Aan het werk
AAN EEN ON-NEDERLANDS conflict
is vanmorgen vroeg voorlopig een eind gekomen. Na een adempauze van een
week, waarin het werk achter de schermen ongetwijfeld verder ging,
hebben de directie van de Nederlandse Spoorwegen en de vakbonden vandaag
dan eindelijk een akkoord bereikt over hun veelbesproken 'rondje om de
kerk'.
Deze uitdrukking stond voor een ongekend felle en chaotische ruzie om de macht waarin jaren van frustaties, onbegrip en wederzijds
wantrouwen naar buiten kwamen en die culmineerde in het opblazen,
althans bij de spoorwegen, van het vertrouwde poldermodel van
constructief overleg. De essentie van het akkoord is dat het nieuwe en
omstreden dienstrooster (het gewraakte 'rondje om de kerk') per 10 juni
wordt ingevoerd. Dat is een overwinning voor de directie, die dit steeds
is blijven eisen. In ruil daarvoor gaat de ondernemingsraad aan een
alternatief dienstrooster werken en moet de NS-top overleg voeren over
de kwaliteit van het werk van machinisten en conducteurs. Ook is
afgesproken dat de NS-top voortaan beter met het personeel zal
communice ren. Voor ieder normaal bedrijf, voor iedere instelling, zijn
dit de gewoonste zaken van de wereld. Zo niet voor NS, dat van de
politiek een normaal bedrijf moest worden, maar dat dit tot op de dag
van vandaag nog niet is.
DAT ER EEN AKKOORD is, valt te prijzen. De reiziger was de stakingen
en acties meer dan beu. Of het een solide akkoord is, moet nog maar
worden afgewacht. Het is niet voor het eerst dat betrokkenen het
vertrouwen in een goede afloop uiteindelijk moesten beschamen onder druk
van hun hoogste baas of een ontevreden achterban. Zoals bij ieder
titanengevecht zijn er geen echte overwinnaars. De NS-direc tie staat
als een stel geschonden generaals aan het slagveld en overziet de
puinhoop: hoe moet dit weer een eenheid worden? De vakbonden, met name
die van de FNV, kunnen gaan nadenken over de vraag of zij binnen de
grote organisatie die NS is, nog wel voldoende draagvlak hebben.
De 'collectieven' en de ondernemingsraad hebben impliciet de niet
geringe verplichting meegekregen om de komende jaren aan opbouw te
werken in plaats van afbraak. Want dat is de treurige stand van zaken:
een conflict dat op het scherp van de snede is uitgevochten, dat
desondanks tijdenlang geen helderheid verschafte, heeft geleid tot
verwording en demoralisatie. Daar valt de echte winst te boeken. NS wil
een normaal bedrijf worden? Dan is er nu werk aan de winkel.