In de Utrechtse wijk Zuilen is deze week op een vuilstortplaats het lichaam gevonden van het 5-jarige Marokkaanse meisje Yasmina Habchi. De buurtbewoners proberen hun gevoelens van medeleven met de ouders gestalte te geven.

Door onze correspondent JUTTA CHORUS

UTRECHT, 6 OKT.De dag nadat het lijkje van Yasmina was gevonden, belde er een buurvrouw naar de islamitische basisschool Aboe Da'oed. Of er een condoleanceregister was. Ze wilde graag tekenen. "In de islam kennen we dat gebruik niet", zei het schoolhoofd H. Nanhekhan. "U kunt wel naar het huis van de familie toegaan en zeggen: 'Heb geduld'." Ze zei: "Jammer" en hing op.

Zelf is Nanhekhan een Surinaamse moslim. Bij de dood van zijn leerling Yasmina Habchi vroeg hij zich eerst af hoe de rouwverwerking bij Marokkanen ook weer was. "We hebben in de groepen uit de koran gelezen en over de macht van God gepraat." Hij pakt een citaat van zijn bureau: 'Wie een gelovige opzettelijk doodt, zijn vergelding is de hel waarin hij altijd blijft'. "Daarna heeft een kleine groep mannelijke leerkrachten de vader bezocht en een groep vrouwen de moeder."

Afgelopen dinsdag werd op de Utrechtse vuilstortplaats het lichaam gevonden van de 5-jarige Marokkaanse Yasmina Habchi. Zes dagen eerder was ze verdwenen toen ze na het avondeten nog even buiten speelde. De politie zette diezelfde avond 65 rechercheurs op de zaak en kamde de omgeving en een deel van de Vecht uit, die langs de wijk Zuilen stroomt. Na de vondst van het lichaam heeft de politie in de straten rond haar huis alle vuilnis opgehaald om het op sporen te controleren. Sectie heeft inmiddels uitgewezen dat het meisje niet seksueel is misbruikt.

In de Betonbuurt in Zuilen zijn alle moderne Nederlandse rouwrituelen te zien die horen bij een ramp van nationale omvang. Bij de zonnewijzer in de Van der Marckstraat liggen honderden bossen bloemen en tekeningen. Huisvaders die net hun hond uitlaten, jongens op scooters, moeders met kinderwagens staan er met gepaste gezichten omheen. Voor de ramen hangen pamfletten die bewoners oproepen voor de stille tocht van vanmiddag. Het buurthuis doet dienst als rouwcentrum. "De wijk is wel mooi zo, hè?" zegt een vrouw. Om in de vraag naar bloemen te kunnen voorzien, heeft de overbuurman van de familie Habchi een provisorische bloemenstal voor de deur van zijn huis geïnstalleerd. De organisatoren hadden de stille tocht eigenlijk op woensdag willen houden. Maar dat kon niet volgens islamitisch gebruik, omdat 'Het gebed voor de overledene', Salatul Djanaza, dan nog niet was uitgesproken. Na bemiddeling door burgemeester A. Brouwer is de tocht naar vanmiddag verplaatst. Eerst een schone ziel, zo heet het, dan de rouwplechtigheid. Ook de geplande route van de stille tocht bracht de Marokkaanse gemeenschap van Zuilen in verlegenheid. Aanvankelijk was de bestemming van de stoet de vuilstortplaats in de nabijgelegen Schepenbuurt. "Er zijn twee plekken waar moslims niet bidden", zegt schoolhoofd Nanhekhan. "Op de wc en op een vuilnisbelt." Nu is de bestemming het huis van de ouders van Yasmina. "Het ligt hier een beetje gevoelig", zegt slager Mustafa El Bajgouri uit de Balderikstraat over de culturele misverstanden. In dit deel van de buurt Zuilen maken de Turken, Marokkanen, Antillianen en Surinamers samen een kwart uit van de bevolking. Tot drie jaar geleden was het onrustig in de Betonbuurt. Er werd gedeald en met name Marokkaanse jongens verstoorden de rust op straat. De bewoners spreken over 'spanningen' tussen de Nederlanders en de Turken en Marokkanen. " Maar dit verdriet raakt iedereen", zegt El Bajgouri. "Het gaat dwars door alle rassen en religies heen. De dader kan zich hier beter niet vertonen." De fiets- en taallessen in buurthuis Mokasa, een ontmoetingsplaats voor Marokkaanse vrouwen uit de wijk, zijn afgelast. In plaats daarvan praat sociaal werkster Ati Ka Bennis met de vrouwen. Over kinderen en opvoeden. Ze stellen haar vragen: 'Wat mogen kinderen wel en wat niet?' En: 'Mogen kinderen zonder begeleiding buiten spelen?'"Door de dood van Yasmina beseffen deze moeders hoe kwetsbaar hun kinderen zijn", zegt Bennis. "Ze wonen vaak allang in Nederland, maar ze zijn traditioneel gebleven in hun opvattingen en spreken slecht Nederlands. Ze houden vast aan gebruiken die in Marokko zelfs ouderwets worden genoemd. Van hun kinderen eisen ze één ding: respect. Moderne Marokkaanse moeders zijn hier in de minderheid."

Hakima Aarab (26) noemt zichzelf wel modern. Ze ging naar de mavo, werkt nu bij de Hema en is moeder van twee kinderen. Haar zoontje gaat twee keer per week naar de peuterspeelzaal van Mokasa. Aarab is kritisch over de traditionele Marokkaanse moeders die ze bij de schoolpoort ontmoet. "Ze verplaatsen zich niet in de levens van hun kinderen. Ze herkennen de liedjes niet waarmee kleuters thuis komen, ze komen niet naar de leesbegeleiding op school. Ze houden zich vast aan regels die geen betekenis hebben. Jongens mogen niet met meisjes omgaan, meisjes mogen geen korte rokjes aan. Intussen mogen diezelfde kinderen 'savonds wel tot half negen alleen buiten spelen. Ik waarschuw ze wel eens: dat kon in Marokko, omdat de sociale controle daar groot is, maar in Nederland kan dat niet."

Directeur Nanhekhan van basisschool Aboe Da'oed roept regelmatig ouders ter verantwoording. "Kinderen spelen vaak nog laat buiten, ze hebben al op jonge leeftijd televisie op hun kamer. Ik heb de ouders geadviseerd dat niet te doen. Dat klinkt betuttelend, maar er moet een instituut zijn dat hen daarop wijst. Ze accepteren het ook. Pas geleden zei ik tegen een vader dat hij niet genoeg thuis was. Hij kluste bij in de avonduren. Ik zei: 'Over tien jaar ben je vermogend, maar dan ken je je zoon niet meer.' Hij zei: 'Ik weet het. Voor taan ben ik 's avonds thuis'."

Zie ook:

Kindermoord: niet vaker in Nederland (21 juli 2000)

( a d v e r t e n t i e s )