Door DOUWE DOUWES
ROTTERDAM, 10 AUG. Hoever reikt het auteursrecht van een freelancer die een artikel voor een krant schrijft? Mag de krant het alleen plaatsen, of mag het ook in een archief worden opgenomen, en wie mag dat archief dan raadplegen? De rechtbank in Amsterdam deed gisteren uitspraak over deze en andere vragen in een rechtszaak die door uitgever PCM was aangespannen tegen vier freelancers die vonden dat PCM hun auteursrechten schond. Zij maken deel uit van een groep van ruim dertig freelancers die bezwaar hadden gemaakt tegen het zonder toestemming hergebruiken van hun artikelen.

PCM is uitgever van onder meer de Volkskrant, Het Parool, het Algemeen Dagblad, Trouw en NRC Handelsblad. PCM wilde van de rechter horen wat de status is van artikelen van freelancers, en in hoeverre de uitgever die verder mag gebruiken. Alle artikelen die in de genoemde kranten van PCM verschijnen, ook die van freelancers, worden opgenomen in een centrale databank, de Nederlandse Persdatabank. De freelancers die voor de PCM-titels schrijven, hebben daar nooit toestemming voor gegeven of een vergoeding voor ontvangen.

Hiertegen verzetten zich de vier freelancers, die deel uitmaken van de Freelance Associatie (FLA). Secretaris Rik Smits legt uit waarom: "Het gaat erom dat PCM zich feitelijk de zeggenschap over je artikel toe- eigent, zonder dat je daarvoor wordt gecompenseerd of dat er zelfs maar met je wordt overlegd. Het maakt me niet uit dat een journalist van het Algemeen Dagblad of Trouw toegang heeft tot mijn artikelen, maar weet ik veel wat voor rare blaadjes of websites PCM later nog allemaal koopt." De rechter stelde de freelancers in het gelijk. Een krant mag de artikelen van freelancers wel in een archief opnemen, maar dat archief mag alleen door de redactie van die krant worden gebruikt, zo luidt het vonnis. Als ook anderen toegang hebben moet de freelancer toestemming geven.

Er speelde nog een kwestie. In de loop der jaren heeft PCM zijn databank tegen betaling ook toegankelijk gemaakt voor derden. Ook hiervoor is de freelancers nooit om toestemming gevraagd, laat staan dat een vergoeding is betaald. Jan Greven, directeur landelijke dagbladen van PCM, geeft toe dat dit een schending van het auteursrecht van de freelancers is. "Niet al te bevorderlijk voor de goede naam van PCM", zegt hij nu. "We moeten een schadeloosstelling betalen, de vraag is alleen hoe hoog die moet zijn." PCM en de freelancers hebben eerder al geprobeerd om daar onderling uit te komen, maar dat is geen succes geworden. PCM bood de freelancers twee procent van het genoten honorarium, maar dat vindt de FLA veel te weinig. Smits: "Welk bedrag wel redelijk is weet ik niet. Ik heb geen visioenen van zeiljachten in de Middellandse Zee, maar twee procent is natuurlijk een lachertje." PCM vroeg de rechter een schadevergoeding te bepalen. In plaats daarvan beval de rechter PCM om in kaart te brengen welke schade de freelancers hebben geleden, zodat hij kan besluiten wat een redelijke vergoeding is.

( a d v e r t e n t i e s )