Door PAUL STEENHUIS
ROTTERDAM, 27 JAN. Het Onafhankelijk Toneel (OT) heeft artiesten geslachtofferd door afgelopen november hals over kop de opera Aïsja en de vrouwen van Medina af te gelasten.

Dat stelde advocaat mr. M. Meijjer gisteren in een kort geding namens zijn cliënten, de Nederlands-Marokkaanse componist N. Cherradi en de Marokkaanse musicus M. Khnnous uit Brussel, die resp. 34.000 en 19.000 gulden schadevergoeding van het OT eisen wegens gederfde inkomsten. Volgens Meijjer is het OT als werkgever onzorgvuldig omgegaan met de in islamitische kring gerezen bezwaren tegen het ten tonele brengen van Aïsja, jongste vrouw van de profeet. Regisseur Gerrit Timmers had moeten weten dat het in de islam verboden is heiligen uit te beelden. Toen hij dat te horen kreeg, had hij meer moeten doen om dat probleem op te lossen. Hij had bijvoorbeeld toestemming kunnen vragen aan de hoogste geestelijke islamitische leiders in Caïro, opperde Meijjer. Cherradi, Khnnous en andere Marokkaanse musici en acteurs hebben hun medewerking aan het stuk niet opgezegd, zoals het OT beweerd, maar steeds gezegd: we willen doorgaan als het stuk aangepast wordt, aldus mr. Meijjer. Volgens de advocaat van het OT, mr. K.F.E. den Hartog hebben de spelers en ook Cherradi en Khnnous wel degelijk hun medewerking aan de opera opgezegd, en wel op het laatste moment. Alleen als Aïsja niet op het toneel zou verschijnen wilden ze nog meedoen. "En dat zou een Hamlet zonder Hamlet, een Peter en de Wolf zonder wolf worden", aldus Den Hartog. Omdat Nederland vrijheid van meninsuiting kent en de islam niet de heersende godsdienst is, had Timmers geen toestemmig hoeven vragen aan geestelijke leiders in Caïro, zei ze. Cherradi en Khnnous waren volgens haar volledig op de hoogte toen ze vorig jaar contracten tekenden van het feit dat Aïsja op het toneel zou staan. Ze kenden de oorspronkelijke Franse tekst van schrijfster Assia Djebar en de Arabische vertaling. Cherradi heeft afgelopen zomer een maand in Marokko met de tekst gewerkt, en telefonisch overleg met Timmers gehad. "De vader van Aïsja, Aboe Bakr moest uit het stuk, om religieuze redenen, en dat heeft Timmers gedaan. Die heeft toen nog bij wijze van grap gevraagd: Aïsja hoeft er toch niet uit?" vertelde Den Hartog. Dat hoefde niet. Tijdens de zitting gaf Cherradi toe pas op 19 november begrepen te hebben dat Aïsja, zoals alle negen vrouwen van de profeet niet op toneel gezien of gehoord mogen worden. Van een bedreiging van de spelers, zoals eerst gedacht werd, was geen sprake, zoals ook bleek uit de antwoorden op Kamervragen over deze kwestie, aldus Den Hartog. Volgens haar heeft het OT de componist en musicus het werken niet belemmerd, maar hebben die uit zelfcensuur en vrees voor problemen met hun religieuze achterban hun medewerking opgezegd. Uitspraak 1 febr.

Zie ook:

Kabinet veroordeelt afgelasting opera (25 januari 2001)
Teheran aan de Maas (22 december 2000)
Aïsja, de verboden sterke vrouw (1 december 2000)

( a d v e r t e n t i e s )