NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS 
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Als het aan minister Pronk (VROM) ligt, worden vliegcharters flink beperkt. De reacties zijn verdeeld.

Door onze redacteuren GEERT VAN ASBECK en
JOOST ORANJE
DEN HAAG, 13 APRIL. Langzaam maar zeker wordt duidelijk dat minister Pronk (Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer) bezig is met de aanval op vakantiecharters vanaf de regionale luchthavens.

Op 9 februari meldde hij in de Eerste Kamer al dat deze regionale vliegvelden zich niet mogen ontwikkelen 'tot potentiële kleine Schipholletjes'. ,,Het uitgangspunt van één lokatie (Schiphol-red.) mag niet verwateren door plotseling ergens anders bloemen bloeien, in de zin van charterverkeer vanuit Eelde, Eindhoven, Rotterdam en Twente dat een exponentiële stijging gaat meemaken.'' Begin deze maand ging Pronk nog een stap verder. In een overleg met ambtenaren en zijn collega-minister en partijgenote Netelenbos (Verkeer en Waterstaat) op 4 maart stelde hij dat het aantal chartervluchten ,,minder'' moet. ,,Chartervluchten moeten eigenlijk maar vanaf Schiphol'', zo staat te lezen in notities van de bewuste vergadering. ,,Als daar geen plaats meer is, dan is het verder maar over. Charters zijn niet van belang voor de ontwikkeling op Schiphol en ongewenst voor de ontwikkeling van de regionale velden.''

De gesprekken tussen de twee PvdA-bewindslieden vormen de inleidende beschietingen op wat, in het Haagse jargon, de voorbereiding op 'een integrale beleidsvisie' wordt genoemd. Het gaat om een nieuwe wet die regels stelt aan de ontwikkeling van de commerciële luchtvaart, het Structuurschema Burgerluchtvaartterreinen (SBL). Het huidige SBL stamt uit 1979 en ademt de visie op de luchtvaart van twintig jaar geleden. Verschillende kabinetten hebben, zonder veel succes, gepoogd de wetgeving te moderniseren. Uitzondering was de Planologische Kernbeslissing (PKB) over Schiphol, die de luchthaven de wettelijke mogelijkheid biedt uit te breiden binnen milieugrenzen. Deze 'partiële wijziging' van het SBL was dringend noodzakelijk om de uitbreiding van de nationale luchthaven mogelijk te maken. Maar voor alle andere vliegvelden geldt in feite nog steeds een sterk verouderde wet. Toch gaat eind mei een eerste aanzet naar de Tweede Kamer; daarover ging het bewuste overleg tussen Pronk en Netelenbos.

Het probleem rond de chartervluchten is daarbij een 'electoraal gevoelig punt', vooral omdat er de afgelopen jaren steeds meer Nederlandse - maar ook Turkse, Spaanse of Griekse - charters uit de regio's naar de populaire vakantiebestemmingen in Zuid-Europa vertrekken. Meer dan de helft van de reizigers vanaf Maastricht, Eelde en Twente bestaat inmiddels uit vakantie- charterpassagiers, zo blijkt uit cijfers van de Nederlandse Vereniging van Luchthavens, NVL. Dat komt niet alleen door de overbelastheid van Schiphol, maar vooral ook door de wens van de consument, die de regionale luchthaven lijkt te hebben ontdekt, vertelt P. Sterks, secretaris van de NVL. ,,De stroom reizigers kan verdrievoudigen, tot een miljoen charterpassagiersbewegingen per jaar'', zo luidt zijn persoonlijke inschatting.

Het is een ontwikkeling die vanuit de politiek met argusogen wordt bekeken, vooral door het ministerie van Milieubeheer. Het kabinet heeft altijd uitgedragen dat 'overloop' van (charter)vluchten vanaf Schiphol niet de voorkeur heeft. Toch lijkt de politiek te worden ingehaald door de actuele ontwikkelingen. ,,Met de capaciteitsproblemen op Schiphol worden we gedwongen strategisch te denken'', zegt president-directeur P. Legro van Transavia, de grootste chartermaatschappij van Nederland. ,,Bovendien is er een vraag uit de markt, en dus gebruiken wij de wettelijke mogelijkheden die nu eenmaal gelden voor de regionale luchthavens, of het nu om lijndiensten of om charters gaat.''

Maar dat is precies wat Pronk wil inperken. In de bewuste vergadering met Netelenbos werd het aldus opgetekend: ,,Pronk wil concentratie van de chartermarkt op Schiphol. Capaciteit elders is niet gewenst. Vakantiecharters zijn niet het belangrijkste. Je mag capaciteitsbeperkingen opleggen'. Voor de chartermaatschappijen is dat vloeken in de kerk. ,,Ik zou graag willen dat de politiek eerst eens even overlegt met ons voordat ze dit soort ballonnen oplaten'', verzucht Legro. ,,Als je de chartermarkt op Schiphol gaat beperken en op de regionale velden gaat verbieden, dan leg je onnodige druk op de infrastructuur. Denkt u dat al die mensen dan braaf thuis blijven zitten? Die stappen allemaal in de auto.'' Woordvoerder U. Buys van Martinair wijst vooral op een operationeel probleem: ,,Charters verweven steeds meer met lijndiensten. Wij vliegen bijvoorbeeld 's ochtends een chartervlucht naar Malaga, waarna diezelfde machine 's middags weer doorgaat als lijndienst naar Miami.''

Ook de regionale velden zelf zien donkere wolken hangen als de gedachten van Pronk realiteit zouden worden. De vorige minister van Verkeer en Waterstaat, Jorritsma, stond juist een verzelfstandiging van deze luchthavens voor met de mogelijkheid eigen beleid te voeren. ,,Als charters worden geweerd komt daar natuurlijk niets van terecht'', verwacht Sterks. Hij wijst erop dat het verlies van de vijf regionale velden, mede dank zij de groei van het charterverkeer, de afgelopen jaren is teruggelopen van ruim dertien miljoen tot beneden de vijf miljoen in 1998.

Wel enthousiast is de milieubeweging. ,,Heel verstandig'', zegt luchtvaartspecialist J. Fransen van de Stichting Natuur en Milieu. Hij is niet onder de indruk van het argument dat de Nederlander straks niet meer met het vliegtuig met vakantie kan: ,,Dan gaan ze maar met de trein. Daarmee zijn prachtige dingen te doen, alleen wordt dat product gewoon niet ontwikkeld. Als dat nou eens professioneel zou gebeuren, zal je zien dat dat vliegtuig heus niet heilig is.''

NRC Webpagina's
13 APRIL 1999

( a d v e r t e n t i e s )

Domicilie,
voor wie zich vestigt
in het buitenland.