NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Du bist nicht allein

Big Brother betekent voor Endemol big business. Hoeveel de serie en de verkoop ervan naar verschillende landen heeft opgebracht is niet te schatten. Maar die opbrengst is niet het belangrijkste, zeggen analisten. "Elk tv-station ter wereld kent nu de naam Endemol."

Door Jochen van Barschot

Een timmerman legt nog de laatste hand aan het kippenhok. Het gras is al gemaaid en het moestuintje ligt er keurig aangeharkt bij. De tuin van het huis in Keulen dat het decor is van de Duitse serie van het programma Big Brother - ondertitel: Du bist nicht allein - is zo goed als klaar. Binnen staat een van de drie rode Ikea-bankstellen nog in plastic verpakt. De ladenkast voor in de slaapkamer, met voor elke bewoner één la, staat nog op de gang. Op het aanrecht in de keuken prijken tien gekleurde plastic mokken.

Als de bewoners maandag hun intrek nemen in het Duitse Big Brother huis is alles "net op tijd" af, zo verzekert André van Eijden, directeur van het Duitse filiaal van het NOB, dat net als bij de Nederlandse Big Brother serie de technische faciliteiten levert. Het NOB was het liefst direct begonnen met bouwen nadat Endemol Big Brother vorig jaar, nog voor de Nederlandse serie afgelopen was, aan het Duitse RTL II had verkocht, "maar het duurde een hele tijd voor we alle bouwvergunningen rond hadden".

Het Duitse Big Brother huis in Keulen is een exacte kopie van het Nederlandse in Almere. Of nee, er is een verschil. In de slaapkamers zit een dakraam. Dat was in Almere niet zo. Van Eijden: "Dat moest, anders kregen we geen bouwvergunning. In de slaapkamers moest per se daglicht binnenkomen." Maar de bewoners van het Big Brother huis hoeven zich geen illusies te maken dat ze via het dakraam contact met de buitenwereld kunnen krijgen. De ramen worden deze week geblindeerd.

Net als in Nederland moeten de bewoners van het Duitse Big Brother huis honderd dagen volledig afgezonderd van de buitenwereld zien door te komen. "Ze krijgen geen radio, geen tv, zelfs geen gameboy", schreef het boulevardblad Bild over het uit Nederland geïmporteerde programma. Ze moeten ook met de hand wassen en ze krijgen maar één uur warm water per dag, op wisselende tijden. De bewoners gaan "back to basic".

Dat moesten de Nederlandse bewoners ook, "maar daar werd nogal eens de hand mee gelicht", zegt Rainer Laux, producent van de Duitse reeks. "Als de bewoners bij de redactie kwamen zeuren om een fles wijn, dan kregen ze die. Dat hoeven ze bij ons niet te proberen." Volgens Laux slaagden de Nederlandse bewoners erin de redactie naar hun hand te zetten. "De bewoners kenden de redactie al voor ze het huis in gingen. Daardoor is een veel te hechte band ontstaan." Laux heeft daarvan geleerd. De Duitse redactie zal zich terughoudender opstellen en de bewoners krijgen niemand van te voren te zien. "Wij worden keihard. Als ze een fles wijn willen, dan zullen ze daar iets voor moeten doen."

De bewoners krijgen het toch al druk met allerlei opdrachten, veel meer dan hun Nederlandse voorgangers. Die moesten bijvoorbeeld honderden kilometers fietsen op een hometrainer en postcodes uit hun hoofd leren. De Duitsers krijgen zulke opdrachten ook, "maar bij jullie kregen de bewoners een weekopdracht. Wij gaan waarschijnlijk elke dag een opdracht geven." Laux wil daarmee voorkomen dat het programma te saai wordt. "De Nederlandse bewoners zaten zich kennelijk nogal eens te vervelen. De kijkers dus misschien ook wel." Laux erkent dat het misschien wel de kracht van het programma is, dat er vrijwel niks gebeurt. "Zodra we merken dat dat zo is, passen we het programma er gewoon op aan."

Vooralsnog is Laux er echter alles aan gelegen dat het Duitse Big Brother spectaculairder en spannender wordt. Zo heeft de redactie bewoners met meer uiteenlopende persoonlijkheden geselecteerd. "De Nederlandse bewoners leken toch een beetje te veel op elkaar", zegt Laux. Uit de 16.000 aanmeldingen voor de Duitse serie koos hij daarom onder meer "een lesbiënne, een jongen met oorbellen en tattoos en een meisje dat in de telefoonseksindustrie werkt". Doel: "meer ruzie in het huis", aldus Laux, want dat zien de kijkers graag, zo heeft een enquête aangetoond.

Wat de kijkers ook graag zien, is seks. Zeker de kijkers van RTL II, het Duitse televisiestation dat Big Brother gaat uitzenden en dat bekend staat om zijn overvloed aan erotische programma's. RTL II, het kleine zusje van de Duitse marktleider RTL, haalt nu een marktaandeel van vier procent. Laux mikt met Big Brother op vijftien procent.

Maar dan zal er wel gevreeën en gevunsd moeten worden. Laux laat dan ook niets aan het toeval over. Hij heeft zelfs een astroloog in de arm genomen. "De bewoners zijn zo gekozen dat ze qua sterrenbeeld exact bij elkaar passen", aldus Laux. En, ook niet onbelangrijk: "De meeste van de bewoners zijn vrijgezel." Dat moet ervoor zorgen dat in het Duitse Big Brother huis meer verhoudingen opbloeien dan in het Nederlandse. Want het kortstondige avontuurtje tussen Sabine en Bart mag dan nauwelijks naam hebben, de affaire was toch goed voor een piek in de kijkcijfers. Lang heeft die echter niet geduurd, want de medebewoners nomineerden prompt daarop de twee tortelduifjes om het huis te verlaten en een van hen, Sabine, kon vertrekken.

Haar wederhelft Bart hield het wel tot het einde vol en won uiteindelijk de 250.000 gulden die aan de Big Brother serie verbonden waren. In Duitsland staat iets meer, namelijk 250.000 D-mark, op het spel. Eén bewoner meer dan in Nederland dingt mee naar die geldprijs: het Duitse Big Brother huis krijgt geen negen, maar tien bewoners. Vijf mannen en vijf vrouwen.

Maandag nemen ze hun intrek in het huis en wordt de openingsshow, die op 1 maart wordt uitgezonden, opgenomen. Vanaf 2 maart zendt RTL II dagelijks om kwart over acht een samenvattingen van de beslommeringen in het huis uit. Die duurt 50 minuten, 20 minuten langer dan in Nederland. Op zondag krijgt de kijker een discussieprogramma over Big Brother voorgeschoteld.

Dat wordt uitgezonden vanuit een van de acht studio's die het NOB in Keulen heeft en die op hetzelfde terrein staan als het Big Brother huis. Het NOB heeft, samen met Endemol, fors geïnvesteerd in het programma. "Na de eerste serie moet het huis nog minstens twee keer gebruikt worden, voordat het NOB uit de kosten is", zegt directeur Van Eijden. Hij hoopt het huis in Keulen te kunnen gebruiken voor bijvoorbeeld een Oostenrijkse of een Zwitserse serie en, als het programma aanslaat, een tweede serie voor RTL II.

Technisch is het Duitse Big Brother huis geavanceerder dan dat in Almere. Dat was vooral nodig voor de Internetversie van het programma. Konden de Nederlandse bezoekers van de Big Brother website de beelden van vier camera's dag en nacht bekijken, de Duitse website (www.bigbrother-house.de) krijgt twintig live videokanalen. In totaal gebruikt het NOB 28 camera's en 60 microfoons om het programma in beeld te brengen, "een investering van zes miljoen gulden", aldus Van Eijden.

Vijf 'rijdende' camera's worden door cameramensen bediend en kunnen de bewoners door een van de 56 spiegelramen in het huis filmen. Rond het hele huis is een door zwarte gordijnen afgeschermde gang waar de cameramensen zich doorheen kunnen bewegen. De 23 overgebleven camera's hangen aan het plafond of staan in de tuin en worden vanuit de regieruimte bediend. Daar is ook de spreekkabine van waaruit de bewoners via de intercom of in de zogeheten dagboekkamer toegesproken worden door 'de stem' van Big Brother. De bewoners krijgen de redactie nooit te zien, ze praten tegen een cameralens. De redactie antwoordt vanuit de spreekkabine, zo'n twintig meter verderop.

De regieruimte is continu bemand met een regisseur, twee assistenten, twee geluidstechnici en twee leden van de redactie. Zij werken, net als de cameramensen, dagelijks in drie ploegen van acht uur. "Het geluid goed krijgen is moeilijker dan alles goed in beeld brengen", legt Van Eijden uit. "Dat is de reden dat de bewoners nu met de hand moeten wassen. In Nederland hadden ze een wasmachine, die leverde zoveel bijgeluiden, dat de gesprekken tussen de bewoners onverstaanbaar werden."

Sinds bekend is dat RTL II Big Brother gaat uitzenden, staan de Duitse media bol van het programma. "RTL II trekt er veel publiciteit mee en kan zich als kleinere zender goed onderscheiden met Big Brother", zegt Werner Schwaderlapp, de van de publieke omroep ZDF afkomstige directeur van Endemol in Keulen. "RTL II is een tolerante zender, en niet alleen omdat ze veel erotiek uitzendt. Ze staat erom bekend dat ze af en toe op het randje zit met haar programma's. Een experimenteel programma als Big Brother past daar heel goed tussen."

Al die publiciteit heeft ook de aandacht van critici getrokken. Psychologen vinden het programma onethisch en zelfs de politiek bemoeit zich er mee. De minister-president van de Duitse deelstaat Rheinland- Pfalz, Kurt Beck, zei in de Bild am Sonntag dat hij vindt dat het programma verboden moet worden. Het risico voor geestelijke beschadiging van de kandidaten is volgens hem te groot.

Schwaderlapp maakt zich echter geen zorgen over de toekomst van Big Brother. "Het klimaat is in Duitsland te liberaal om zo'n programma te verbieden." En als dat toch gebeurt? "Dan gaan we gewoon door met het programma op Internet." Waarschijnlijk vergaat Big Brother het in Duitsland net zoals in Nederland, verwacht Schwaderlapp. "Het programma verschilt immers niet wezenlijk van dat in Nederland. Daar was aanvankelijk ook veel kritiek, maar die verstomde nadat het eenmaal begonnen was."