Dossier Spoorwegen

Nieuws

Nederlandse Spoorwegen

Overheid

Overige partijen

Knelpunten

Discussie

Documenten

Links

'Kennis is onze kracht'

Door onze redacteur GRETHA PAMA
ROTTERDAM, 11 MEI. Het is nog maar drie jaar geleden dat de Vereniging Reizigers Openbaar Vervoer (Rover) voor het eerst een persconferentie hield. Op Utrecht CS, naar aanleiding van de treinvertragingen. Geheel onbekend was het toen 22 jaar oude Rover niet, maar de naamsbekendheid was regionaal. Lokale, door actieve vrijwilligers bemande afdelingen zetten zich in voor een beter stads- en streekvervoer. Landelijk was er periodiek overleg met de NS, maar dat leverde zo weinig op dat regelmatig werd overwogen ermee op te houden.

Sinds die eerste persconferentie is het ledental gestegen van drieduizend naar vijfduizend, vooral uit onvrede over vertragingen en spoorwegstakingen. In het periodiek overleg worden nog steeds hoogstens mini-successen geboekt - het inschakelen van de pers is een effectiever middel gebleken. Enkele weken geleden bijvoorbeeld, toen de spoorwegen wereldkundig maakten dat tijdens de grootste buitendienststelling ooit kortingskaarten ook vóór negen uur gebruikt zouden mogen worden. Het persbericht kwam even later dan dat van de reizigersvereniging, waarin deze de aanvankelijke omissie aan de kaak stelde.

Vandaag kiest de ledenvergadering op voordracht van het bestuur een voorzitter die vindt dat er nog wel wat bekendheid bij kan. De Rotterdammer Rudy Schoonveld (38), in het dagelijks leven beleidscoördinator innovatie bij het gemeentelijk ontwikkelingsbedrijf, heeft zich ten doel gesteld in de vier jaar van zijn voorzitterschap het aantal leden te verdubbelen. Dan komt er tenminste geld binnen voor professionele ondersteuning; die bestaat nu, dankzij subsidie van het ministerie van milieubeheer, uit één man voor het opzetten van een ideeënmarkt voor het vervoer. Binnenkort begint een ledenwerfcampagne. Uiteindelijk, vindt Schoonveld, moeten er zo'n vijfentwintig- tot dertigduizend leden komen. "Dat wij de laatste jaren een actief publiciteitbeleid hebben, komt doordat het bestuurslid met PR in portefeuille er veel tijd in steekt. Als vrijwilligersorganisatie ben je afhankelijk van de uren die mensen kunnen vrijmaken. Dat is een probleem." Zelf gaat hij ten behoeve van het voorzitterschap een halve dag minder werken.

Een ander probleem is, nog steeds, het activistische imago dat de reizigersvereniging aankleeft. Schoonveld onderscheidt drie soorten leden. De stroming die zich interesseert voor alle mogelijke aspecten van het openbaar vervoer, degenen die uit milieu-overwegingen lid zijn en zij die een actieve consumentenvereniging willen. Vooral van de laatste categorie komen er steeds meer. Schoonveld: "Het heeft te maken met de verzakelijking en verzelfstandiging van vervoerbedrijven. Die bieden nu een 'produkt'. Maar mensen zeggen: dat produkt van jullie kan beter, het is onder de maat. Die discrepantie tussen verzakelijking en kwaliteit is een grote rol gaan spelen in de ledenaanwas. Daar zit de onvrede."

Met financiële steun van het departement voor verkeer is nu onderzoek gedaan naar manieren om via reizigersinvloed het openbaar vervoer te verbeteren. Op dit moment is Rover op verzoek van het ministerie betrokken bij de oprichting van een consumenten-secretariaat, waarin ook ANWB en Consumentenbond participeren. "Je zou kunnen zeggen dat we het tij mee hebben. Want juist door die verzakelijking en verzelfstandiging is er meer consumentenbescherming nodig." Zichzelf schaart Schoonveld onder zowel de tweede als de derde categorie leden. Hij heeft wel een rijbewijs, maar geen auto. De auto die voor zijn deur staat is van de buren, die er twee hebben. Voor Rover is het, vindt hij, van belang dat ook de eerste categorie, die van de hobbyïsten, goed vertegenwoordigd blijft. "Wij hebben nu veel deskundige leden, die kunnen toetsen of wat bijvoorbeeld de spoorwegen zeggen wel klopt. Daarom zijn wij ook niet weggedrukt toen daar klantenpanels kwamen. De mensen die daarin zitten, willekeurige reizigers, kunnen geen vuist maken. Die panels zijn meer een marketinginstrument. Kennis van zaken, dat is een stuk van onze kracht."

Overigens is de reizigersvereniging niet principieel tegen de veranderingen in het openbaar vervoer. Concurrentie, met aanbestedende regionale overheden, kan het vervoer ten goede komen, vindt Schoonveld, maar dan wel onder een aantal voorwaarden. "Het moet niet zo zijn dat alleen de sterke lijnen, met veel reizigers, overblijven. Ik heb wel vertrouwen in gemeenten en provincies, maar ze moeten natuurlijk genoeg geld krijgen. Het rijksbeleid is te veel gericht op het terugdringen van de subsidies, niet op méér openbaar vervoer."