De liberalisering van de stroommarkt werpt zijn schaduw vooruit. Internetbedrijfjes werpen zich nu al op als inkooporganisaties voor kleingebruikers. Afnemers oriënteren zich op de nieuwe mogelijkheden.

Door onze redacteur KAREL BERKHOUT

ROTTERDAM, 26 AUG. Bedrijven met .nl of .com achter hun naam rukken snel op in de meer dan een eeuw oude elektriciteitssector, waar de computer met internetaansluiting even onmisbaar wordt als de elektriciteitsmeter. Het deze zomer gelanceerde Energiebedrijf.com - troetelkind van minister Jorritsma (Economische Zaken) - heeft op internet gezelschap gekregen van bedrijven als Scarlet-energy.nl, Gaswaterlicht.net en Wisselstroom.nl.

De internetbedrijfjes zijn nog vrij klein. Toch lijken de traditionele energiedistributiebedrijven kwetsbaar voor hun concurrentie. "Energiebedrijven zijn niet meer dan makelaars. Wie wil kan zonder makelaar zijn huis verkopen en kan straks buiten de traditionele energieleverancier om zijn stroom kopen", zegt L. Fokke van Wisselstroom.nl. Het bedrijf van Fokke, die uit de energiewereld komt, en van M. Grippeling, afkomstig van een telecombedrijf, is in mei online gegaan met 150.000 gulden startkapitaal van een particuliere belegger. Sindsdien hebben zich achthonderd mensen als klant gemeld. Nog eens 1.500 mensen staan op de verzendlijst.

De internetbedrijfjes zijn de jongste vruchten van de liberalisering van de elektricteitsmarkt in Nederland. De grootverbruikers zijn al helemaal vrij om stroom in te kopen, de middelgrote verbruikers (vooral middelgrote ondernemingen) volgen met ingang van 2002. De kleinverbruikers (huishoudens en kleine bedrijven) worden in 2004 vrijgelaten. De nieuwe spelers doen niets anders dan vooruitlopend op de vrijmaking de krachten van kleine en middelgrote partijen bundelen voor een fee van enkele procenten van de ingekochte stroom. Met een collectieve inkoop moeten de kleine spelers in de onderhandelingen met leveranciers net zo sterk komen te staan als de grootverbruikers, die nu al forse kortingen hebben weten te bedingen.

De hoop is dat de liberalisering in de stroomsector voor net zo'n revolutie zal zorgen als in telecommunicatie, waar veel tarieven de afgelopen tien jaar fors zijn gedaald. Energiebedrijf.com geeft klanten nu al een korting van 10 procent op de energierekening, in de verwachting dat geld straks met rente terug te verdienen. Scarlet-energy.nl, vorig jaar afgesplitst van een bijna gelijknamig telecombedrijf, geeft een vergelijkbare korting dankzij de collectieve inkoop via de gelieerde stichting SDE. "We hebben inmiddels 100 miljoen kilowattuur ingekocht voor ongeveer 450 bedrijven", zegt P. van Leeuwen van Scarlet.

"Wij vinden het niet verstandig om je nu al vast te leggen in een contract, want wij denken dat de prijzen meer gaan dalen dan 10 procent", zegt J. van de Tempel van Gaswaterlicht.net, dat klanten nu wil verenigen om strks contracten af te sluiten. Sinds de bedrijfskundige-in-spe en zijn medestudent B. Huiskes in mei hun activiteiten begonnen, hebben zich ongeveer 2.500 belangstellenden gemeld.

Gaswaterlicht spiegelt zich aan Duitsland, waar "enkele succesvolle initiatieven" zijn, zoals astromo.de , die een voorbeeldige site heeft met nieuwsberichten, prijsvergelijkingen en collectieve inkoop. In Zweden organiseeert Kundkraft al langer een periodieke veiling op internet, waarvoor klanten zich kunnen inschrijven. Kundkraft, dat in eigen land in korte tijd een sterke positie heeft opgebouwd, beslist dit najaar over de buitenlandse expansie. "Nederland staat op onze lijst, net als Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Spanje", zegt woordvoerder C. Nilsson.

Voor collectieve inkoop van stroom lijkt internet een ideaal medium. "Het vraagt weinig overhead. Met een telefoonnummer heb je al gauw een call center nodig", zegt Huiskes van Gaswaterlicht. "Verder ben je 24 uur per dag bereikbaar. De drempel is ook lager dan wanneer je belt: je kunt als je wil alles vijf keer bekijken." Toch is collectieve inkoop niet exclusief voorbehouden aan de hippe dotcoms en puntnl's, maar zijn traditionele organisaties als vakbonden - dankzij een indrukwekkend ledenbestand - juist potentiële partijen, zoals in Engeland is gebleken.

De FNV mag in Nederland uiterst terughoudend zijn, andere partijen lopen zich wel warm. De Amsterdamse Industriële Vereniging bijvoorbeeld, die dit jaar voor onder meer de bloemenveiling in Aalsmeer en de luchthaven Schiphol door middel van een veiling 25 procent korting wist af te dwingen. "We willen nu ook gaan inkopen voor de tweede tranche, de middelgrote en kleine bedrijven", zet secretaris P. Hoogenraad. "Het kan aantrekkelijk zijn voor bedrijven die veel stroom verbruiken, maar geen tijd hebben om zelf te gaan zoeken naar de beste aanbieding, zoals chemiebedrijven en drukkerijen."

MKB-Nederland, belangenorganisatie van kleine en middelgrote ondernemingen, studeert nog op collectieve inkoop. "Kijk, duizend afnemers met een vergelijkbaar verbruikspatroon is minder interessant dan duizend afnemers, van wie je het piekgebruik op elkaar kan laten aansluiten. Een bakker die om drie uur 's nachts een piekgebruik heeft, een winkel die overdag stroom gebruikt en een horecabedrijf dat vanaf 's avonds tot diep in de nacht open is", zegt energiedeskundige H. de Groot van MKB-Nederland. De aangesloten Metaalunie - 10.000 leden - is al begonnen met collectieve inkoop.

De woningcorporaties, die 2,5 miljoen woningen verhuren, overwegen collectief in te kopen. Directeur W. Bos van hun belangenorganisatie Aedes: "Over de centrale inkoop van energie praten we in een werkgroep met enkele conglomeraten van woningcorporaties."

L. Bobbe van de Amsterdamse corporatie Het Oosten licht toe: "Je tekent een raamcontract voor de klanten, waarbij je huurders op vrijwillige basis kunnen meedoen met de gezamenlijke inkoop. Je kunt ook denken aan een prepaid-kaart, die je kunt opladen bij de aanbieder die op dat moment het goedkoopst is. De woningcorporatie hoeft dan alleen een meter te plaatsen in elke woning. Het is hoe dan ook onvermijdelijk dat we snel iets gaan doen met inkoop."

De traditionele clubs kunnen zich ook met hun leden aanmelden bij de internetbedrijfjes die zichzelf als bemiddelaar zien.

In welke vorm de inkoop ook wordt gegoten, de obstakels zijn groot. Zo worstelen de internetbedrijven met de financiering die nodig is om marketingcampagnes en het personeel te betalen. Energiebedrijf.com heeft investeringsmaatschappij Nesbic (Fortis) achter zich, maar Wisselstroom.nl en Gaswaterlicht.net zijn nog op zoek naar zo'n 2,5 tot 3 miljoen gulden.

Een ander probleem is de aarzeling bij de klanten om van leverancier te wisselen, vooral door de rompslomp die dat meebrengt. In Duitsland gaf, afhankelijk van de hoogte van de korting, 30 tot 70 procent van de klanten aan te willen wisselen, maar deden weinigen het echt.

Vergelijkbare ervaring heeft in Nederland het adviesbureau IPS, dat collectief inkoopt via SDE en de site Gaslichtwater.nl runt voor klanten die tarieven willen vergelijken. "En dan is de bereidwilligheid in de zorgsector, waarvoor wij werken, minder dan bij bedrijven. Dat is de cultuur", zegt P. Stor van IPS. "Maar in de telecom duurde het ook even voor 1602 en 1605 ingeburgerd raakten."

( a d v e r t e n t i e s )