Alle Indonesische kabinetten hebben een naam - behalve het nieuwe. Het is dan ook bijzonder moeilijk te benoemen. De nieuwe ministers zijn vooral vertrouwe- lingen van de president. Het kan niet rekenen op brede steun in de volksvertegenwoordiging.

Door onze correspondent DIRK VLASBLOM

JAKARTA, 24 AUG. Sinds de jaren zestig hebben alle Indonesische kabinetten een naam. Soekarno noemde de door hemzelf geformeerde regeringen 'Kabinet van de Twee Volkscommando's' en 'Kabinet van het Volkslijden'. Onder Soeharto's Nieuwe Orde hadden alle ministerploegen dezelfde naam, alleen een ander nummer: de 'Opbouwkabinetten' 1 tot en met 6. Soeharto's kroonprins en opvolger B.J. Habibie noemde zijn overgangsregering 'Kabinet voor Hervorming en Opbouw'. Abdurrahman Wahid hing vorig jaar aan zijn eerste ploeg ook een naamkaartje: 'Kabinet van Nationale Eenheid'. Dat sloeg meer op de culturele en politieke veelkleurigheid dan op de interne samenhang en in de volksmond heette het al gauw 'kabinet gado-gado', naar een gemengde groenteschotel.

Het ministersteam dat Wahid gisteren presenteerde, is het eerste kabinet zonder naam. Het valt dan ook niet mee om dit gezelschap onder één noemer te brengen. Een 'zakenkabinet' is het niet, daarvoor telt het te veel leden met partijbanden. Maar een 'coalitiekabinet' is het ook niet, want de ministers met een partijkaart komen stuk voor stuk uit de marge van hun politieke clubs. De bewindsman van Justitie en Mensenrechten, Yusril I. Mahendra, is de enige minister die ook een partij voorzit (de islamitische Partij van Maan en Sterren). Wahid heeft achter gesloten deuren onderhandeld met partijleiders, maar in de slotfase gaven die de president demonstratief 'de vrije hand'. Lees: zij wasten hun handen in onschuld. Politieke zwaargewichten als Akbar Tanjung en Amien Rais, respectievelijk voorzitter van parlement en Volkscongres, waren gisteren de stad uit. Akbar, tevens voorzitter van Golkar, de tweede partij van het land, vertrok deze week naar Washington voor een conferentie die pas volgende week begint en Rais vierde in Yogyakarta de tweede verjaardag van zijn Nationale Mandaatpartij (PAN). Vice-president Megawati Soekarnoputri, die geacht wordt de dagelijkse leiding te nemen over de nieuwe ploeg, verliet het paleis kort voor de presentatie. Wahids achteloze verklaring luidde: "Ze wilde eerst een bad nemen - hou een vrouw maar eens tegen". Maar volgens een naaste medewerker wilde ze er op het moment suprème niet bij zijn "omdat de president opnieuw haar vertrouwen had beschaamd". Van de namen die gistermiddag, een dag eerder dan aangekondigd, werden voorgelezen, stond een aantal niet op het lijstje dat ze eerder had geaccordeerd. Het is dan ook de vraag of Megawati nog trek heeft in haar nieuwe, deze week in een presidentieel decreet vastgelegde coördinerende taak.

In feite is de nieuwe regering een puur presidentieel kabinet. De ministers danken hun posten zonder uitzondering aan het persoonlijke vertrouwen van of een jarenlange vriendschap met Wahid. Commentatoren noemden loyaliteit en saamhorigheid in deze opstelling van 'all the presidents men' vanmorgen het enige sterke punt van de ploeg.

Deskundigheid is er te over in het nieuwe kabinet - de academische titels zijn niet van de lucht - politieke ervaring des te minder. Superminister van Economie, Financiën en Industrie Rizal Ramli is een gerespecteerd econoom, maar kan in bestuurlijk opzicht slechts bogen op vier maanden aan het hoofd van het openbare lichaam voor de distributie van basisvoedsel (Bulog). De enige zwaargewicht in de ploeg is een gepensioneerde generaal: Susilo Bambang Yudhoyono. Hij wordt superminister van Binnenlands Bestuur, Veiligheid en Sociale Zaken. Yudhoyono maakte een indrukwekkende militaire carrière, ontpopte zich eerder dan zijn collega-generaals als democraat en hervormer, haalde een graad in de bedrijfskunde in de VS en leidde in het vorige kabinet met vaste hand het departement van Mijnbouw en Energie. Yudhoyono won het vertrouwen van Wahid en mocht voor hem lastige klussen opknappen. Zo onderhandelde hij met de familie-Soeharto over teruggave van haar op kosten van de staat vergaarde vermogen en redigeerde hij Wahids voortgangsverslag voor de eerste jaarlijkse zitting van het Volkscongres, eerder deze maand. Samen met twee andere ministers ontwierp hij de nieuwe, gestroomlijnde departementale structuur. Het nieuwe kabinet kan niet rekenen op brede steun in de volksvertegenwoordiging. Wahids Partij van het Nationale Ontwaken (PKB) - 10 procent van de parlementszetels - is met drie kaderleden en nog eens vijf sympathisanten het sterkst vertegenwoordigd. Megawati's nationalistische PDI-P, de grootste partij van het land, zag slechts één voordracht gehonoreerd: de agronoom Bungaran Saragih werd minister op het nieuwe combi-departement van Land- en Bosbouw. Golkar, nummer twee bij de verkiezingen van 1999, kreeg zelfs geen enkele ministerspost. Minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke ordening Erna Witoelar heeft misschien nog een partijboekje, maar staat vooral bekend als activiste voor consumenten- en mileubelangen en geldt als een Wahid-getrouwe. Golkarkader Marzuki Darusman blijft procureur- generaal, maar heeft in de nieuwe structuur geen zitting in het kabinet.

Drie ministers zijn geestverwanten van Amien Rais - hun lidmaatschap van de PAN is onduidelijk - maar deze had gisteren geen goed woord over voor 'Wahid 2'. "Deze club dient alleen de belangen van de president", zei hij nukkig, " niet die van het volk." Wahid en zijn ploeg kunnen hun borst nat maken.

Zie ook:

Indonesië herontdekt de politiek (12 augustus 2000)
Wahid draagt deel van zijn taken over (10 augustus 2000)
Wahid loopt zware averij op (9 augustus 2000)
President Wahid vraagt vergiffenis (7 augustus 2000)
Barensweeën van een nieuw Indonesië (7 augustus 2000)

( a d v e r t e n t i e s )