De Eerste Kamer behandelt de belastingplannen van het kabinet. Dankzij een staatsrechtelijke noviteit hebben de senatoren meer zeggenschap dan anders.

Door onze redacteur EGBERT KALSE

DEN HAAG, 23 MAART. "Ik voel me uitgenodigd amenderend gedrag te gaan vertonen." Eerste-Kamerlid Ter Veld (PvdA) verheugt zich op de behandeling van de belastingplannen in de Eerste Kamer. "We hebben meer ruimte dan bij andere wetsbehandelingen", zegt Rensema (VVD). "Uniek", vindt CDA'er Stevens. "We kunnen eindelijk eens oneffenheden uit een wetsvoorstel halen", meent Schuyer (D66).

Deze week dienden de senatoren hun vragen en opmerkingen in, het wetsvoorstel wordt in mei behandeld. Maar nu al is duidelijk dat het anders gaat worden dan anders. Dankzij een zogenoemde veegwet, die minister Zalm (Financiën) gaat maken, heeft de senaat namelijk een verkapt recht van amendement, van wetswijziging. De nieuwe staatssecretaris Wouter Bos (PvdA) zal bij zijn eerste grote optreden, de verdediging van de belastingherziening in de senaat, dus met een staatsrechtelijk novum worden geconfronteerd.

De veegwet is bedoeld om na afloop van het parlementaire proces de 'kruimeltjes' van de Wet Inkomstenbelasting 2001 'op te vegen' en als aanvulling op de eigenlijke wet vast te leggen: losse eindjes, onduidelijkheden en oneffenheden moeten erin worden weggewerkt. Die veegwet biedt de senatoren dus via een omweg de mogelijkheid kleine wijzigingen aan te brengen in het oorspronkelijke wetsvoorstel. Waar normaal gesproken slechts een 'ja' of een 'nee' van de Eerste Kamer over een wetsvoorstel wordt verwacht, kunnen de leden nu voorstellen doen voor verbetering van de belastingherziening. Of al die voorstellen de eindstreep zullen halen, is overigens niet zeker: de veegwet moet vervolgens nog naar de Tweede Kamer.

Enkele voorbeelden van 'amendementen' die in de veegwet zouden kunnen worden opgenomen staan in de schriftelijke inbrengen van de fracties. Zo wil de VVD weten waarom de verhuur van een bedrijfspand aan een familielid zo zwaar belast wordt. "Als je een boerderij of een bedrijfspand ter beschikking van je familie stelt, betaal je daar 52 procent belasting over. Terwijl als je het aan een vreemde verhuurt, je maar dertig procent over het rendement betaalt. Dat kan echt niet", aldus de liberale senator Rensema.

D66 zet in op het milieu. De belasting op de zogenoemde groenfondsen kan volgens de sociaalliberalen niet de bedoeling zijn. "De hoge vrijstelling op beleggingen in milieuvriendelijke fondsen is mooi, maar als per saldo het rendement negatief is, schiet het niet op. Die weeffout moet worden rechtgezet", aldus Schuyer.

Naast de vaak gedetailleerde vragen die dankzij het verkapte recht van amendement worden gesteld, hebben de senatoren ook nog meer andersoortige vragen over het belastingplan. Zo maakt de PvdA zich zorgen over de invoering. "Er moet nog zo veel gebeuren. Niet alleen aan omscholing van ambtenaren, maar ook aan aanpassing van allerlei andere wetten", aldus Ter Veld. De vele overgangsregelingen, bedoeld om de invoering van het plan soepel te laten verlopen, behoeven nadere uitleg, vindt Ter Veld. Senator Platvoet (GroenLinks) wil vooral weten hoe 'houdbaar' het plan is. "Als er nu al weer aan een vervolg wordt gewerkt, waarom dan dit plan überhaupt invoeren?"