Het kabinet bespreekt vandaag een motie van de Tweede Kamer om de veiling van etherfrequenties voor commerciële radio te laten varen. Zeven vragen over de veiling.

Door onze redacteur MICHEL KERRES

DEN HAAG, 23 FEBR. Waarom wil Den Haag aan de radiozenders sleutelen? Ze zenden immers elke dag gewoon uit tot grote tevredenheid van 12 miljoen luisteraars?

De huidige commerciële radiozenders hebben een tijdelijke vergunning die op 1 september aanstaande afloopt. Dus moet er een nieuwe regeling komen. Bovendien is de beschikbare ruimte in de ether niet efficiënt verdeeld. De ether is een lapjesdeken. Gedurende tientallen jaren zijn er steeds weer stukjes veranderd, zonder acht te slaan op het grotere geheel. Het gebruik van nieuwe technologie en een handiger indeling van de beschikbare ruimte maakt het mogelijk dat meer zenders met een groter bereik kunnen uitzenden. Het kabinet wil de frequenties daarom deze zomer opnieuw indelen, zodat er nieuwe vergunningen uitgegeven kunnen worden voor een gemoderniseerde radioband.

Meer zenders, groter bereik, meer keuze voor de consument. Wat is daar tegen?

Niets. Maar: een nieuwe indeling betekent dat bestaande radiozenders mogelijk moeten verhuizen naar een nieuwe frequentie. De consument moet dan wennen aan een nieuwe plek voor zijn favoriete station. De radiozender moet investeren om zijn nieuwe frequentie bekendheid te geven. Bovendien raakt hij de investeringen die zijn gedaan in de naamsbekendheid van zijn frequentie kwijt.

Waarom veilen?

Veilen is in theorie een fair verdelingsmechanisme voor een schaars goed. De overheid hoeft bij een veiling niet te zeggen wie wel en wie geen toegang krijgt tot de ether. Bovendien is ze ontslagen van de moeizame taak om een prijs voor een frequentie vast te stellen. Een veiling levert altijd een optimale prijs op: de frequentie gaat uiteindelijk naar de degene die er het meeste voor over heeft. Nu betalen de ondernemingen een vrij lage huur, van 125.000 gulden voor 1 miljoen luisteraars. De commerciële zenders hebben al eens een openingsbod gedaan van 240 miljoen gulden voor 8 frequentiepakketten met een licentieduur van 8 jaar. Een alternatief voor veilen is een schoonheidswedstrijd: gegadigden presenteren zichzelf en een mooi plan en worden op basis van hun merites geselecteerd. De overheid moet in dat geval de prijs vaststellen.

Willen alle radiostations hetzelfde?

Nee. De wereld van de commerciele radio valt uiteen in twee kampen. De have's, de stations die al een felbegeerde, want lucratieve, FM- frequentie hebben en de have-nots, die nu op de AM of de kabel uitzenden en dolgraag een gooi naar het grote werk willen doen. Erik de Zwart vertegenwoordigt de have's: radio 538 heeft een FM- frequentie. Arrow Classic Rock in Den Haag heeft geen frequentie en zou er één willen. Daarnaast heeft een aantal buitenlandse partijen zijn interesse laten blijken.

Waarom is de Kamer tegen een veiling?

De Kamer zegt te zijn geschrokken van de overstelpende hoeveelheid boze reacties van luisteraars die stelden dat er niet gemorreld mag worden aan hun geliefde radiostations. De zenders hadden de luisteraars opgepord om over de veiling te klagen. Bovendien is de Kamer gevoelig voor het argument dat de radiozenders hebben geïnvesteerd in de huidige frequenties.

De Kamer wil dat bestaande zenders op hun stek mogen blijven en dat er toch aan nieuwkomers wordt gedacht. Kan dat?

Die vraag wordt achter gesloten deuren al enige tijd besproken. De nieuwe FM-band voorziet in 8 frequentiepakketten voor commerciële zenders. Er zijn zeven bestaande zenders. Rest er één voor nieuwkomers. Dat is wat karig. Twee mogelijkheden. Of het aantal kavels gaat omhoog óf het aantal zenders gaat omlaag. Het aantal kavels verhogen kan in theorie. Bijvoorbeeld ten koste van de publieke omroep. Ook zouden de kavels verkleind kunnen worden. Nu hebben ze een geografische dekking van zeventig procent. Oplossing twee is het aantal zenders verlagen. Nu wil het geval dat Sky Radio twee zenders heeft met een FM-frequentie: het easy-listening-station Sky en Classic FM. Sky loopt goed, Classic slecht. Daar zit dus bijvoorbeeld wisselgeld.

De Kamer wil dat staatssecretaris M. de Vries (Verkeer en Waterstaat) met de huidige commerciële FM-zenders gaat onderhandelen. Mag dat wel?

De Vries zegt dat ze niet zomaar een groep bedrijven meer rechten mag geven dan een ander. Ze beroept zich daarbij op mededingingsregels, de regels die kartelvorming tegen moeten gaan. Wel zou ze mischien kunnen praten met alle ondernemingen.

Zie ook:

Onrust in de ether (22 februari 2001)