NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

KAIRO/ TEL AVIV, 25 MEI. De Arabische wereld heeft gisteren de Israelische terugtrekking uit Zuid- Libanon als overwinning voor alle Arabieren begroet. Israel zal zich ook terugtrekken uit een deel van het omstreden gebied van Shebaa.

De Arabische Liga stelde dat Israel zich nu ook uit de Syrische Hoogvlakte van Golan en Palestijnse gebieden moet terugtrekken, als het een alomvattende vrede wenst. Syrië, dat zelf nog 30.000 man troepen in Libanon heeft, reageerde nog nauwelijks. Israel "zal geen veiligheid genieten tot het zijn bezetting van Arabisch land beëindigt", aldus een hoge regeringsfunctionaris. Libanon zelf heeft Iran bedankt voor zijn steun tijdens de Israelische bezetting. Iran en Syrië zijn de twee steunpilaren van de fundamentalistisch- shi'itische beweging Hezbollah, die een belangrijke bijdrage heeft geleverd tot de Israelische terugtrekking. AFP, AP) Onze correspondent in Israel voegt hieraan toe: Het Israelische leger heeft vannacht een stelling op de westelijke helling van de berg Hermon opgeblazen. Daar ligt het Shebaa-gebied, dat volgens Beiroet Libanees is maar volgens Jeruzalem onder het vredesoverleg met Syrië valt. Politieke kringen in de Israelische hoofdstad verduidelijkten vanmorgen dat premier Barak bereid is dat deel van het gebied op te geven dat volgens VN-kaarten van Libanon deel uitmaakt. Het zou slechts om een klein deel van dit stuk vruchtbare land gaan. Daarentegen meldde radio Israel vanmorgen dat Israels VN-ambassadeur heeft gezegd dat Israel het hele Shebaa-gebied zal ontruimen, om Hezbollah en Syrië het laatste voorwendsel te ontnemen om de strijd tegen Israel voort te zetten. Een geheim telegram met deze inhoud viel in handen van een correspondent van radio Israel. Aangenomen kan worden dat de correspondent van de inhoud van het telegram op de hoogte werd gesteld om de Israelische opinie voor te bereiden op opgave van het gebied. Toen de Britten en Fransen in 1923 de grens tussen Palestina en Libanon trokken werd het Shebaa-gebied aan Libanon toegewezen. In de jaren vijftig maakte Syrië zich er van meester waarna het in 1967 door Israel op de Syrische troepen werd veroverd.

Een dagje uit naar Zuid-Libanon

Veel Libanezen wilden vandaag wel eens zien of het waar was dat alle Israeliërs uit het zuiden waren vertrokken. Met een lunchpakket naar de gevangenis van Khiam.

Door onze correspondent JORIS LUYENDIJK

KHIAM, 25 MEI. Vanochtend in alle vroegte zijn ze opgestaan, vier beminnelijke veertigers met getrimde baarden uit de Beka'a, de overwegend door shi'ieten bewoonde vallei 90 kilometer van de Libanese hoofdstad Beiroet. Broodjes mee, frisdank en een camera, en dan voor de drukte uit snel op weg naar Al-Janub, het sinds gisteren geheel bevrijde zuiden van Libanon. Reisdoel was de beruchte, eergisteren ontzette Khiam-gevangenis in het gelijknamige dorpje. "We hebben de hele week alles gevolgd via radio en televisie", vertelt een van de vier. "Nu wilden we het zelf wel eens zien". Een ander grinnikt: "We willen het zeker weten, hè, dat ze weg zijn."

Tienduizenden Libanezen hadden vanochtend hetzelfde idee. Met name in de Hezbollahwijk Haret Hereik in Beiroet waar veel vluchtelingen uit het zuiden wonen, kon je een kanon afschieten. Maar ook 'gewone Libanezen' besloten de onverwachts snel en vreedzaam verlopen bevrijding van hun land met eigen ogen te gaan bekijken. Het levert in de dorpen in het zuiden een bonte aanblik op, een treffende illustratie van de enorme - en in het verleden vaak explosieve - religieuze, etnische en sociale verscheidenheid in het land. Meisjes in zwarte, alles verhullende chadors naast blote schouders en blitse zonnebrillen. Lange baarden en gewaden voor studenten aan koranscholen naast gladde wangen boven modieuze pakken. Pepsi Cola en de chipsfabrikant Fantasia hebben adequaat op de situatie gereageerd en delen gratis hun producten uit.

De bewoners van Khiam zien de instroom vrolijk aan. Tweeëntwintig jaar leefden zij in angst voor de oorlog, met een avondklok en onder het terreurbewind van Israel en het Zuid-Libanese Leger (SLA), de door Israel getrainde en betaalde militie die meehielp het zuiden te controleren. Volgens een recent onderzoek heeft tijdens de Israelische bezetting een op de vier inwoners van het zuiden een naast familielid bij aanvallen of aanslagen verloren. Het opvallend hoge aantal videotheken in Khiam en elders in het zuiden getuigt van het gebrek aan alternatieven om de avond door te komen.

"Eén verkeerd woord kon genoeg zijn om hier terecht te komen", zegt een elektricien uit het dorp die een kijkje is komen nemen bij de gevangenis. "We hoorden natuurlijk altijd van de excessen hier", zegt hij, "maar nu ik het zelf zie, gaat het nog meer leven. Ik ben zo boos dat landgenoten elkaar dit hebben aangedaan." Het is een barre bende op het gevangenisterrein, dat zo dicht bij de grens ligt dat je Israel inkijkt. De soldaten van het SLA hadden bij hun vlucht dinsdag hun sleutels weggegooid, waardoor de bevrijders met stormrammen de celdeuren moesten openbeuken. Eenmaal in vrijheid koelden de getraumatiseerde gevangenen hun frustraties op het meubilair. De Khiam-gevangenis was jarenlang het schrikbeeld van iedere Zuid-Libanees; verdachten zaten jaren vast zonder proces of aanklacht, martelingen en wreedheden waren regel. Op het eigen tv-station Al-Manar schildert Hezbollah de ontzetting van de Khiam-gevangenis nu af als een Libanese variant op de bestorming van de Bastille; in werkelijkheid is de vier SLA-bewakers die na de Israelische evacuatie waren overgebleven, een vrijgeleide geboden, waarop de strijders zonder geweld bezit namen van het complex.

Hoe dan ook, Hezbollah kraait victorie hoewel de beweging bij ontstentenis van Libanese troepen ook meteen andere verantwoordelijkheden op zich nam. Het patrouilleert momenteel 's avonds de straten en heeft gisteren al een autodief gearresteerd. Ook heeft het direct een gratis ziekenhuis geopend.

In hoog tempo komen in Khiam nu de verhalen los. Hoe SLA-commandanten in de dorpen jonge mannen drieduizend dollar afpersten, onder dreiging van inlijving bij het SLA. Over hoe je als jonge moslim niet veilig kon gaan bidden in de moskee, omdat hier dit direct werd opgevat als lidmaatschap van Hezbollah. En over al die inwoners van het zuiden die, zo bleek na de bevrijding, al jaren spioneerden en werkten voor Hezbollah of Amal, de andere shi'itische beweging in Libanon. Tijdens de bevrijding kwamen ze plotseling de straat op met vlaggen, sjaals en hoofdbanden van Hezbollah of Amal, met wapens en zendapparatuur. De absolute verrassing in Khiam was Ali. Zijn vader bekleedde een van de hoogste posten in de SLA, net onder oppperbevelhebber Antoine Lahad. Voor de terugtrekking was hij naar Israel gevlucht, maar zonder zijn zoon. Even later bleek waarom: Ali werkte al jaren voor Hezbollah. Met een kalasjnikov in de hand voerde hij de strijders aan bij de inname van de gevangenis.

Zie ook:

'Ik wilde dat mijn vader dit had meegemaakt' (24 mei 2000)
Leger Israel heeft Libanon ontruimd (24 mei 2000)
Israel versneld weg uit Libanon (23 mei 2000)
Noord-Israel is speelbal van het lot geworden (23 mei 2000)
Israel: desnoods Libanon weer in (22 mei 2000)
Uitbarsting geweld Palestijnen eist levens (16 mei 2000)

( a d v e r t e n t i e s )