maar er zijn mensen die daar moeite mee hebben, die bang zijn. In de Bijbel staat 365 keer de zin 'vreest niet'. Voor elke dag een. Ik heb het niet nageteld, maar laat het de angstigen tot troost zijn."

Voor predikant Theo Pattisnasarany van de Moluks evangelische kerk Rehoboth in Assen hoeft die feestroes van Kerstmis niet zo. Hij zal praten over de rol van Jozef in het kerstevangelie. "Hij heeft ook een keuze moeten maken. Hij had tegen Maria kunnen zeggen: "Barst maar, je bent zwanger van een ander." Hij had haar te schande kunnen maken. Maar hij heeft ervoor gekozen bij haar te blijven. Die overwegingen moeten wij ook maken. Waar sta ik, wat is mijn overweging kerst te vieren."

Pattisnasarany kiest voor het kerstevangelie van Mattheüs, niet dat uit Johannus. "Die is veel te bont in zijn vertelling, te veel details." De Molukse kerk is versierd, met een kerstboom en wat ballen. "Op de Molukken wordt het feest ook in alle soberheid gevierd. Het is wrang om je over te leveren aan een romantisch, commercieel festijn, en te zingen over vrede als je weet hoe de realiteit eruit ziet." Paniek in het huis van het Samen-op-weg domineesechtpaar Trees van Montfort en Wim Reedijk uit Sint Michelsgestel. De kerstboom is er nog niet, en erger, de preken voor kerstavond én kerstochtend ook niet. "Je wilt niet elk jaar hetzelfde verhaal houden", zucht Van Montfoort. Reedijk wil het verhaal van Jezus' geboorte verbinden met dat van Mozes in zijn biezen kistje. "Kinderen geboren in de verdrukking. Vluchtelingenkinderen."

Gerrit de Fijter zal preken voor de Gereformeerde Bond-gemeente in de Broederkerk van Kampen. Hij zal zich richten tot de hedendaagse verachters van de Christelijke religie. "De mensen denken dat we alles kunnen, dat de bomen dwars tegen de dood in tot in de hemel groeien. Zie wie je zelf bent, zeg ik, zie je kleinheid en nietigheid." Voor hem is het hout van de kribbe onlosmakelijk verbonden met het hout van het kruis op Golgotha. "De kribbe is Jezus' eerste stap op de weg van diepe vernedering als Gods zoon."

Hij zal niet schromen vermanend te spreken. "De geheimenis van de geboorte van Christus ontgaat velen. Je moet niet stoppen bij het Kerstevangelie van Lucas 2, maar doorlezen naar Lucas 3, de prediking van Johannes de Doper, waarin wordt geageerd tegen de schijnheiligheid. Tegen de krijgslieden, de huidige Dutchbatters, zegt hij: "Doet niemand overlast, en ontvreemd niemand het zijne met bedrog. Tegen de tollenaars, de schuldeisers: eist niet meer dan u gezet is. Ik zeg: wandel ootmoedig met onze God, en doe goed op deze wereld. Daar heb je geen jubeljaar voor nodig."

( a d v e r t e n t i e s )