NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

De AVRO zou slecht presteren. Programmadirecteur Ad 's-Gravesande bestrijdt dit. "Wij zijn vernieuwend bezig, dat springt nu eenmaal meer in het oog."

DANIELLE PINEDO

Eind jaren zestig werkte u als programmamaker twee jaar voor de AVRO. Is er sindsdien veel veranderd? "In die beginjaren kon ik alles doen waar ik zin in had. De AVRO was op zoek naar jong talent en vernieuwing. Mensen als Paul Haenen en ik moesten het imago van de suffe burgermansclub doorbreken. We waren erg met onszelf bezig, met ons eigen ei. Toen ik in 1999 terugkwam merkte ik dat die vrijheid danig was ingeperkt. Niet dat programmamakers hun eigen concepten niet meer mochten realiseren, maar er was meer sprake van een gemeenschappelijke doelstelling."

En die is? "Ja, daarvoor verwijs ik u naar de missie van de AVRO." Loopt naar een kast en haalt een A4'tje tevoorschijn. "Punt één: De AVRO is een onafhankelijke media-organisatie, die als omroepvereniging een bijdrage levert aan een pluriform publiek bestel."

Dat was vroeger anders? "De AVRO wilde destijds vooral een libertijnse club zijn. Nu staat de pluriformiteit binnen de publieke omroep voorop. De AVRO wil zich concentreren op vijf thema's: Kunst en Cultuur, Veiligheid, Klassieke muziek, Gezondheid en Dieren. Die thema's komen tot uiting in ons nieuwe, multimediale programmapakket. Denk bijvoorbeeld aan programma's als Alle dieren tellen mee en Gezondheidsplein."

Wat beoogt u met die thematische aanpak? "De AVRO meer smoel te geven, en daarmee een plaats claimen in het pluriforme bestel. Maar we willen ook mensen met gedeelde interesses verenigen en informeren, zogenoemde communities opbouwen. Zo heeft de AVRO in Emmen bijvoorbeeld een 'Alle dieren tellen mee-huis' opgericht, waar gelijkgestemden praten over ontwikkelingen in de dierenwereld. Het gelijknamige programma wordt daar opgenomen. "Maar ook binnen de omroep zelf leidt zo'n thematische aanpak tot veranderingen. Zo praten wij in de nabije toekomst niet meer over de afdeling 'radio' of 'tv', maar over 'veiligheid', 'gezondheid' en 'kunst en cultuur'. De verschillende afdelingen - radio, tv en internet - worden vanaf 1 april per thema samengevoegd. Zowel redactioneel als productioneel gaan ze nauw samenwerken."

Die nieuwe aanpak valt niet bij iedereen in goede aarde. De NOS zei vorige week: 'Wij zijn een radio- en televisiebedrijf. Wij organiseren geen toogdagen'. "Wij organiseren helemaal geen toogdagen, wij bieden mediaproducties aan. Het opbouwen van een alternatief ledenbestand is daar onderdeel van. Dat moet ook wel, want met het vrijkomen van de programmagegevens - en dat zit er aan te komen - verliezen de omroepgidsen hun meerwaarde. De omroepen zullen nóg meer leden verliezen dan ze nu al doen."

Sinds 1995 maakt de AVRO het ledenstand niet meer openbaar. Heeft dat met die terugval te maken? "Nee, wij werden gewoon moe van die ratrace. Vlak voordat de jaarlijkse cijfers bekend werden gemaakt, deed iedereen zijn best om op de valreep nog wat leden binnen te halen - op niet altijd oorbare wijze. Maar afgezien daarvan: de AVRO verliest niet alleen leden, er komen ook nieuwe bij."

Dat moet u toch even uitleggen. "Nou, het oude AVRO-bestand telt 500.000 leden. Dat neemt, net als bij de andere omroepen, geleidelijk af. Maar door die eerdergenoemde communities wínt de AVRO ook weer leden: anno 2001 zijn daar al zo'n 170.000 mensen bij aangesloten. "

De NOS sprak ook van 'een onevenwichtig programma-aanbod'. "Geen idee waarom, misschien is zijn ze bang voor al die vernieuwing bij de AVRO. Ik vond het in ieder geval nogal slap. En dus rijst de vraag: steekt er meer achter zo'n opmerking? Ik denk van wel. Ik denk dat de toon moest worden gezet."

Welke toon? "Jullie kunnen in de toekomst niet meer om de NOS heen. En met 'jullie' bedoel ik álle omroepen. Want het nieuwe programma- aanbod van de AVRO vormde enkel een mooie aanleiding; wij zijn vernieuwend bezig, dat springt meer in het oog. Maar als het marktaandeel van de VARA op Nederland 3 structureel vermindert, gaat de NOS ook piepen."

De NOS heeft ongelijk? "Ja, want naast die thematische programma's heeft de AVRO ook bereiksprogramma's zoals Wie is de Mol en 'profilerende' programma's als Wet en Waan. Alles bij elkaar tamelijk gevarieerd, lijkt mij."

'Wie is de mol' zou niet terugkeren en ook Nederlandse dramaproducties als Wet & Waan staan niet in het nieuwe programma-aanbod. "Dat is een misvatting. Wie is de mol trok de afgelopen paar weken veel kijkers en krijgt daarom een vervolg. En wat dat Nederlandse drama betreft: we zijn van plan de serie Oud Geld volgend jaar te herhalen."

Waarom geen nieuw Nederlands drama? "Om het kort te houden: een centenkwestie. Door nieuwe regelgeving hebben wij dit jaar geen recht op een bijdrage uit het Fonds Omroepreserve (FOR). Daarom slaan wij minimaal een jaar over."

Al die regeltjes. Denkt u nooit: de AVRO moest maar eens commercieel gaan? "Nee, ik denk dat wij onze nieuwe koers juist in het publieke bestel goed kunnen realiseren. Ondanks die beperkingen en regeltjes. Maar als morgen iemand zegt 'hier heb je je eigen kanaal, ik financier het en verlang er niets voor terug', aarzel ik geen moment."

Het Commissariaat voor de Media maakt zich zorgen over de commerciële activiteiten van de AVRO op internet. De samenwerking met uitgeverij VNU, internetprovider World Online en de Amsterdamse zorgverzekeraar ZOA zou in strijd zijn met de mediawet. "Met een nieuwe wet gaan mensen de grenzen van het toelaatbare aftasten. Dat geldt ook voor de omroepen. Maar van overschrijding is, ook bij de AVRO, geen sprake. Ik wacht dat onderzoek rustig af."

Zouden mensen als Fred Oster en Willem Duys de AVRO van nu nog herkennen? "Fred Oster maakte grote amusementsprogramma's, dat doen we niet meer. En Willem Duys? Zijn genre, de talkshow, werd de afgelopen jaren veel minder goed op tv vertegenwoordigd dan voorheen - zowel bij de publieke als de commerciële. Maar ik voorspel dat er betere tijden aanbreken."

Willem Duys komt terug? "Nee, ik denk meer aan iemand van een andere generatie. De AVRO zou graag een talkshow verzorgen, maar de vraag is natuurlijk of we een goede host kunnen strikken. Maar er komt een talkshow op Nederland 1."

Heeft u al iemand in gedachten? "Wel twee."