Door onze correspondent BEN VAN DER VELDEN
NICE, 8 DEC. De Europese regeringsleiders hebben gisteren radicaal het programma omgegooid van voorzitter van de top in Nice, de Franse president Jacques Chirac. De Duitse bondskanselier Gerhard Schröder verwacht dat daardoor vanavond al een akkoord kan worden bereikt over hervorming van de Europese Unie. Diplomaten van andere landen rekenen erop dat de top morgen eindigt en niet tot zondag hoeft te duren.

Chirac heeft gisteren ergernis opgeroepen met uitlatingen over de Europese militaire interventiemacht, die in oprichting is en waarover de regeringsleiders tijdens hun top eveneens spreken. "Deze Europese defensiemacht moet natuurlijk worden gecoördineerd met het NAVO- bondgenootschap, maar voor zo ver het haar planning en implementatie betreft, moet zij onafhankelijk zijn van de NAVOrdineerd maar onafhankelijk", aldus Chirac. De Britse premier Tony Blair zei in een reactie dat de afspraken over de opzet van de militaire macht vastliggen en dat de EU niet een eigen militaire planning naast die van de NAVO krijgt. Diplomaten probeerden vanmorgen de zaak te sussen door te zeggen dat Chirac zich onhandig had uitgedrukt. De Amerikaanse minister van Defensie, William Cohen, waarschuwde eerder deze week dat de NAVO een relikwie wordt als de Europese militaire plannen niet nauw aan de NAVO gekoppeld worden.

Premier Kok heeft vannacht na afloop van een werkdiner van de Europese regeringsleiders gezegd dat de sfeer bij de onderhandelingen over een Verdrag van Nice "af en toe licht explosief" is. Maar dit was volgens hem niet te vergelijken met de stemming tijdens de top in Biarritz in oktober, waar een harde botsing plaatshad tussen grote en kleine landen. De Zweedse premier Persson zei dat er gisteravond nog op geen enkel punt sprake was van een doorbraak. Chirac had gepland het overleg over de EU- hervormingen vanmorgen te onderbreken voor actuele zaken, zoals de gekkekoeienziekte. De regeringsleiders werkten echter gistermiddag de meeste van deze kwesties in sneltreinvaart af. Daardoor kon vandaag snel verder onderhandeld worden over de EU-hervorming.

Blair laakt Chirac over defensiemacht

Volgens Franse diplomaten zal nu non-stop verder onderhandeld worden tot de regeringsleiders overeenstemming hebben bereikt over de EU-hervorming, uitmondend in het Verdrag van Nice. Volgens Chiracs oorspronkelijke programma zou de top tot zondag kunnen duren.

De Franse president heeft gisteravond alle regeringsleiders opgeroepen om hun tot nu toe onbeweeglijke posities op te geven over de belangrijkste geschilpunten. Het betreft de toekomstige samenstelling van de Europese Commissie, het stemgewicht van de EU-lidstaten en verdere beperking van het vetorecht van lidstaten (bij onder andere sommige fiscale zaken en het asiel- en immigratiebeleid).

De Europese regeringsleiders willen de Unie door hervormingen geschikt maken voor uitbreiding met nieuwe lidstaten in Oost-Europa. Sommige regeringsleiders hebben Chirac er nadrukkelijk op gewezen, dat ook Frankrijk tot compromissen bereid moet zijn. Frankrijk houdt tot nu toe onder andere vast aan het vetorecht bij besluiten over internationale handel.

Vanmiddag wilden de regeringsleiders tijdens een werklunch overleggen over de Europese defensie. Chirac heeft gisteren de ergernis van vooral de Britse premier Blair opgeroepen door te zeggen dat de EU de middelen moet hebben om op te treden in crisissituaties waarbij de Verenigde Staten niet betrokken willen zijn. De EU beschikt voorlopig niet over voldoende middelen voor vredesinterventies van een militaire macht van 60.000 manschappen. Daarom zijn afspraken gemaakt voor het gebruik van NAVO-materieel bij een actie waaraan de NAVO als geheel niet meedoet.

Volgens ontwerp-conclusies van de top in Nice, die zijn opgesteld door het Franse voorzitterschap van de EU, zou de EU "een onafhankelijke capaciteit krijgen om beslissingen te nemen en, als de NAVO er op zich niet bij betrokken is, crisismanagement-operaties te beginnen en uit te voeren". Maar aan het begin van de middag werd duidelijk dat de regeringsleiders deze tekst hebben geschrapt.

Zie ook:

Charges bij begin Eurotop (7 december 2000)
Nederland wil meer snelheid (7 december 2000)
Frankrijk: 'Duitsers intomen' (7 december 2000)
Veto voor alle Britse kwesties (7 december 2000)
Duitsland meer stemgewicht/a> (7 december 2000)
Nederland wordt warm noch koud van Europa (7 december 2000)
Perspectief voor Eurotop is somber (4 december 2000)
Twee dagen om de macht in Europa te verdelen (4 december 2000)
Toekomst Europese Unie staat in Nice op het spel (2 december 2000)
Prodi vreest mislukking EU-top Nice (1 december 2000)
Jospin en Chirac willen elkaar vliegen afvangen (1 december 2000)
'Brussel' leeft, vooral op papier (30 november 2000)

( a d v e r t e n t i e s )