NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

BAS BLOKKER
Waarom heeft het zo lang geduurd voor Lang leve de Koningin vertelevisiet werd? De film van Esmé Lammers kwam in 1995 uit, kreeg alom jubelende recensies ('volstrekt originele, spitse, ontroerende, goed gemaakte film'), won een Gouden Kalf en kende een lange, lange vertoningsduur in bioscopen in het hele land.

Zaterdagavond, vijf jaar later, begint op Nederland 1 het eerste deel van de tv-serie. Zes delen van twintig minuten elk - ze hebben zes knipjes in de film gezet en toen waren ze klaar. Waar heeft producent First Floor Features zo lang op gewacht?

Voor het kijkplezier maakt dat niet uit. Iedereen kan nu thuis meegenieten met de dromerige Sara, die het op school niet zo goed doet, die denkt dat Friesland de hoofdstad van Friesland is (Utrecht is toch ook de hoofdstad van Utrecht) en die niet weet hoeveel 7 keer 9 is. Maar die wel een schaaktalent blijkt te hebben van grootmeestersniveau.

Het begint allemaal als bij Sara in het dorp ('kinderen in Nederlandse kinderfilms wonen nooit driehoog achter', schreef een andere recensent al) een nieuw gezin komt wonen. Een half gezin, net als dat van haarzelf. Zij woont alleen met haar moeder, Victor woont alleen met zijn vader. Die heeft een speelgoedwinkel en helemaal vooraan in de etalage ligt een schaakbord. Vanaf de eerste keer dat Sarah dat ziet, komen de schaakstukken voor haar tot leven; dát spel wil ze wel eens leren.

Vanaf dat moment beweegt Lang leve de Koningin zich langs twee lijnen. Het verhaal van Sara die haar vader zoekt en het verhaal van de stukken die, aangevoerd door de witte koningin (Monique van de Ven) een nieuw spel bedenken, schaken.

Vooral de wereld van de schaakstukken (door cameraman Marc Felperlaan in zachte tinten gedacht) is betoverend. De witte koning (de reusachtige Jack Wouterse in zijn allerbeste filmrol) verveelt zich in zijn paleis en wil oorlogvoeren. Zijn vrouw is onverbiddelijk: 'Komt niets van in, dat ruwe gedoe. ' En als een Sherazade van het schaakbord verleidt ze hem met een opwindende variant op de oorlog, maar dan volgens strikte regels en zonder iemand zeer te doen. Wouterse moet stap voor stap zijn ongeduld intomen en ten slotte toegeven dat het een heerlijk spel is geweest.

Lammers liet zich inspireren door het boekje Oom Jan leert zijn neefje schaken, dat haar opa, grootmeester en wereldkampioen Max Euwe, in 1935 schreef. Maar het zou de 'echte' mensen in de film, en vooral Tiba Tossijn als Sara, tekortdoen als je alleen keek voor de schaaktoverwereld. Van Sara's zoektocht naar haar vader heeft Lammers een eenvoudig, en doordat het per slot van rekening een jeugdfilm is, misschien wat voorspelbaar, maar spannend avontuur gemaakt. En als zelfs de vaak zo houterige Derek de Lint een springlevendige schaakkampioen blijkt te zijn, dan moeten we concluderen dat Lammers een prachtig debuut heeft afgeleverd. Waarmee we bij vraag 2 komen: wat houdt haar al zo lang van een tweede film af?

Lang leve de Koningin, Zaterdag, Ned.1, 18.58-19.31u.