T V V O O R A F :
De zwierige kunstjes van de zingende katten
HENK VAN GELDER
Over succes gesproken: de
musical Cats speelt nu in Londen in zijn negentiende jaar. De
voorstelling ging er in 1981 in première en trekt sindsdien
avond aan avond een volle zaal. Als de aantrekkingskracht blijft
voortduren - en daar ziet het wel naar uit - breekt spoedig het moment
aan dat de jongste dansers in de show pas na het begin van Cats
geboren werden. De voorstelling blijft wonderwel overeind, terwijl
Andrew Lloyd Webber twintig jaar geleden niets dan spot oogstte toen
hij besloot een musical te maken op basis van de kattengedichtjes van
T.S. Eliot.
Want wat was het nu helemaal? Een bundeltje uit 1939, waarin Eliot
spitsvondig light verse schreef over de diverse kattensoorten
die hij kende. Losse versjes waarin hij de dieren menselijke
eigenschappen toedichtte zonder hun feliene aard uit het oog te
verliezen. Aardig om op muziek te zetten, dat misschien wel, maar een
doorlopend verhaal ontbrak. En dat had Lloyd Webber ook niet. Het was
tenslotte de gerespecteerde theaterregisseur Trevor Nunn, die een min
of meer dramatisch lijntje maakte: de katten komen samen op een
maanverlichte nacht, omdat er één zal worden uitverkoren
voor een volgend leven. Dat schiep het kader om al die verschillende
katten op tekst van Eliot aan den volke te presenteren. Maar
méér was het niet.
Althans: als Nunn het allemaal niet zo zwierig in scène had
gezet, als Gillian Lynne niet zulke fantasievolle choreografieën
had gemaakt - een combinatie van showdans en katse kunstjes - en als
Andrew Lloyd Webber er niet zulke pakkende wijsjes bij had gemaakt. De
componist die later zo veel bombast in zijn oeuvre deed, is hier nog
verrassend energiek. Cats is een cavalcade van verschillende
muziekstijlen; wie na afloop niet nog dagenlang met minstens
één themaatje in zijn hoofd rondloopt, heeft watjes in
zijn oren gehad.
En in Nederland heeft Cats ook nog een extra betekenis. Toen het
jubilerende theater Carré in Amsterdam in 1987 besloot een
Nederlandse versie te maken, was het hier niet gebruikelijk een
voorstelling vast in één theater te spelen. Alles ging op
tournee. Maar dat was bij Cats vanwege de logistiek van techniek
en decor volstrekt onmogelijk. Niet de show moest op reis, maar het
publiek. Carré bewees dat men daartoe bereid was; Cats
keerde er zelfs nog twee keer (in 1988 en in 1992) met een lange
serie terug. Joop van den Ende, die niet bij de productie betrokken
was, draaide er niet omheen: hij was jaloers, zo wilde hij het ook. Nu
heeft Van den Ende zodoende twee theaters waarin hij niet-reizende
voorstellingen laat spelen: in Scheveningen en in Utrecht. Intussen gaf
Andrew Lloyd Webber, die tegenwoordig als lord Lloyd Webber recht
heeft op een zetel in het Hogerhuis, pas na heel lang aarzelen
toestemming voor de video-registratie van Cats die zondag weer
eens te zien is bij de BBC. Die aarzeling had twee redenen: allereerst
was hij bang het theaterbezoek in gevaar te brengen en bovendien liep
hij met andere filmplannen rond. Het was de bedoeling, zei hij tijdens
een bezoek aan Nederland, dat er in Hollywood een animatiefilm naar
Cats zou worden geproduceerd. Daar leent de show zich ook
uitstekend voor - ongetwijfeld zouden heel wat tekenfilmers graag hun
beste krachten wijden aan het ontwerpen van al die komisch gekostumeerde
katten. Maar van dat plan is de laatste jaren niets meer vernomen.
Speciaal voor de live-registratie keerde Elaine Paige, die in de
oerversie van 1981 de hitsong Memory op haar naam zette, nog
één keer terug in haar glansrol als de verloederde poes
Grizabella. Ze werd omringd door een groep zangers en dansers van
louter topniveau, terwijl regisseur David Mallet, snel schakelend
tussen totalen en close-ups, de theatersfeer knap wist over te brengen
naar het koude beeldscherm. Het is één en al kopjes
geven, gewriemel, gesluip en krols geklauter en gekrioel.
De video-versie verscheen in 1998, werd al een paar keer eerder
uitgezonden en is ook overal te huur. Maar het bezoek aan de
theatershow heeft er niet onder geleden, zoals Lloyd Webber vreesde.
Integendeel. Het lijkt eerder andersom te werken: wie deze feestelijke
opname ziet, wil het ook in levenden lijve wel eens beleven.
Cats, zondag, BBC1, 16.55-18.50u.. Het is
één en al kopjes geven, gewriemel, gesluip en krols
geklauter en gekrioel.