Door HANS BEEREKAMP
,,Documentaire' is een groot woord voor Year of the Horse, een film van Jim Jarmusch over de gelijknamige tournee in 1996 van rockveteraan Neil Young en zijn vaste begeleidingsgroep Crazy Horse.

In de betere voorbeelden van documentaires over een rock-tour worden ofwel de concerten optimaal filmisch vormgegeven (The Last Waltz van Martin Scorsese over The Band) ofwel met gebruikmaking van technieken uit de ,,direct cinema' inzicht verschaft in de persoonlijkheid van de rocksterren backstage (D.A. Pennebakers Don't Look Back over Bob Dylan).

Jim Jarmusch doet geen van beide met veel overtuiging. Nadat Jarmusch' bewondering voor Young vorm had gekregen in samenwerking aan de soundtrack van Dead Man (1996) en het regisseren van enkele videoclips, vroeg Young Jarmusch een lange film over hem te maken. Het resultaat is een film van twee uur, die voornamelijk bestaat uit registraties van het optreden en interviews met Young en zijn drie kompanen. Beide elementen zijn uit de losse hand gedraaid, voornamelijk op super-8 film. Muziek noch interviews krijgen veel reliëf, zodat het materiaal eigenlijk alleen boeiend is voor de al overtuigde fans van de doortimmerde neuzelrock van Young.

Curieus zijn slechts de flashbacks naar tours van hetzelfde gezelschap in 1976 en 1986, waardoor de continuïteit zichtbaar wordt. Die komt ook enigszins tot uiting in de gesprekjes, die het introverte karakter van de muzikanten benadrukken. Het liefst willen ze gewoon spelen en verder met rust gelaten worden. Of zoals gitarist Poncho Sampedro het formuleert tegenover Jarmusch: ,,Een of andere artsy fartsy filmmaker uit New York kan toch niet met een paar vragen doorgronden wat wij in dertig jaar hebben opgebouwd?''

Het meest communicatief is nog Scott Young, een Canadese sportjournalist, die al eens een boek publiceerde (Neil and Me) over de relatie met zijn getalenteerde zoon. Er moeten inventiever middelen zijn om een film te maken over mens en muziek dan deze tamelijk willekeurige hutspot van onberedeneerde impressies. Het is dan ook geen toeval dat de film rijkelijk laat en in een minimale uitbreng één enkel Nederlandse filmdoek haalt.