Door onze correspondent
ANTWERPEN, 19 JULI. De diamantindustrie is het vandaag eens geworden over vergaande maatregelen tegen de illegale handel in diamanten uit Afrikaanse conflictgebieden.

Op het World Diamond Congres spraken zij af dat er een wereldomvattend certificaatsysteem komt voor import en export van diamanten. Een 'Internationale Diamantraad', waarin naast de diamantsector ook overheden worden vertegenwoordigd, zal toezicht houden. Ook non-gouvernementele organisaties (ngo's) zullen een rol spelen. De resolutie belooft een "snelle invoering".De industrie sluit zich daarmee aan bij het embargo van de Verenigde Naties tegen twee Afrikaanse landen waar oorlogen met diamanthandel worden gefinancierd, Angola en Sierra Leone. De Canadese VN-ambassadeur Robert Fowler, voorzitter van de VN-commissie die toeziet op het diamantembargo tegen de Angolese guerrillabeweging UNITA, reageert positief. " Dit is een omvattende en verifieerbare benadering van de kwestie van de conflictdiamanten", zei hij gisteren al over het conceptvoorstel. Ook ngo's als Fatal Transactions en Global Witness, die campagne voeren tegen 'conflictdiamanten', zijn positief. Een woordvoerster van Fatal Transactions sprak van een besluit dat "opmerkelijk is voor een traditionele en gesloten organisatie als de diamantindustrie." Zowel Fowler als de ngo's onderstrepen dat het nu op de uitvoering aankomt. Fowler waarschuwde voor een "commerciële catastrofe" door een consumentenboycot als de illegale handel niet stopt. Het congres kwam tot overeenstemming toen de World Federation of Diamond Bourses bereid bleek een voorstel te steunen van de meer vooruitstrevende International Diamond Manufacturers Association. In Angola werkt al een vergelijkbaar controlesysteem. Voortaan mogen ruwe diamanten in de hele wereld alleen binnen een "controleerbaar netwerk" in verzegelde verpakkingen met import- en exportcertificaten worden vervoerd. Er moet ook een centrale administratie komen met in elk land één exportautoriteit. Alle landen moeten illegale diamanthandel strafbaar stellen. Marktpartijen en landen die zich niet aan de regels houden, worden uitgesloten en uit de organisaties gestoten. De 'Internationale Diamantraad' moet er onder meer op toezien dat import- en exportgegevens precies op elkaar aansluiten.

'Een diamant mag geen afgehakte arm kosten'

De diamantindustrie eist voortaan wereldwijd certificaten van herkomst van diamanten, om 'bloeddiamanten' uit Angola en Sierra Leone te weren. Angst voor 'imagoschade' overheerst bij de handelaren.

Door onze correspondent HANS BUDDINGH'

ANTWERPEN/BRUSSEL, 19 JULI. Sommige van de juwelen in de galerie van de bank KBC aan de Brusselse Grote Markt hebben lieflijke namen: armband Ida, halssnoer Mijn getemde koning en broche Enea. "We willen met kunst onze boodschap naar buiten brengen", zei directeur Peter Meeus van de Belgische Hoge Raad voor Diamant (HRD) gisteravond bij de opening van een expositie van juwelen van Belgische topontwerpers. De expositie was onderdeel van het driedaagse World Diamond Congress in Antwerpen, dat vandaag is afgesloten. De vips uit de internationale diamantwereld - een multicultureel gezelschap uit landen als India, Israel, Rusland, België, Zuid-Afrika, Angola en de VS hebben geregeld met elkaar het glas champagne geheven. Maar dat kan hun bezorgdheid niet verhullen. Want diamanten zijn niet in het nieuws als kunstvoorwerp, maar als financieringsbron voor de bloedige strijd van Afrikaanse opstandelingen in Sierra Leone en Angola en het regeringsleger in Congo. De spanning in de diamantsector is nog vergroot door de recente aankondiging van het concern De Beers dat het niet langer de rol van 'bewaker' van het prijsniveau wil vervullen, maar een gewone marktpartij wordt. Het thema van de 'conflictdiamanten' of 'bloeddiamanten', slechts vier procent van de totale handel, stond bovenaan de agenda van het tweejaarlijkse diamantcongres. Waar de diamantairs gewoonlijk spreken over effecten van slijptechnieken en geologische eigenschappen van de edelstenen, bespraken zij nu hoe het embargo van de Verenigde Naties tegen diamanten van rebellen in Angola en Sierra Leone nageleefd kan worden. En hoe zij de imago-schade kunnen voorkomen, die de industrie bedreigt als aan diamant de geur van bloed gaat kleven. De diamantairs lieten zich gisteren door een deskundige van McKinsey uitleggen hoe gevaarlijk zulke schade juist voor een "emotioneel product" als diamant is.

"Jongemannen zullen het bewijs eisen dat de diamanten die zij om de vingers van hun verloofdes schuiven, niet de oorzaak zijn geweest van de amputatie van een vinger of een arm in Sierra Leone", waarschuwde de Britse minister voor Afrika, Peter Hain, onlangs. De Canadese VN- ambassadeur Robert Fowler, voorzitter van de VN-commissie die toeziet op de naleving van het diamantembargo tegen de Angolese rebellenbeweging UNITA, citeerde de waarschuwing gisteren in Antwerpen. Het Amerikaanse Democratische Congreslid Tony Hall had de diamantairs al dreigend gewezen op de macht van de Amerikaanse consumenten, die meer dan de helft van alle bewerkte diamanten kopen. "Zij zullen niet alleen 'conflictdiamanten' boycotten, maar alle diamanten. Maar u bent verstandige mensen en ik vertrouw erop dat u het probleem aanpakt", zei Hall.

De diamantindustrie ligt onder vuur sinds de Veiligheidsraad ruim een jaar geleden een embargo tegen diamanten van UNITA afkondigde. UNITA verdiende volgens een schatting van Fowler in tien jaar meer dan 3 miljard dollar aan diamanten, volgens Fowler goed voor "een ontzagwekkende hoeveelheid moorddadige hardware". Twee weken geleden stelde de Veiligheidsraad ook een embargo in tegen diamanten van de opstandelingen in Sierra Leone. Volgens Fowler werken de sancties tegen UNITA nu, mede dankzij de "voortdurende inspanningen" van de diamantindustrie. Eerder dit jaar schreef hij nog een zeer kritisch rapport over lekken in het embargo, waarbij met name genoemde corrupte Afrikaanse regeringsleiders als schuldigen werden aangewezen. Fowler prees gisteren de rol van non-gouvernementele organisaties (ngo's) zoals Human Rights Watch en Global Witness, die de VN voortdurend met informatie hebben gevoed. Juist deze particuliere organisaties boezemen de diamantindustrie, die altijd een gesloten wereld is geweest, vrees in.

De Antwerpse Beurs voor Diamanthandel waarschuwde begin vorige maand in een vertrouwelijke brief aan de Wereldfederatie van Diamantbeurzen dat "ngo's en media de voorwaarden van het debat over de diamantindustrie bepalen". De voorzitter van de Antwerpse Beurs deed daarom aanbevelingen voor striktere maatregelen tegen de import van 'conflictdiamanten'.

Sindsdien hebben verschillende organisaties maatregelen aangekondigd. De diamantbeurzen van Londen en Tel Aviv gaan handelaren in 'conflictdiamanten' direct uitsluiten. De Beers riep op tot "collectieve maatregelen" van de sector. En vorige week spraken de vier belangrijkste banken voor de Antwerpse diamantsector (waaronder ABN Amro) samen hun steun uit voor de internationale inspanningen tegen 'conflictdiamanten'. In een opmerkelijke brief aan hun cliënten waarschuwen ze de relatie met overtreders te zullen verbreken. De nu door het World Diamond Congress aanvaarde maatregelen tegen de illegale diamanthandel komen dan ook niet echt als een verrassing. Dat neemt niet weg dat ze veel verder gaan dan ingewijden enkele maanden geleden nog voor mogelijk hielden. Een betrokken bankier sprak deze week in Antwerpen van "het meest historische diamantcongres sinds de Tweede Wereldoorlog".

Minister Phumzile Mlambo Ngcuka (Mijnbouw en Energie) uit Zuid-Afrika belangrijk diamantproducent en thuishaven van De Beers - prees de aangekondigde controlemaatregelen. Zij is het eens met critici in de diamantwereld dat ook de olie- en wapensector voor hun rol in Afrika moeten worden aangepakt "maar dat neemt niet weg dat de diamantindustrie nu zelf maatregelen moet nemen". De minister onderstreepte dat Afrikaanse landen als Sierra Leone, Angola en Congo technische steun nodig hebben om de illegale diamanthandel tegen te gaan. De Antwerpse Hoge Raad voor Diamant (HRD), die de Belgische diamantsector vertegenwoordigt, heeft zulke steun al aan Angola en Sierra Leone aangeboden. Antwerpen heeft zich tot nu toe het meeste ingespannen en sinds kort ook met Sierra Leone afspraken gemaakt over import- en exportcertificaten. Zij lag als grootste diamantcentrum ter wereld jaaromzet zo'n 20 miljard dollar dan ook het zwaarst onder vuur. De Belgische minister Charles Piqué kondigde gisteren aan dat controletaken die nu nog bij de HRD zijn ondergebracht, volledig bij de Belgische overheid komen om elk schijn van afhankelijkheid te vermijden. Voor België is de diamantsector met ruim zeven procent van de nationale export en in totaal dertigduizend banen, van zeer groot belang.

Deskundigen in de sector gaan ervan uit dat Antwerpen zijn centrale positie meer dan de helft van 's werelds ruwe diamanten gaat via de stad kan behouden door de centrale ligging, de bestaande diamant- infrastructuur en de grote expertise. Maar de concurrentie ligt op de loer. In de internationale diamantwereld heerst wantrouwen over mogelijke verborgen agenda's bij de instelling van het certificatensuysteem. Zo hebben diamantproducenten als Rusland, Australië en het opkomende Canada er alle belang bij dat er zo min mogelijk Afrikaanse diamanten op de markt komen. Soms wordt onderling met de beschuldigende vinger gewezen, zoals naar de diamantbeurs van Tel Aviv, dat zijn import dit jaar al met een kwart zag stijgen. Maar de directeur ontkende gisteren ten stelligste dat dat het hierbij om illegale diamanten gaat.

( a d v e r t e n t i e s )