'Nog lagere lasten wantoestand'

De Belastingherziening 2001 kan goedkoper, rechtvaardiger en efficiënter, meent Kees Vendrik (GroenLinks).

Door onze redacteur EGBERT KALSE

DEN HAAG, 21 JAN. Losse wetswijzigingen die alleen maar geld kosten, daar houdt Kees Vendrik niet van. De fiscaal specialist van oppositiefractie GroenLinks is "niet blij" met de belastingherziening van staatssecretaris Vermeend en minister Zalm (beiden Financiën), maar weet dat hij er inmiddels niet meer omheen kan. "Dus heb ik binnen de lijnen van hun speelveldje wat voorstellen ontworpen", zegt Vendrik. GroenLinks voert - het begint te wennen - constructief oppositie.

In het geval van Vendrik betekent dat een reeks alternatieve voorstellen, mét 'financiële dekking', op de Belastingherziening 2001. Na GroenLinks-nota's over het eigen huis, de fiscale behandeling van vermogen en 'arbeid & zorg' volgt vandaag Vendriks laatste tegenbod: 'Belastingherziening 2001, de laatste ronde'.

"Ik noem het onze eigen Nota van Wijzigingen, omdat we die van Vermeend niks vinden", lacht Vendrik op zijn werkkamer in het Tweede Kamer- gebouw. Overal liggen faxen met cijfertjes, boeken over belastingen. In zijn computer staan nog enkele potentiële wetswijzigingen klaar om te worden doorgestuurd naar Financiën. Het is de dag voor het laatste technische debat over de belastingherziening.

Dat kost een hoop tijd, zo'n eigen nota maken.

"Zeker, maar ik moet dit doen van mezelf, dat is mijn democratische plicht. Ik doe dit om de rest van de Kamerleden weer even wakker te schudden, die zitten te veel vast aan hun eigen afspraken. Het is niet spannend meer. De coalitiepartners zijn bang voor elkaar en durven niets meer. Ik probeer gewoon Wouter Bos (de fiscaal-specialist van de PvdA, red.) een beetje op weg te helpen en de VVD ongerust te maken."

Vendrik houdt van het politieke spel, maar wil ook inhoudelijke problemen van het plan aan de kaak stellen. Kern van de nota van Vendrik is een rechtvaardiger (verder genivelleerde) inkomensverdeling. Ook de 'vergroening' van het stelsel, milieuvriendelijk gedrag, krijgt bij GroenLinks meer aandacht. En dat allemaal budgettair neutraal, dus binnen de vijf miljard gulden die er voor de Belastingherziening was uitgetrokken.

Is het niet zonde van het werk. De coalitiepartners zullen, ondanks de goedkopere oplossing, waarschijnlijk maar weinig van uw voorstellen steunen.

"Vind ik niet. Het is waar dat de paarse partijen zich hebben vastgelegd op het huidige plan, maar ik kan ze toch laten zien dat er ook nog andere mogelijkheden zijn. Daar komt bij dat ik voor een aantal van mijn voorstellen wel degelijk steun hoop te krijgen uit de Kamer. De vrijstelling voor sociaal-ethisch beleggen bijvoorbeeld. Ik weet zeker dat daarvoor bij meer fracties sympathie bestaat. En let wel: wat vandaag niet wordt aangenomen, kan morgen nog."

Tijdens het gesprek komt bij Vendrik een e-mailtje binnen van het ministerie van Financiën. Vendrik heeft de afgelopen weken veel uren op het departement doorgebracht om zijn wetswijzigingen te laten doorrekenen door de ambtenaren van Vermeend. "Ik houd ze wel aan het werk daar", zegt hij, terwijl hij snel de resultaten van de berekeningen scant. "Kijk, bij ons gaan de mensen die het het hardst nodig hebben er ook daadwerkelijk het meest op vooruit", zegt hij bijna trots. De minima kunnen met het alternatief van GroenLinks rekenen op een inkomensstijging van maximaal 15 procent. Grootverdieners moeten het met een half tot één procent doen.

U schuwt een aantal heilige huisjes niet. Hypotheekrenteaftrek, hogere belasting voor de bovenste inkomensschalen, een progressievere vermogensrendementsheffing. Vermeend zal wel vinden dat u loopt te vloeken in de kerk, dat verkleint de kans op steun.

"Ach, de hypotheekrentediscussie zal nog wel een paar jaar onbespreekbaar blijven voor paars, maar wij mogen wel gewoon doorgaan met denken. En waarom zouden de regeringspartijen het regeerakkoord wel mogen openbreken en ik niet? Het is wat dat betreft spijtig dat de overige partijen in de Kamer nogal mistig blijven over waar ze nou staan. Het enige dat zeker lijkt is dat er nog meer lastenverlichting aankomt. Dat kan echt niet meer, ik vrees wantoestanden. Zij schijnen dat niet te willen inzien. Ik ben als lid van een oppositiepartij wel gewend dat de regering niet naar me luistert."