NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Coen van Zwol
Joop van den Ende werkt aan een nieuw format, leerde ik gisteren bij Witteman: pleegkinderen aanbieden via de televisie. Nederland heeft een gebrek aan pleeggezinnen. Misschien moet de vergoeding voor pleegouders omhoog, "want we concurreren ook op de arbeidsmarkt", stelde een van de gasten. Maar het voornaamste is om "respons, emotie op te wekken voor pleegkinderen".

De kinderen worden via videofilmpjes op de markt gezet. Per aflevering bijvoorbeeld een jong, een oud, een allochtoon en een gehandicapt kind. Daarna volgt het telefoonnummer: wie wil me hebben? Over de exacte vorm werd nog nagedacht. Neem je mooie kinderen of ook lelijke? Voor dat eerste valt iets te zeggen, want het is tenslotte pleegkinder-promotie. Maar potentiële pleegouders moeten ook weten dat ze kinderen met een traumatisch verleden in huis halen. Een pleegkind aanschaffen uit louter een emotionele impuls is geen goed idee. "Je kan ze moeilijk aan een boom vastbinden als je op vakantie gaat", zei een gast.

Ik associeerde deze pleegkinderveiling onmiddellijk met die bewering in Engelse tabloids dat in Amsterdam jongetjes per opbod worden verkocht aan pedoseksuelen. "Ik wil als mens behandeld worden, niet als product", zei het meisje Priscilla. "En wat doe je als zo'n jongetje voor twee miljoen kijkers zijn beste beentje voorzet en niemand wil hem hebben?", vroeg een andere tegenstander.

Maar als de goede zaak ermee gediend is, waarom niet? Dat via de beeldbuis veel moois valt te bereiken, weten we al sinds 'Open het Dorp'. Het is hooguit de vraag waar de exploitatie van emotie de overhand krijgt. In het hoofd van Joop van den Ende bestaat er waarschijnlijk geen belangenconflict. Zo'n pleegkindershow is èn een veelbelovend format, èn een goede daad. De televisiemaker moet de dominee en de koopman altijd in één persoon verenigen.

Televisie kan een leven zin geven, bleek gisteren bij Dossier Weerwerk. Het ging over Jacqueline de Jong, die in 1997 door twee dronkelappen werd afgetuigd. In een drukke Rotterdamse winkelstraat, terwijl de voorbijgangers haastig doorliepen. Het hele incident werd op video vastgelegd, De Jong gaf toestemming om de beelden uit te zenden. De volgende ochtend werd ze wakker als bekende Nederlander. De Jong richtte de stichting 'Meld Geweld' op en stond aan de basis van een mediacampagne die omstanders moet aanzetten de politie te bellen als ze een misdrijf zien gebeuren. Slachtofferschap werd een fulltime baan.

De jongen met de videocamera stak geen vinger uit terwijl De Jong werd afgerost. "Rot toch op", zie je haar naar de camera roepen terwijl ze machteloos zit na te huilen op de trottoirtegels. Had de cameraman wél ingegrepen, dan was het geval-De Jong geëindigd als tienregelig bericht in de lokale krant en had ze haar trauma alleen moeten verwerken. Nu is het op tv geweest en luistert iedereen naar haar. Voor de makers van reality-shows zijn het anderzijds lekkere heftige beelden van een ranselpartij, waarmee trefzeker wordt ingespeeld op de angst van de oppassende burgers voor de stadsjungle.

In Het Blauwe Licht vergeleken de gasten gisteren oude en nieuwe televisie. We zagen een fragment uit de Sexquiz on the Beach, de meest bizarre show op de Nederlandse tv. Een rijtje vrouwen op een nepstrand, de ontblote borsten vooruit gestoken. Een geblinddoekte kandidaat voelde of het echt vlees betrof of siliconen. "Een volstrekt seksloos soort landerigheid", constateerde tv-veteraan en initiatiefnemer van De Nieuwe Omroep, Aad van den Heuvel. "Hij voelt borsten, het hadden ook cavia's of hamsters kunnen zijn", zei Sanders. "Een klinisch handeling, alsof hij naar een kankergezwel zoekt", voegde Ramdas er aan toe.

Wat zijn dat toch voor mensen die zo diep zinken om op televisie te komen, vroeg het gezelschap zich af. Van den Heuvel maakte zich boos over tv-makers die mensen als "brandhout, bewegende onderdelen" misbruiken. Zelf ervaren ze dat heel anders, zoals die gast van Menno Buch die ik deze week ontroerd "Dank je Menno, dat je me deze kans gaf" hoorde zeggen nadat hij zojuist onsterfelijk belachelijk was gemaakt. Ze willen bij ons horen, bij de mensen op televisie, besloten de heren van Het Blauwe Licht. Bij de mensen die echt bestaan.