NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

COEN VAN ZWOL
Top Gun is briljant zolang Tom Cruise in de lucht is; eenmaal op de grond gaat er van alles mis. Tony Scott, een formule-regisseur, lijkt vastbesloten zoveel mogelijk clichés opeen te stapelen. De briljante piloot 'Maverick' is net iets haniger dan goed voor hem is. Hij heeft een trauma over zijn vader die boven Vietnam verdween, een onafscheidelijke vriend, een vrouw die als een blok voor hem valt en een strenge instructeur die zijn talent onderkent. En dan is er nog aartsrivaal Iceman, een robot met staalblauwe ogen die alles vertegenwoordigt dat hij niet is.

Zal Maverick 'Top Gun' afmaken, de eliteschool voor gevechtspiloten? Ontdekt hij hoe zijn vader om het leven kwam? Overwint hij zichzelf en bewijst hij zich in het vuur van de strijd? Wint hij het respect van zijn instructeur en zijn rivaal? Krijgt hij het meisje? Wordt de jongen een man, de solist een teamspeler?

Top Gun speelt zich af in een wereld van zeepreclameplaatjes en vlotte, platte dialogen. Tijdens actiescènes klinkt houthakkersrock, bij sleutelmonologen tokkelt iemand op een akoestische gitaar en anders klinkt het jankerige Take my breath away wel. De vonk tussen Tom Cruise en Kelly McGillis wil maar niet overslaan, hoe innemend hij ook zijn tanden blootgrinnikt, hoe intens zij ook naar hem staart. McGillis, die een jaar eerder in Witness als een van passie sidderende fundamentaliste nog stenen deed smelten, weet niet wat ze met Cruise aanmoet. De liefdesscène - silhouetten tegen blauw avondlicht - is een monument van lamlendigheid.

Niettemin is deze wervingsfilm voor de marine luchtvaardienst een klassieker. Gisteren heb ik hem voor de vierde maal geamuseerd uitgekeken, want op een of andere manier blijft deze opeenstapeling van gruwelen boeien. Zoiets valt niet in een formule te vangen: de latere poging van Scott en Cruise om een Top Gun in racewagens te maken - Days of Thunder - flopte jammerlijk. Wat zeker helpt zijn de fantastische luchtgevechten. Luchtgevechten zijn niet eenvoudig te filmen. Ze spelen zich af in een driedimensionele ruimte die op de twee dimensies van het filmdoek al snel in een vlooientheater ontaardt, waarbij volstrekt onduidelijk is wie nu wie achtervolgt en wat onder en boven is. Top Gun slaagt erin de snelheid en de dynamiek van een luchtgevecht te suggereren zonder dat het overzicht geheel verloren gaat. Dat is best een prestatie.

Top Gun (Tony Scott, VS, 1986), vrijdag, SBS6, 20.30-22.30u.