NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS 
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De Koerdische Arbeiderspartij PKK heeft korte lijnen, hiërarchische verhoudingen en een zeer loyale harde kern. ,,De politieke tak is in Nederland ook wijdverspreid.''

Door onze redacteur YASHA LANGE

AMSTERDAM, 19 FEBR. De Koerdische Arbeiderspartij PKK blijkt in staat snel acties op poten te zetten, ook in Nederland. Nog voordat drie maanden geleden goed en wel bekend was dat PKK-leider Abdullah Öcalan in Italië was gearresteerd, protesteerden enkele honderden hongerstakende Koerden bij het Vredespaleis in Den Haag. Toen Öcalan ruim ruim twee weken geleden leek te gaan landen op vliegveld Zestienhoven, stonden er in mum van tijd ruim 150 blije sympathisanten om hem op te wachten. En de Griekse residentie in Den Haag was dinsdagnacht al bezet voordat het nieuws over de arrestatie van Öcalan in Kenia was doorgedrongen tot de Nederlandse politie en de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Hoe kan dat?

Twee zinnen uit een verklaring van Nizamettin Tas, lid van het centraal comité van de PKK en commandant van het Nationaal Bevrijdingsleger van Kurdistan, zeggen veel over de hiërarchie binnen de organisatie: ,,Het volk moet de aanwijzingen opvolgen die worden gegeven in de verklaringen van de partij. Er mogen geen individuele acties worden ondernomen. Het volk moet op een georganiseerde manier optreden.''Dat is het geheim van de PKK en de daaraan gelieerde organisaties: korte lijnen en hiërarchische verhoudingen binnen een zeer loyale harde kern. ,,Öcalans lijfwachten hebben na de arrestatie in Kenia direct naar Keulen en Brussel gebeld; daar zijn de belangrijkste centra. Vervolgens zijn onmiddellijk vertegenwoordigers in verschillende andere landen ingelicht'', zegt een van de Koerden van het Front voor de Bevrijding van Kurdistan (ERNK), de 'politieke' tak van de PKK. Net als verschillende anderen wil hij anoniem blijven.

Ook in Nederland is de invloed van de PKK en het ERNK voelbaar, weten betrokkenen. ,,De partij en het front zijn in Nederland goed georganiseerd en wijdverspreid'', zegt Mizgin Sen, zowel lid van het ERNK als van het Koerdisch parlement in ballingschap. Hoewel de PKK hier niet is verboden, heeft de partij nergens een kantoor. Vertegenwoordigers van de ERNK zijn ,,niet bereikbaar'' of ,,kunnen niet praten''. Ook de jeugdclub YNK en de vrouwenvleugel treden niet in de openbaarheid. De enigen die dat wel doen zijn de Koerdische Informatiecentra.

Oorspronkelijk waren deze centra opgericht om te fungeren als ambassade van Koerdistan als zo'n eigen staat eenmaal zou zijn gesticht. In de huidige 'aanloopfase' verstrekken de centra informatie en lobbyen ze voor een onafhankelijk Kurdistan. Er bestaat enige afstand tussen de Koerdische Informatiecentra en het centraal comité van de PKK. Kort gezegd: de centra zijn geen vertegenwoordigers, maar wel verkondigers.

Naast de informatiecentra zijn er nog diverse culturele en sociale verenigingen. Voor de Koerdische gemeenschap zijn deze verenigingen van groot belang. Het is een plek om samen te komen, activiteiten te ontplooien of naar de Koerdische satelliettelevisie te kijken. In Nederland wonen naar schatting 70.000 Koerden, afkomstig uit Turkije, Irak of Iran. Voor de Iraakse en Iraanse Koerden leeft de 'vrijheidsstrijd' veel minder dan voor Koerden uit Turkije. De laatsten zijn dan ook politiek actiever, bijvoorbeeld binnen de verenigingen. ,,Veel mensen in de verenigingen zijn politiek betrokken'', zegt Sen. Ze maken geen deel uit van de harde en militante kern PKK'ers, maar ze komen wel opdagen als er activiteiten worden georganiseerd. ,,Als de PvdA een manifestatie wil organiseren duurt dat maanden. Wij doen het in twee weken. Een protestactie organiseren we in een dag, of sneller'', aldus Sen. Volgens een lid van een van deze verenigingen komen ERNK-vertegenwoordigers regelmatig langs, ze brengen het laatste nieuws en benoemen personen in het bestuur. ,,Ook de verenigingen zijn indirect gelieerd aan het ERNK'', zegt voorzitter Agit Helbest van het Kurdistan Informatie Centrum. ,,In elk land is een federatie van verenigingen, en in Brussel komen die samen in een confederatie. En die confederatie is weer onderdeel van het ERNK.'' Volgens hem zijn ,,alle lagen van de bevolking actief''. Volgens ERNK-lid Sen zijn ,,alle leden'' van de verenigingen sympathisanten van het Bevrijdingsfront. ,,Zij zijn de basis. '' Met andere woorden: een kleine ondergrondse kern van getrouwen, in combinatie met openbare verenigingen van sympathisanten. Volgens Sen verklaart dit hoe met een paar telefoontjes in korte tijd een paar honderd mensen kunnen worden gemobiliseerd.

Toch valt die politieke betrokkenheid van ,,alle leden'' van de verenigingen waarschijnlijk wel mee. Volgens een bestuurslid van een van de verenigingen ziet hij ,,bij demonstraties altijd dezelfde gezichten''. En hoewel acties van de Turkse Koerden in Nederland snel georganiseerd worden, komen er meestal niet meer dan een paar honderd mensen opdagen. Dat is een kleine groep, de meerderheid zal niet blindelings volgen. Volgens een oudere Koerdische man in een Amsterdams koffiehuis, die ook niet met zijn naam in de krant wil, is het vooral de PKK die goed georganiseerd is. ,,De meeste Koerden zijn wel voor een onafhankelijk Koerdistan. Maar ze gaan niet allemaal demonstreren. Ze gaan niet allemaal een ambassade bezetten.''

De PKK heeft haar aanhangers in Europa opgeroepen zichzelf niet meer in brand te steken. Dat is een instructie van leider Öcalan zelf. Maar volgens commandant Tas moeten er wel ,,demonstraties, manifestaties en bezettingen worden uitgevoerd om het leven van de voorzitter Öcalan te beschermen''. ERNK-lid Sen verwacht dat de protesten zullen aanhouden. ,,Maar wij willen niemand kwaad doen, absoluut niet. Wij willen niet verkeerd begrepen worden. Wij willen alleen maar een vreedzame oplossing en een internationaal proces voor onze leider.''

De frustratie over het optreden van Europa is wijdverspreid. Er was de kans om iets te doen, er waren mooie woorden, er is niets gedaan en nu heeft het geen zin meer. De Verenigde Staten zijn nog erger, want die werken samen met Turkije en dat zijn 'moordenaars'.

Sommige Koerden zijn zo geëmotioneerd en gedesillusioneerd dat ze niet willen praten. Ze zijn boos op journalisten die nooit geïnteresseerd waren en nu plotseling in rotten van drie voor de deur staan. ,,Waar waren jullie? Nu is het te laat. Het is afgelopen'', zegt Fatma Dikmen, voorzitter van de Koerdische federatie. ,,Wij zijn vermoord en gemarteld en u praat alleen maar over 'de Koerden'. Wij zijn ook mensen.''

Zie ook:
Bij acties Koerden in Berlijn drie doden (18 februari 1999)

'Strijd, maar gooi geen auto's om' (18 februari 1999)

'Geen straf is hard genoeg voor Öcalan' (18 februari 1999)

Koerden betogen weer in Den Haag (18 februari 1999)

PKK: 'gevaarlijkste groep' in Duitsland (18 februari 1999)

Europa laat Koerden in de steek (18 februari 1999)

Bezetting missies grotendeels voorbij (17 februari 1999)

Koerdenleider Öcalan zag er geen gat meer in (17 februari 1999)

'Turken zijn onze moffen' (17 februari 1999)

'Koerden zijn broeders' (17 februari 1999)

Duitsland vreest golf van PKK-geweld (17 februari 1999)

Mediashow advocaat strandt in transitruimte (17 februari 1999)

Koerdenleider werd gepakt door loslippigheid (17 februari 1999)

PKK-leider Öcalan zit vast in Turkije (16 februari 1999)

PKK meer en meer politieke organisatie (16 februari 1999)

Koerdisch wespennest (16 februari 1999)

Aankomst PKK-leider Öcalan voorkomen (1 februari 1999)

Tijdbom Öcalan (21 november 1998)

Uitlevering (26 november 1998)

Arbil als inzet (2 september 1998)

'Öcalan voor Europees gerechtshof' (2 september 1998)

NRC Webpagina's
19 FEBRUARI 1999