NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

DIRK LIMBURG
In Nederland hebben we sinds kort Andere Tijden, in Vlaanderen biedt de televisie al langere tijd een serieus historisch magazine dat de nationale geschiedenis vaak voorbeeldig behandelt. De wat gezochte naam van de rubriek, Histories, doet niets af aan de gemiddelde kwaliteit van de documentaires. Vanavond is één van de betere afleveringen van eind vorig jaar nogmaals te zien: Tabula Rasa - Zwartberg vandaag.

In het plaatsje Zwartberg - in de Limburgse Kempen tussen Maastricht en Eindhoven - was begin vorige eeuw steenkool ontdekt. Er kwam een immigratie van mijnwerkers uit vele landen op gang. In 1966 was Zwartberg plaats van handeling van een dramatische opstand van mijnwerkers waarbij twee doden vielen. En sinds de sluiting van de mijn - zo'n 20 jaar later - is er alles gedaan om de herinnering aan de mijn uit het landschap te wissen. Schachten werden gedicht, torens gesloopt en afvalheuvels afgegraven. Histories illustreert opkomst en verval met interviews en goedgekozen historische beelden.

Het hoogtepunt van de documentaire is het verhaal van de Duitse mijnwerker Heinz Hallai. Als krijgsgevangene werkte hij na de oorlog lange tijd in de mijn. Voor geen salaris, zo vertelt hij met wrok. Na zijn vrijlating keert hij terug, omdat er altijd werk was dat goed betaalde. Van gevaar voor de gezondheid zijn hij en de anderen die aan het woord komen zich amper bewust.

Als de Belgische regering in 1966 wegens toegenomen concurrentie uit met name de VS de mijn wil sluiten, is Hallai een van de stakers. Op oude foto's en films is te zien hoe hij zich in het heetst van de strijd begeeft, vergezeld van zijn twee jonge kinderen. Iets waar hij altijd spijt van heeft gehouden. De volgende dag schiet de Rijkswacht tijdens de rellen een vriend van hem neer. Hij herinnert zich hoe hij diens dode lichaam in zijn armen hield. Het knappe van Histories is dat het gesprek wordt geïllustreerd met de exacte beelden uit januari 1966.

Verhelderend is ook het verhaal over de huisvesting van het mijnpersoneel. Er waren barakken en speciale logementen voor vrijgezelle werkers. Voor gewone arbeiders werden wijken met kleine woningen gebouwd. Het hogere personeel kreeg meer ruimte, de ingenieurs villa's en voor de directeur was een klein paleis voorzien. De documentaire bevat prachtige beelden van hoe na de mijnsluiting arbeiders 'boven hun stand' naar een ingenieurswoning verhuisd zijn. Al is veel gesloopt, de herinnering aan de voorbije tijd leeft voort bij de mensen in de streek, zoals Histories overtuigend aantoont.

Histories: Tabula rasa - Zwartberg vandaag, Canvas, 21.20-22.10u.

( a d v e r t e n t i e s )