NIEUWS | TEGENSPRAAK | SUPPLEMENT | AGENDA | ARCHIEF | ADVERTENTIES | SERVICE 



Overzicht eerdere
afleveringen


KRIJGSMACHT
ALLES GING OP DE SCHOP
HISTORIE
DISCUSSIE
MATERIEEL
STUDEREN IN HET LEGER
MISSIES IN BUITENLAND
VIER RANGEN - ÉÉN EENHEID
TAKEN
RANGEN
VETERANEN
TWEEDEHANDS
BEZUINIGINGEN
OPLEIDINGEN
ORGANISATIES
PERSONEELSSTERKTE
GRAFIEKEN
LINKS

Studeren in het leger

Jasker Kamp
Voor veel laag opgeleide jongeren dient het leger als springplank naar een loopbaan in de burgermaatschappij. Gratis studeren is wat hen lokt.

SINDS DE OPSCHORTING van de dienstplicht is de krijgsmacht voor nieuwe militairen volledig afhankelijk van de arbeidsmarkt. Defensie moest rekruten voortaan werven. Dat geldt het sterkst voor de Landmacht, het onderdeel waar de toevloed van dienstplichtigen van oudsher het grootst was. Het leger moest voor jongeren dus aantrekkelijk worden gemaakt.

Beroepssoldaten Bepaalde Tijd volgen de MBO-opleiding verzorging in Ermelo - foto Freddy Rikken
Beroepssoldaten Bepaalde Tijd volgen de MBO-opleiding verzorging in Ermelo
Foto Freddy Rikken

De krijgsmacht doet dat door een combinatie van leren en werken aan te bieden. Daarvoor werden in Nederland en Duitsland twaalf educatieve centra geopend, waar soldaten een reguliere opleiding kunnen volgen. De verschillende opleidingen worden gekocht door het ministerie bij erkende onderwijsinstellingen. De Begeleidingsorganisatie Civiel Onderwijs (BOCO) voert het commando over de educatieve centra.

Als lokaas wordt het kosteloos studeren gebruikt. ,,De opleiding wordt volledig door Defensie vergoed, mits deze met een positief resultaat wordt afgesloten'', zegt studiebegeleider van het Educatief Centrum Ermelo Fre Kers tegen soldaat Riemke Oosterbeek. Riemke is Beroepssoldaat Bepaalde Tijd (BBT'er). Zes maanden geleden tekende ze voor tweeenhalf jaar bij de landmacht. Dat is de minimale duur van een contract voor een BBT'er. Na haar algemene militaire opleiding en functieopleiding is ze sinds kort bij de 430 ziekenhuiscompagnie ingedeeld.

Riemke zit bij de studiebegeleider voor een 'intake'. Dat is een verplicht gesprek voor alle BBT'ers. Daarin wordt de soldaat gewezen op de mogelijkheden tot studeren tijdens zijn of haar diensttijd. De intake heeft direct plaats na afronding van de militaire opleidingen. Als Riemke wil kan ze de komende twee jaar een opleiding volgen.

Voorlichtingscampagnes op radio, televisie en in de krant moeten nog eens extra onderstrepen wat de voordelen zijn van het leger. Bij de 24-jarige Danielle van Boxtel had de Landmacht succes. Na het zien van een tv-spotje was ze verkocht. Danielle had een baantje bij de plaatselijke gezinszorg. Ze wilde graag verder in de zorg. Alleen wilde ze geen volledige dagopleiding meer doen. Bij de Landmacht kon ze in deeltijd de MBO-opleiding verzorging volgen. Bovendien zag Danielle het wel zitten om ,,betaald te rollebollen door het bos''. Over de verdiensten is ze niet echt te spreken. ,,Ik krijg 1.950 gulden netto in de maand. Dat is te weinig.''

Als BBT'er heeft Danielle per week recht op een halve studiedag. Normaal gesproken is ze dan ook elke maandagmiddag te vinden in het Educatief Centrum op de Generaal Spoorkazerne in Ermelo. Maar het schiet er ook wel eens bij in, zoals de komende twee weken. Vrijdag gaat Danielle met 422 hospitaalcompagnie twee weken op oefening in het Duitse Munster. Van leren komt dan weinig. Als ze terugkomt, moet ze de achterstand inhalen. In overleg met de commandant van haar compagnie wordt dan bepaald wanneer ze dat doet. De communicatie tussen commandant en educatief centrum loopt nog wel eens mis, vertelt collega en studiegenoot Barry Termaat. Echt blij is hij daar niet mee. ,,Het komt wel voor dat de commandant mij vergeet af te melden bij het educatief centrum als ik op oefening moet. Dan word ik erop aangekeken als ik mij weer meld.''

Barry is de laatste tijd nogal vaak op oefening geweest. Tijdens het verplichte maandelijks gesprek met zijn studiebegeleider bleek dat hij daardoor een flinke achterstand heeft opgelopen. Betekent dit dat Barry zelf voor de kosten moet opdraaien als hij het examen niet haalt? ,,Dat wordt per geval bekeken'', zegt Anastasia de Gast, hoofd van het Educatief Centrum Ermelo. Dat hangt er volgens haar vanaf of de BBT'er daar zelf wat aan kon doen.

Gedurende het hele jaar stromen BBT'ers met verschillende vooropleidingen in. Daardoor moet onderwijs op maat worden geleverd. Docenten moeten bijvoorbeeld voor elke student aparte toetsen maken. Bovendien moet voor elke leerling een apart studietraject worden ontwikkeld. Iemand die al een vooropleiding in de verzorging heeft gehad, heeft minder tijd nodig om de MBO-opleiding verzorging te volgen dan iemand zonder die vooropleiding. De meeste BBT'ers doen twee jaar over de opleiding. Dat kost de Landmacht per leerling 2.500 gulden, inclusief boeken- en examengeld. Zestig BBT'ers volgen in Ermelo de opleiding. Afgelopen jaar was voor niet-militaire opleidingen van BBT'ers die in de Landmacht dienen in totaal 10 miljoen gulden beschikbaar.

Op dit moment heeft de Landmacht 10.500 BBT'ers beschikbaar, dat wil zeggen dat ze hun militaire vooropleiding hebben voltooid. Daarvan volgen 7.700 militairen een opleiding bij een educatief centrum. In 1998 verlieten 3.721 BBT'ers de dienst met een diploma. In datzelfde jaar stopten 713 BBT'ers voortijdig met hun opleiding.

Het chauffeursdiploma, middenstandsdiploma en MAVO-certificaten zijn bij de BBT'ers van de landmacht het populairst. Van de BBT'ers die bij de landmacht zitten, heeft 55 procent een middelbare beroepsopleiding gevolgd, 29,3 procent heeft lager beroepsonderwijs genoten.

Al tijdens de algemene militaire opleiding wordt BBT'ers gedurende de cursus 'leren te leren' duidelijk gemaakt dat een diploma onontbeerlijk is voor succes in de burgermaatschappij. Als het diploma behaald is, helpt het leger met het zoeken van een baan.

Een halfjaar voordat het contract van de BBT'er afloopt, neemt de arbeidsmarktconsulent contact met hem of haar op. Juul Jacobs verlaat in februari de Landmacht. Arbeidsmarktconsulent Judi Karman is voor hem naarstig op zoek naar een baan. Ze heeft veelvuldig contact met uitzendbureaus en werkgevers. Juul heeft al twee aanbiedingen voor banen op zak.

Afgelopen jaar werd in de regio's Brabant en Limburg door de Uitvoeringsinstelling Sociale Zekerheid en Onderwijs (USZO) in samenwerking met Defensie een proef gehouden om werkloze ex-BBT'ers te helpen zo snel mogelijk een baan te vinden. De proef duurde van 1 april 1997 tot 1 juli 1998. De USZO gaf steun aan 562 ex-BBT'ers. Aan het eind van de proef waren van hen nog 85 personen werkloos. Het project krijgt een vervolg, besloot Defensie twee weken terug.

De Landmacht wordt meer en meer een organisatie die jongeren de gelegenheid geeft zich voor te bereiden op een toekomst buiten het leger. Onderwijs speelt daarbij een beslissende rol.

NRC Webpagina's
14 JANUARI 1999

   Bovenkant pagina


NRC Webpagina's © NRC HANDELSBLAD (web@nrc.nl) JANUARI 1999