NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze politieke redactie
DEN HAAG, 11 APRIL. Premier Kok accepteert de discussie die D66-leider De Graaf heeft geopend over de constitutionele rol van het staatshoofd.

Het idee van De Graaf om de koning(in) niet langer deel uit te laten maken van de regering, wijst Kok onverkort af. Dat zei de premier gisteren in het NOS-Journaal na zijn wekelijkse gesprek met de koningin op paleis Huis Ten Bosch. Kok vindt "het praten over de monarchie en de wijze waarop de monarchie invulling krijgt in deze moderne tijd echt iets wat bij deze tijd hoort". " Het zou vreemd zijn als we daar heel besmuikt mee om zouden gaan", zo voegde hij daar aan toe. Volgens Kok is het "een illustratie van een volwasssen democratie" dat er wordt gesproken over de vraag "hoe we met de toekomst van ons bestel willen omgaan". Zelf gaf Kok eind vorig jaar aan dat hij met de koningin regelmatig spreekt over modernisering van de monarchie. Hij wilde gisteren niet nader toelichten waartoe die gesprekken moeten leiden. Fractieleider Rosenmöller van GroenLinks daagde De Graaf gisteren uit in de Tweede Kamer een vervolg te geven aan zijn pleidooi om de constitutionele rol van het staatshoofd te beperken. De Graaf zei tijdens een debat in Groningen dat hij eerst de discussie in de samenleving afwacht. Hij juichte het toe dat de minister-president positief tegenover de discussie staat.

De Graaf geeft gastcollege: 'Ik ben geen republikein'

Thom de Graaf wil de constitutionele rol van de koning(in) beperken. Gisteren mocht hij zich in Groningen nader verklaren.

Door onze redacteur KEES VAN DER MALEN

GRONINGEN, 11 APRIL. Na de aanval volgde de verdediging. Na zijn pleidooi voor inperking van de positie van de koningin, moest Thom de Graaf zich verdedigen tegen verkeerde beeldvorming.

"Ik ben geen republikein. Noch in hart, noch in nieren", zei de fractieleider van D66 gistermiddag in Groningen tijdens een gastcollege staatsrecht in het Academiegebouw. En, voor wie nog twijfelde: zijn voorstellen waren "niet revolutionair" en ook "niet anti-Oranje". Wat hij wenst is een "moderne en duurzame monarchie die ook in de eenentwintigste eeuw zijn constitutionele taken aankan".

Maar was het dan niet "zielig" dat de koningin voortaan alleen maar linten mocht doorknippen, wilde een partijgenoot 's avonds weten, tijdens een discussiebijeenkomst in de Stadsschouwburg. Fout gedacht, legde de fractieleider uit. Hij wilde van de koningin "geen siervogeltje in een sierkooi" maken, hij wilde van de koningin ook geen "lintjesknipmachine" maken, hij wilde slechts een scheiding tussen het politieke bestuur en het staatshoofd realiseren.

En trouwens, wat was er nu verkeerd aan zijn voorstellen? Ook in zijn model hield het staatshoofd ruimte voor de klassieke koninklijke rol om te waarschuwen, aan te moedigen en te consulteren. Bovendien, had prins Claus zelf niet gezegd dat als Nederland een republiek zou worden, het er vast één onder een Oranje zou zijn, zo relativeerde De Graaf.

Drie dagen na zijn geruchtmakende pleidooi moest de fractieleider van D66 vooral uitleggen wat hij níet wilde. Zelf had hij het gevoel gekregen of hij was beland in de jaren zeventig, de tijd van de polarisatie, zo heftig waren sommige afwijzende reacties. "Het lijkt een van de weinige onderwerpen waarover de Nederlandse politiek verdeeld raakt", stelde De Graaf vast. Echt heftig waren de reacties in Groningen niet. Op zijn gastcollege volgde slechts een enkele vraag over zijn pleidooi om de rol van de koningin in te perken. En ook op de partijbijeenkomst 's avonds kwam de "koningskwestie" slechts beperkt aan de orde.

Paul Rosenmöller, fractieleider van GroenLinks en opponent van De Graaf op de D66-avond, daagde De Graaf uit om snel een parlementair vervolg te geven aan zijn pleidooi. Rosenmöller vond het mager dat de fractieleider van D66 op zijn vroegst over een half jaar, bij het jaarlijkse begrotingsdebat met de minister-president, over de kwestie wil praten. "Dat vind ik geen krachtdadig vervolg", sneerde Rosenmöller.

De Graaf had het 's middags tijdens zijn gastcollege al aangekondigd. Van zijn kant was voorlopig niets te verwachten: het woord was aan de natie. Wat hij hoopte was dat de discussie over de constitutionele rol van de koningin verder gaat "in de opiniebladen", "aan de universiteiten" en "gewoon tijdens gesprekken in het café".

Zelf was De Graaf nog niet indringend in gesprek geweest met de kiezer. In het weekeinde had zijn Marokkaanse slager hem instemmend een bakje olijven meegegeven. En de eerste reacties op het partijbureau waren gisteren meegevallen: overwegend steunbetuigingen en een enkele scheldkanonnade van een tegenstander. De eerste peiling was eveneens gunstig: een stemming onder lezers van De Volkskrant op de website van die krant gaf gistermiddag al een ruime meerderheid (63 procent) te zien die zijn opvatting steunde. De Graaf heeft geen enkele bedenking tegen de persoon van de koningin, zei hij gisteren een en andermaal. Binnenkort, op 29 april, komt de koningin naar Leiden, de woonplaats van De Graaf om daar Koninginnedag te vieren. Alleen zal de fractieleider van D66 er niet bij zijn. Hij is dan op vakantie met zijn gezin, zo verontschuldigde hij zich gisteren al bij voorbaat.

Zie ook:

Politiek houdt Oranje-debat bleekjes (10 april 2000)
De moderne koning is geen louter ceremoniële figuur (10 april 2000)
De Graafs gelijk (10 april 2000)
Deel PvdA wil debat monarchie (10 april 2000)
D66-leider wil modernisering van monarchie (8 april 2000)
'Monarchie moet moderner' (8 april 2000)

( a d v e r t e n t i e s )