Toon verhardt in verkiezingsstrijd

Door onze correspondent MARC CHAVANNES
WASHINGTON, 10 NOV. De toon verhardt in de strijd om het Amerikaanse presidentschap. De Democraten dreigen met rechtszaken als de onregelmatigheden bij de verkiezingen in Florida niet worden opgehelderd.

De Republikeinen beschuldigen hun tegenstanders ervan slechte verliezers te zijn. Het is onmogelijk te voorspellen hoe lang het nog duurt voordat Amerika weet wie op 20 januari Bill Clinton opvolgt als president. Nadat gisteren in alle 67 kiesdistricten de stemmen opnieuw waren geteld, was de stemmenvoorsprong in Florida van de Republikeinse kandidaat Bush volgens persbureau AP geslonken tot 229 stemmen. CNN hield het vanmorgen op 327 stemmen. "De uitslag dinsdagavond maakte duidelijk dat Bush de verkiezingen in Florida heeft gewonnen en de hertelling bevestigt dit nog eens", zo reageerde zijn woordvoerder Karen Hughes onmiddellijk.

Op de uitkomst in Florida hangt de vraag wie de volgende president wordt. De autoriteiten hebben de tussenstand van de hertelling niet bekendgemaakt omdat een rechter hun dat zeker tot dinsdag heeft verboden. De rechter in Palm Beach trof deze voorziening op verzoek van twee vrouwen die klagen dat zij hun stem verkeerd hebben uitgebracht omdat het stembiljet "verwarrend en illegaal" was. Dinsdag wordt de zaak gehoord. De staat wacht ook op telling van de per post uitgebrachte stemmen, die nog tot vrijdag 17 november mogen binnenkomen.

Het klimaat rond deze uiterst ongebruikelijke presidentsverkiezing is intussen verslechterd nu beide partijen elkaar beschuldigen van onbehoorlijk gedrag. Oud-minister William Daley, directeur van Al Gore's campagne, verwijt de Bush-campagne "zich ten onrechte als overwinnaars te kronen". Volgens de Democraat werkt het Bush-kamp voortijdig aan de voorbereiding van de machtsovername en "riskeert daarmee verdeeldheid en verwarring te zaaien onder het Amerikaanse volk".

De staf van Bush dreigt de strijd te verbreden naar andere staten, waar Gore met een krappe marge heeft gewonnen. Karl Rove, de strateeg achter de Bush-campagne, noemde een aantal staten waar de Republikeinen hun krappe nederlaag zouden kunnen aanvechten. Daarbij worden genoemd Oregon, Wisconsin, Nieuw Mexico en Ohio. Poststemmen komen in allerlei staten nog binnen, claimt het Bush-kamp, en die zijn meestal Republikeins wegens het hoge aantal militairen in die categorie.

Namens de Republikeinen riep oud-minister van Buitenlandse Zaken George Shultz de Democraten op zich neer te leggen bij het resultaat van de hertelling in Florida: "Kijk naar wat Richard Nixon in 1960 deed. Toen waren er beschuldigingen van fraude, dat is nu niet het geval. Nixon wilde het volk niet blootstellen aan slepende procedures." [John Kennedy won met een uiterst krappe marge, naar men vaak zegt dankzij geknoei met stemmen in Chicago, waar de vader van de huidige Daley de bekende en beruchte burgemeester was.]Campagne-directeur Daley wekt niet de indruk dat Gore al denkt aan opgeven. Hij leidt, met oud-minister van Buitenlandse Zaken Warren Christopher, het Democratische onderzoek naar onregelmatigheden in Florida. In verschillende districten hebben zij hertelling gevraagd, soms met de hand, om na te gaan of de machinale telling systematisch verkeerde resultaten heeft voortgebracht.

De Democraten steunen ook rechtszaken van burgers die menen dat zij door de stembiljetten in verwarring zijn gebracht, of bij de stembureaus zijn geïntimideerd.

Wij zijn er niet op uit tijd te rekken, wij willen dat de democratie haar loop heeft", aldus Daley. Warren Christopher, die net als Daley advocaat van beroep is, zei dat het "een historische fout" zou zijn nu "haastig een onbevredigende conclusie te accepteren". De Democraten zijn bereid lang door te gaan, liet hij weten. "Wij menen dat wij het recht aan onze zijde hebben". Vice-president Gore noch gouverneur Bush heeft zich gisteren publiekelijk in de afwikkeling van de presidentiële race gemengd. Zij suggereerden dat zij weer aan het werk gingen, Bush in Austin, Texas, en Gore vloog met zijn familie terug naar Washington DC. Het campagnehoofdkwartier van Gore in Tennessee wordt opgebroken, en in sterk afgeslankte vorm verhuisd naar Washington voor de nu lopende strijd, waar al enige miljoenen dollars voor zouden zijn uitgetrokken.

'Denken over regering'

Bush doet al alsof hij heeft gezegevierd

AUSTIN, 10 NOV. George W. Bush gaat er van uit dat hij Florida en dus de Amerikaanse presidentsverkiezingen heeft gewonnen. Tot ergernis van de Democraten is hij al begonnen met het samenstellen van een overgangsteam.

"De uitslag dinsdagavond maakte duidelijk dat gouverneur Bush de verkiezingen in Florida heeft gewonnen en de hertelling bevestigt dit nog eens", zo zei Bush' woordvoerder Karen Hughes vanmorgen nadat Amerikaanse media hadden bericht dat Bush ook in de hertelling enkele honderden stemmen meer had gekregen dan Gore.

Bush sprak gisteren al in de Texaanse hoofdstad Austin met adviseurs en potentiële leden van zijn regering alsof er in Florida geen dispuut gaande is. Kritiek van de Democraten op het premature karakter van het gedrag van Bush werd weggewuifd. "Moet je denken over het regeren van het land? Natuurlijk moet je dat", aldus Don Evans, campagneleider van Bush. "We kennen de resultaten van de verkiezingsnacht. Het is dus volstrekt normaal dat de gouverneur [Bush] begint na te denken over het regeren van het land." En dus had Bush gisteren een dag vol ontmoetingen met potentiële kopstukken van 'zijn' toekomstige regering. Behalve met zijn kandidaat voor het vice-presidentschap, Dick Cheney, sprak hij o.a. met zijn campagne-adviseur voor buitenlandse zaken Condoleezza Rice, die volgens speculaties in Bush' omgeving de baan van nationaal veiligheidsadviseur zal krijgen als Bush straks het Witte Huis betrekt. Karen Hughes maakte er geen geheim van dat de ontmoetingen passen in "de planning van de overdracht" van de macht.

Medewerkers van Bush' rivaal Al Gore verweten gisteren de Republikeinse kandidaat pogingen "het imago te presenteren van een man die de verkiezingen al heeft gewonnen", zoals William Daley, voorzitter van Gore's campagne, het uitdrukte.

Bush werkte gisteren óók als gouverneur gewoon door: hij hechtte zijn fiat aan de executie van een ter dood veroordeelde. (Reuters, AFP)

( a d v e r t e n t i e s )