NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

NEW YORK, 12 MEI. Afrikaanse en andere landen hebben gisteren tijdens een spoedzitting van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties gepleit voor uitbreiding van de VN-vredesmacht in Sierra Leone en versterking van haar mandaat om zo het door rebellen bedreigde vredesproces te redden.

Secretaris- generaal Kofi Annan verklaarde later tijdens de zitting zich niet te verzetten tegen de suggesties, maar onderstreepte dat de rijke landen zullen moeten betalen en logistieke steun verlenen. India en Jordanië meenden echter dat een krachtiger mandaat hun troepen in Sierra Leone in gevaar zou kunnen brengen. De vertegenwoordiger van Groot-Brittannië, dat 700 man troepen heeft gestuurd om westerlingen te helpen evacueren, waarschuwde tegen een " overhaaste benadering". Annan zei dat het "van levensbelang is dat de wereld het volk van Sierra Leone nu niet in de steek laat in zijn uur van grootste nood". "Ik smeek u", zei hij. "Laten we Sierra Leone niet in de steek laten. Laten we Afrika niet in de steek laten."

De VN-missie in Sierra Leone, UNAMSIL, telt nu ongeveer 8.900 man, van wie er zo'n 500, merendeels Zambianen, worden gegijzeld door de rebellen van het Revolutionair Verenigd Front (RUF) die zij volgens hun mandaat moeten helpen ontwapenen. De aanvallen door het RUF op de VN- macht, die 1 mei begonnen, vormen de grootste uitdaging voor de VN sinds zij er in 1994 niet in slaagden de genocide in Rwanda te verhinderen.

"Wat nu in Sierra Leone gebeurt is een van de ernstigste crises die de VN ooit onder ogen heeft gezien", stelde de Algerijnse VN-ambassadeur, Abdallah Baali, die namens de Organisatie van Afrikaanse Eenheid sprak. Volgens hem geeft de crisis aan dat het mandaat en de middelen van de vredesmacht ontoereikend zijn. (AP, Reuters)

Het Empire worstelt met Sierra Leone

Als voormalige koloniale macht heeft Londen in Sierra Leone "extra verantwoordelijkheden". Maar deelname aan de burgeroorlog hoort daar niet bij. Niettemin staat de Britse regering voor een pijnlijke keus.

Door onze correspondent HANS STEKETEE

LONDEN, 12 MEI. Voor Britse gouverneurs in Freetown, de in 1786 gestichtte nederzetting voor vrijgelaten slaven uit Amerika, was malaria het grootste gevaar. Robin Cook, de Britse minister van Buitenlandse Zaken, lijkt door Sierra Leone met dezelfde ziekte te zijn besmet. Zó lijkt-ie weg en zó komt uit het niets weer een koortsbui opzetten. En echt genezen kun je er niet van.

Sierra Leone was zijn eerste proef als minister. Daarna kostte het voormalige protectoraat hem bijna de kop. En vandaag houdt de achtjarige burgeroorlog Cook een nieuw dilemma voor: werkeloos toezien bij een humanitaire ramp, of harder ingrijpen in een oorlog, waarvoor thuis geen steun lijkt te bestaan en die ook niet eventjes lijkt te winnen. In mei 1997, drie weken nadat Cook als minister was aangetreden, werd de wettige regering van Sierra Leone afgezet door muitende officieren. Het was de zoveelste coup en voor de meeste Britten ver van hun bed. Maar Cook zag er een kans in om zijn met veel fanfare aangekondigde 'ethische' buitenlandse politiek in praktijk te brengen. Dat het Gemenebest, het verbond van voormalige Britse koloniën, Sierra Leone onmiddellijk schorste, was vooral aan Cook te danken.

Nog geen jaar later was Cooks ethische politiek weer in het nieuws. Het Britse semi-huurlingenbedrijf Sandline bleek het op aandringen van Cook ingestelde VN-embargo tegen alle partijen te hebben geschonden door wapens te leveren aan de afgezette president. Mét goedkeuring en actieve medewerking van Cooks ministerie, aldus Sandline. Cook, die in dat jaar al politieke schade had opgelopen door zijn gestrande huwelijk, overleefde het parlementaire onderzoek maar net.

De voormalige koloniale machthebber heeft Sierra Leone, formeel onafhankelijk sinds 1961, niet laten vallen. Er is geen land in Afrika dat nu per hoofd van de bevolking meer Brits geld ontvangt. De regering-Blair heeft de afgelopen twee jaar 65 miljoen pond (240 miljoen gulden) aan het land toegewezen. Londen leidt de Contactgroep voor Sierra Leone, waarin de regering van dat land, de VN, het Commonwealth en andere regionale organisaties zijn vertegenwoordigd. En de Britten zijn tevens de grootste donor aan een trustfonds van de Wereldbank, dat ontwapening nastreeft en tracht corruptie te verminderen en een rechtssysteem op te bouwen.

Dat de belegerde president Kabbah als eerste beroep doet op Londen, lijkt daarom logisch. Dat Londen daarop ingaat ook. "Als voormalige koloniale macht hebben we extra verantwoordelijkheid", zei Blairs woordvoerder gisteren. Maar een militaire interventie hoort daar niet bij.

Niettemin staat het Verenigd Koninkrijk voor een dilemma. Premier Blair, Cook en minister Geoff Hoon (Defensie) hebben het parlement deze week bezworen dat de naar Sierra Leone gezonden Britse troepen "geen gevechtsrol" zullen krijgen, nu hun taak is voltooid: het evacueren van buitenlanders. Maar de oppositie en militaire experts waarschuwen dat ze de kans lopen toch in de oorlog betrokken te raken, een fenomeen dat bekend staat als mission creep. De roep wordt sterker om de Britse soldaten te gebruiken waarvoor ze zijn opgeleid: schieten. Een goed bewapende en gedisciplineerde vechtmachine is precies wat de regering van Sierra Leone nu nodig heeft, zei minister van Informatie Julius Spencer gisteren. Hij smeekte de Britten om formeel deel te nemen in de VN-missie om de crisis te bezweren. Het Britse thuisfront geeft gemengde signalen. De rechtse oppositie gelooft in haar hart óók dat de para's de beste remedie zijn tegen een stelletje ongeregelde negers, maar mag het niet hardop zeggen. De officiële lijn - bij links en bij rechts - blijft daarom dat Afrika zijn eigen boontjes moet doppen, met steun van het oude Empire, maar zonder dat het opnieuw verantwoordelijk wordt. Dat kan niet eens, want 700 para's zijn weliswaar een formidabele strijdmacht, maar met te weinig om Freetown te kunnen verdedigen. Maar als ze worden teruggetrokken dreigt een slachtpartij en kan de regering-Blair het verwijt krijgen werkeloos te hebben toegekeken bij een Afrikaans Srebrenica. Gisteren gaf Cook toe dat Britse troepen wel degelijk een "wijdere missie" hebben. Het doel van hun komst, de evacuatie van Britten en andere westerlingen, is wel voltooid, maar de 700 para's, de 40 elitesoldaten van de SAS, de Chinook-helikopters, de marineschepen en de artillerie-eenheid zullen nog zeker een maand blijven om de VN "technisch en logistiek te steunen", aldus Cook.

Wat dat precies behelst, blijft onduidelijk. Cook wilde nadrukkelijk niet speculeren op wat er gebeurt als de VN onder vuur komen. De Britse regering gokt er nu op dat VN-soldaten uit Jordanië, India en Bangladesh - toevallig ook allemaal voormalige koloniën - op tijd arriveren om de gedemoraliseerde en ongetrainde peacekeepers uit Kenia en Zambia te versterken vóór de rebellen Freetown bedreigen. Of dat lukt moet blijken.

Zie ook:

Opmars van rebellen gestuit in Sierra Leone Chaos Sierra Leone neemt toe na verdwijning (9 mei 2000)
Zeker 318 VN'ers vast in Sierra Leone (8 mei 2000)

( a d v e r t e n t i e s )