EDELSTENEN GENIETEN een tijdloze aantrekkingskracht wegens hun schoonheid, zuiverheid en kostbaarheid. Vooral diamanten zijn omgeven met een sfeer van mystiek en begeerte, mede dankzij een imago als stenen met eeuwigheidswaarde, de beste vriend van vrouwen en het symbool van liefde en luxe.

Niet langer. De handel in diamanten vormt de financieringsbron van gruwelen in het hart van Afrika. De chronische burgeroorlog van Angola, de guerrillastrijd in oostelijk Congo, de moordpartijen in Sierra Leone worden in stand gehouden door illegale winning en handel in diamanten. Vaak gaan deze oorlogen om de controle van diamantgebieden. De Verenigde Naties hebben inmiddels onthullende rapporten geschreven en embargo's afgekondigd, maar die hadden geen enkel effect.

Met een schok is de diamantindustrie eindelijk wakker geworden. Onder de dreiging van een consumentenboycot en acties van niet-gouvernementele organisaties hebben de belanghebbenden bij de gevestigde diamantenhandel deze week op een congres in Antwerpen besloten tot verregaande maatregelen tegen de illegale handel in diamanten uit Afrikaanse conflictlanden. Er zal een wereldwijd certificaatstelsel komen waardoor kopers de garantie krijgen dat ze geen 'bloeddiamanten' aanschaffen. Deze afspraken zijn niets te laat. Te lang is de internationale diamantindustrie - mijnbouwbedrijven, handelaren, verwerkers en verkopers - willens en wetens blind geweest voor de gruwelijke aspecten van de kostbare brokken zuivere koolstof.

NU VORMT grondstoffenwinning van edelstenen altijd een ruwe, harde wereld. De omstandigheden in de mijnen of kampementen in afgelegen oorden waar arme sloebers de edelstenen delven, zijn vaak erbarmelijk. Wegens hun hoge waarde in een klein volume kunnen edelstenen makkelijk gesmokkeld worden. Illegale handel is van alle tijden en de officiële handel vormde een onmisbare deviezenbron voor regimes zoals de voormalige Sovjet-Unie of Zuid-Afrika in de tijd van de apartheid. In de beeldvorming werd en wordt de herkomst van diamanten vakkundig weggepoetst. Dat is in niet geringe mate te danken aan De Beers, het Zuid-Afrikaanse mijnbouwbedrijf dat vanaf de jaren dertig de wereldhandel in diamanten beheerst. De Beers reguleert het aanbod door jaarlijks een beperkt aantal diamanten op de markt te brengen en de productie van anderen op te kopen om de prijzen op peil te houden. Maar de greep van De Beers op de diamantenmarkt staat al enige tijd onder druk en met het vooruitzicht van een mogelijke consumentenboycot heeft het concern onlangs tot een andere strategie besloten. Nu het steeds lastiger is het aanbod te controleren, gaat De Beers zich toeleggen op de marketing van de vraag. Maar De Beers wil absoluut niet geïdentificeerd worden met diamanten die beelden van afgehakte armen, verminkte lichamen en dode kinderen opleveren. Daarom is de certificering van diamanten een onmisbaar instrument en is De Beers er alles aan gelegen de illegale handel uit te bannen.

ALS DE REGULERING slaagt, zullen de Afrikaanse bende leiders die nu nog wapens kopen met de verdiensten van diamantensmokkel hun activiteiten moeten staken of op zoek moeten gaan naar andere financieringsbronnen. De illegaliteit is een element van het probleem van de onbestuurbaarheid van delen van Afrika en het verschijnsel van de 'gefaalde staten' waarin geen functionerende overheid bestaat. De diamantenindustrie - en andere grondstofwinnende bedrijvigheid in ongereguleerde oorden - heeft de herkomst van haar kostbare stenen te lang genegeerd. Beter laat dan nooit mogen De Beers en andere belanghebbenden in de industrie de actiegroepen, de VN en enkele Westerse overheden dank baar zijn dat ze tot de orde zijn geroepen. Met bloed besmeurde diamanten zijn niemands vriend.

Zie ook:

Handel bant bloedsdiamanten (19 juli 2000)

( a d v e r t e n t i e s )