NEDERLAND WAARSCHUWT China voor de laatste maal. Soms wordt een cliché werkelijkheid. Minister Van Aartsen (Buitenlandse Zaken) heeft er deze week voor getekend. Vandaag zou hij in Peking arriveren voor een officieel bezoek. Gisteren heeft hij zijn reis op de valreep afgezegd, omdat er een meningsverschil dreigde tussen de Nederlandse en de Chinese regering over een voorgenomen gesprek in Hongkong met vertegenwoordigers van de dissidente religieuze beweging Falun Gong. China wilde dat de Nederlandse ambassadeur Jones-Bos van deze ontmoeting zou afzien. Van Aartsen op zijn beurt weigerde voor die eis te buigen. Om de rest van de agenda niet in gevaar te brengen, heeft hij daarom de hele visite afgeblazen.

De Tweede Kamer heeft diens standvastigheid gisteren positief beoordeeld. Volgens de PvdA is het een goed besluit omdat de rechten van de mens een prioriteit zijn. Het CDA waardeert dat Van Aartsen niet voor "chantage" is geweken. En de VVD juicht toe dat de liberale bewindsman wat "piketpaaltjes" heeft geslagen en verwacht dat de minister binnenkort gewoon naar China kan gaan omdat Peking dan zijn "aanmatigende" houding wel zal hebben afgelegd.

Van Aartsen stond inderdaad voor een tweesprong. De ontmoeting van zijn ambassadeur met Falun Gong zou in Hongkong plaatshebben. In deze stad is de godsdienstige beweging, anders dan in de rest van China, niet verboden. De Nederlandse regering mocht ervan uitgaan dat het principe 'één land-twee systemen', dat opgeld doet sinds de Britse kroonkolonie als autonome provincie bij China is gevoegd, ook in deze kwestie geëerbiedigd zou worden. Bovendien kende de Chinese regering de agenda van Van Aartsen en zijn diplomatieke staf. Toen bleek dat Peking van Falun Gong toch een principiële politieke zaak wilde maken, moest ook hij kiezen. Met andere woorden: de beslissing van Van Aartsen kwam voort uit zetdwang en is derhalve logisch en billijk.

WELLICHT HEEFT de minister zijn beslissing genomen in samenspraak met de bondgenoten en heeft hij aldus de rol op zich genomen van de mijnenhond die het politieke explosiegevaar in China in kaart moest brengen.

Als Van Aartsen echter op eigen houtje heeft geopereerd, dan ziet de Nederlandse diplomatie zich nu geconfronteerd met een probleem, niet alleen met China, maar ook in Nederland zelf. Volgens de plannen reist later dit jaar een handelsmissie naar China. De werkgeversorganisatie VNO/NCW is dan ook niet blij en zal de druk op Van Aartsen opvoeren het beleid ten aanzien van de rechten van de mens niet al te hoog op te blijven spelen. Het is het klassieke dilemma van de buitenlandse politiek. Aan de minister om daarin het evenwicht te bewaren.

Zie ook:

Van Aartsen zegt reis naar China af (6 februari 2001)
Slecht voor de pr van China (6 februari 2001)