NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Koerden uit meerdere regio's richtten gisteren in Amsterdam het Koerdistan Nationaal Congres op. De belangrijste politieke partijen namen niet deel.

Door onze redacteur STEVEN DERIX

AMSTERDAM, 25 MEI. Boven het podium van de Rode Hoed in Amsterdam hangt een een kaart van het Midden-Oosten. Daar waar de zwart gestreepte grenzen van Turkije, Syrië, Iran en Irak bij elkaar komen, verdwijnen ze in een groot, aaneengesloten bruin gebied. Vandaag wordt alleen gesproken van het zuiden, noorden, oosten en westen van Koerdistan. Het 'Koerdistan Nationaal Congres' vertegenwoordigt dit gebied, zo maakt een spandoek duidelijk. De tekst is op verschillende manieren weergegeven: in het Engels en in twee hoofddialecten van het Koerdisch: Kermançi en Sorani. Voor het Kermançi zijn latijnse én arabische letters gebruikt.

"Vandaag zijn de grenzen even voor ons weggevallen", zegt Besime Cakir (22) een Koerdische rechtenstudente uit Nijmegen. "Koerden uit alle regio's zijn vandaag bij elkaar gekomen. Ik moet nog zien wat er met zo'n congres bereikt kan worden. Maar vandaag zijn we tenminste even allemaal één." Wat de man op het podium zegt, kan Besime niet verstaan.

Een eenheidsstaat hebben de Koerden in hun meer dan duizendjarige geschiedenis nooit gekend. Maar het zijn niet alleen nationale grenzen die de Koerden van elkaar scheiden. Ook onderling zijn de Koerden verdeeld. In het noorden van Irak voeren twee Koerdische partijen, de KDP onder leiding van Massoud Barzani en de PUK van Jalal Talabani, al jarenlang strijd. De KDP, die wordt gesteund door het regime in Bagdad, treedt bovendien al jaren gewapend op tegen de Turkse PKK, die vanuit Noord-Irak een guerrilla-oorlog in zuidoost-Turkije voert. Met die guerrilla-oorlog van de PKK gaat het de laatste jaren bergafwaarts. In 1995 besloot de PKK daarom zich meer als een politieke organisatie te profileren. Niet onafhankelijkheid maar het erkennen van de Koerdische identiteit werd het doel en de guerrilla was alleen nog het drukmiddel om dit doel te bereiken. Het Koerdisch Parlement in Ballingschap, dat in 1995 werd opgericht, moest de PKK ten opzichte van de westerse landen salonfhig maken. De oprichting hiervan leidde tot een diplomatieke rel tussen Nederland en Turkije. Ditmaal heeft de Turkse ambassade vooralsnog alleen haar "verontwaardiging" uitgesproken.

Vanaf de oprichting bestonden in het parlement plannen om te komen tot een vertegenwoordigend lichaam waarin álle Koerdische partijen en partijtjes zouden zijn vertegenwoordigd, zegt parlementsvoorzitter Yashal Kaya. "Dat is waar", zegt de Utrechtse criminoloog Yücel Yesilgöz, zelf van Koerdische afkomst. "Uit de publicaties van de laatste jaren blijkt dat ze er al jaren mee bezig zijn." Toch is de datum van de oprichtingsbijeenkomst niet helemaal toevallig, denkt hij. Volgende week maandag begint in Turkije het proces tegen de PKK-leider Öcalan. Volgens de Turkse regering is hij verantwoordelijk voor 30.000 doden. Met de oprichting van het congres profileert de PKK zich opnieuw als politiek organisatie. "Mogelijk wil men hiermee invloed uitoefenen op het proces", zegt Yesilgöz. Öcalan werd gisteren benoemd tot erelid van het congres. In het congres zijn politieke partijen, religieuze leiders en "persoonlijkheden" uit heel Koerdistan vertegenwoordigd, vertelt parlementsvoorziter Kaya. Maar de belangrijkste Koerdische partijen, de PUK, de Iraakse én de Iraanse KDP, zijn weggebleven. Tijdens een perscoferentie roept Abdulrahman ÇadircÎ, vice-voorzitter van de politieke PKK-arm ERNK, "de anderen" dan ook op om zich alsnog bij het congres aan te sluiten. Doel van het congres is om een "vreedzame en politieke oplossing" te vinden voor het Koerdische vraagstuk. Maar tegelijkertijd wil het congres de "vrijheidsstrijd in alle delen van Koerdistan" blijven ondersteunen. Een verenigd, groot Koerdistan is voorlopig niet aan de orde, zegt ÇadircÎ tijdens de persconferentie.

De congesleden vormen een gemleerd gezelschap, voor het merendeel afkomstig uit de Koerdische diaspora. Mazhar Khalegi is een Koerdische muzikant uit Londen. En Süheyla Qazi is een 'huisvrouw' uit Duitsland. Haar aanwezigheid is symbolisch erg belangrijk, vertelt ze. Haar vader was president van het Koerdische rompstaatje Mehrabad, dat twee jaar na oprichting in 1948 door de Iraanse Shah de nek werd omgedraaid. "Vandaag voelt het alsof ik opnieuw geboren ben."

( a d v e r t e n t i e s )

Domicilie,
voor wie zich vestigt
in het buitenland.