De topman weg, de raad van commissarissen van uitzendconcern Vedior onthooft zichzelf. Reden? Te lage beurskoers. De aandelen explodeerden vanochtend: het bedrijf staat te koop.

Door onze redacteur MENNO TAMMINGA

ROTTERDAM, 10 AUG. Eind maart kocht bestuursvoorzitter G. Smit van Vedior nog voor 765.000 gulden aandelen in zijn bedrijf. Als signaal dat hij er ondanks de terugval van de beurskoers na een onverwachte aankondiging van een winstgroeidaling vorig jaar november wel vertrouwen in had.

Vanochtend werd Smits vertrek bekend gemaakt door de raad van commissarisen die tevens zichzelf heeft onthoofd: drie van de vijf zijn weg. Een parallel met een executie als deze onder de topmanagers en toezichthoudende commissarissen van één onderneming konden zelfs doorgewinterde waarnemers vanochtend niet onmiddellijk vinden.

Het gedwongen vertrek van president C. van der Klugt bij Philips in 1991 na een te rooskleurige winstvoorspelling die kort daarop door de echte cijfers werd gelogenstraft? Maar toen bleven de commissarissen zitten. Of het opstappen, rap achter elkaar, van twee topmanagers van het toenmalige conglomeraat KNP BT in 1997, dat later werd gevolgd door het aftreden van op een na alle commissarissen? Totaal verstoorde verhoudingen met de financiële wereld in de loop van een aantal jaren lagen daar toen aan ten grondslag.

Het zijn de snelheid en de doortastendheid bij Vedior (8,8 miljard gulden omzet in 1999, 12,500 medewerkers) die een schok veroorzaken. Plus het kaliber van de betrokkenen. Zowel voorzitter A. Jacobs (ex-ING bestuursvoorzitter en erkend financieel expert) als vice-voorzitter A. Scheepbouwer (bestuursvoorzitter TPG) van de raad van commissarissen gaan. De derde is I. Asscher-Vonk, hoogleraar sociaal recht in Nijmegen.

Hun argument heeft misschien nog wel meer betekenis voor de zeden en gebruiken onder de Nederlandse zakenelite dan het feit dat zij hun persoonlijke consequenties nemen. Letterlijk zeggen zij in het persbericht over de "reorganisatie in de Vedior-besturen" dat zij zich bewust zijn van het feit dat de aandelenkoers sinds medio vorig jaar niet de werkelijke waarde weerspiegelt van Vedior. En dat dit het bedrijf heeft gehinderd in het uitvoeren van zijn groeigerichte strategie.

Zo expliciet hebben nog maar weinig topmanagers en commissarissen het durven zeggen: het beslissende criterium voor hun funtioneren is de stand van de aandelenkoers. Nu die koers bij Vedior driekwart jaar in de kreukels ligt, is vertrek kennelijk onontkoombaar. Een betere illustratie van de Amerikanisering van het Nederlandse bedrijfsleven is nauwelijks denkbaar: wie aandeelhouders teleurstelt kan zijn biezen pakken. En de termijn waarop wordt afgerekend wordt steeds korter.

Voor handelaren en analisten op de financiële markten was de passage over de beurskoers maar voor één uitleg vatbaar: Vedior staat te koop. In een koortsachtige aankoopstroom piekten de aandelen vanochtend om half elf op meer dan 30 procent koerswinst op een stand van 15,55 euro.

Vediors lot komt in handen van de nieuwe topman T. Martin en tijdelijk president-commissaris W. Angenent, een voormalig collega van Smit in de hoofddirectie van Vendex. Toen het conglomeraat Vendex zich splitste, ging Angenent met de supermarkten mee (naar Laurus), terwijl Smit in 1997 de uitzend- en schoonmaakbureaus ging leiden. Martin kwam vorig jaar mee, toen Vedior in september voor 3,8 miljard gulden het Britse uitzendconcern Select kocht.

Martin geldt als een competente manager, die eerder werkt voor Adia, nu onderdeel van concurrant Adecco. Hij zoekt nog een nieuwe financieel directeur, de opvolger voor Z. Miles, ook van Select, die eerder aangaf liever weer in Engeland te willen wonen.

De overname van Select vorig jaar was de inleiding van de huidige kaalslag in de bedrijfstop. Vedior kocht Select met geleend geld en wilde die kredieten grotendeels aflossen door uitgifte van nieuwe aandelen. Dat mislukte door de winstwaarschuwing in november, die het gevolg was van problemen op de Nederlandse thuismarkt. Sindsdien is Vedior op de beurs uit de gratie. Zij was gedwongen alsnog een beroep te doen op de verkopende Zwitserse aandeelhouders van Select voor een kapitaalinjectie. De Zwitsers betaalden eind mei 13 euro per aandeel, maar mogen de effecten (6 procent van Vediors totaal) zes maanden na dato verkopen. De koersspurt van vanochtend zet hen weer op winst, net als ex-topman Smit. Hij kocht zijn aandelen in maart op koersen rond 11,20 euro.

( a d v e r t e n t i e s )