NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Waarom betalen beleggers volgende week miljarden voor World Online? Omdat het geen beleggers zijn, maar risico-investeerders van het eerste uur.

Door onze redacteur MAARTEN SCHINKEL

AMSTERDAM, 8 MAART Een paar jaar oud, flinke verliezen, nauwelijks omzet en toch een fortuin waard op de beurs? De logica die op de beurzen van het jaar 2000 van het beleggende publiek voor World Online wordt vereist kan nóg verder worden opgerekt. Negen maanden oud, verlies en géén omzet, en een nog groter fortuin waard op de beurs? Dat kan ook.

Aan de andere kant van de wereld, in Hongkong, kocht Richard Li, zoon van de plaatselijke miljardair Li Ka sheng, zich negen maanden geleden in in een zieltogend telecombedrijfje. Li veranderde de naam in het hot klinkende Pacific Century Cyber Works. Op basis van enkel Li's investeringsplannen stuwden beleggers het aandeel als een raket de hoogte in. Vorig jaar april was PCCW omgerekend 38 miljoen euro waard op de beurs. Vorige maand was dat 34 miljard euro. Twee weken geleden deed PCCW vanuit het niets een bod op de plaatselijke telecomgigant Hong Kong Telecom. En won.

Voor bankiers, private investors en participatiemaatschappijen is dat in beginsel niet ongewoon. Er meldt zich een jongeman of vrouw aan de poort met een plan. Het bijbehorende bedrijf is er nog niet of nauwelijks, enkel het idee. De ondernemer-in-spe krijgt een zak kapitaal mee, in ruil voor een participatie van de geldschieter. Gaat het mis, dan is de geldschieter alles kwijt. Gaat het goed, dan verdient hij een klein fortuin als het bedrijfje verkocht wordt of naar de beurs gaat. In dat laatste geval worden de aandelen verkocht aan beleggers, die hun geld steken in een goedlopend en ervaren bedrijf.

Wat dezer dagen gebeurt, komt voor een deel neer op het sterk vervroegen van de fase waarin een bedrijf naar de beurs gaat. En soms is dat, zoals bij CyberWorks, nog slechts in de fase van het idee. De belegger die de aandelen op de beurs koopt, is daarmee een investeerder geworden. Het risico van zijn belegging is vele malen hoger, maar zijn verwachting van het rendement ook.

Waarom die vroege beursgang? De geldschieters van het eerste uur zouden zelf toch langer kunnen wachten met de verkoop van hun aandelen, en in een later stadium veel meer geld opstrijken? Hier komt de Nieuwe Economie om de hoek kijken - of liever: de verwachtingen over de Nieuwe Economie.

Autonome groei van het jonge bedrijf is hier niet aan de orde: de omzet van World Online (64 miljoen euro) verhoudt zich bijvoorbeeld tot de huidige 'grijze' beurswaarde van het bedrijf (33 miljard euro) als die van een kluitje Albert Heijn-filialen tot de beurswaarde van geheel Ahold.

De groei van de winst - of liever: het überhaupt ontstaan van winst - moet komen uit een enorm tempo van overnames van andere bedrijven. En daar zit de crux: de aandelen van het bedrijf moeten hier worden gezien als 'geld', waarmee die overnames worden betaald. Het aandeel is, om het in het jargon te zeggen, een takeover currency.Hoe hoger de koers van de 'overnamemunt' (het aandeel) hoe meer er mee kan worden gekocht. De bedrijfswinst van derden die door de overnames worden ingekocht, is goedkoper naarmate het eigen aandeel waarmee die winst wordt betaald duurder is. De enige manier waarop World Online ooit een daadwerkelijk rendement kan tonen op de investering die beleggers straks gaan doen, is een rigoreuze, grootschalige overnamestrategie in een zeer hoog tempo.

Zonder beursnotering kan dat niet: de aandelen waarmee straks wordt betaald (of die extra worden uitgegeven om geld binnen te halen waarmee de overname wordt gedaan) moeten hoger worden opgedreven dan een particuliere geldschieter, bank of participatiemaatschappij ooit zelf zou wagen.

In die rigoreuze overnamestrategie die nodig is, ligt ook het grootste risico. Bedrijven bij elkaar sprokkelen is één, er een coherent geheel van maken is een tweede. Van het management hangt zo enorm veel af, en van het vertrouwen van beleggers in dat management.

Investeerders nemen er genoegen mee dat een nieuw bedrijf de eerste jaren geen winst maakt. De belegger, in zijn nieuwe rol van investeerder, doet dat dezer dagen kennelijk ook. Maar ééns zal er wel een winst per aandeel moeten worden getoond die, naarmate de overnamemachine goed op gang komt, vanzelf verder groeit naarmate de aandelenkoers maar hoog genoeg is. Het laat zich met een eenvoudig model tonen dat hoe verliesgevender de uitgangssituatie is, hoe fraaier de winstgroei vervolgens uit de bus komt.

Elke verspringer heeft een aanloop nodig. Een bedrijf als World Online loopt bij wijze van spreken achteruit het stadion uit om straks maar ver genoeg te kunnen springen. En dus is er het risico dat het de weg naar het stadion nooit meer terug vindt: zijn er straks nog genoeg bedrijven om over te nemen, zijn die dan nog goedkoop genoeg, leveren ze wél winst op en horen ze bij elkaar?

Zolang beleggers blijven geloven, en de beurskoers op peil houden, heeft de expansiestrategie van de hightech sector alles van een self- fulfilling prophecy. En zijn gevestigde bedrijven allesbehalve veilig voor de Nieuwe Generatie, die een zak met geld heeft meegekregen om de oude van zijn troon te kopen. Zolang beleggers blijven geloven.