NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Eerst mijn blunder. De prachtige ingelaste herhaling van de film Berlijn-de zon is geel over Arthur Lehning waar ik gisteren over schreef, was niet gemaakt door Wim Kayzer maar door Hans Keller. Er was - waarschijnlijk omdat het deel 1 was - geen aftiteling maar Keller werd wel voor aanvang genoemd en die naam heb ik stom, stom, stom voor Kayzer aangehoord. Ik vergeleek dus Keller met de laatste Kayzer-uitzending en niet Kayzer met zichzelf. Nu nog deel 2.

Veel goede documentaires deze week. Eergisteren een beeldverslag van Hans Polak over een witte private en een zwarte, illegale crèche. De witte, Amsterdamse, met twee snelle jongens aan de top, psychologe in de staf en dure kunst aan de muur, kostte duizenden guldens per maand, de zwarte, Rotterdamse, van oma Van der Poel 250 gulden in de week en de kinderen konden blijven slapen. Het appartementje was tjokvol kinderen, net een ouderwets weeshuis. De gemeente durft het niet te sluiten bij gebrek aan een gesubsidieerd alternatief. Zo'n film geeft een goed tijdsbeeld.

Gisteren was ik verzonken in een videodagboek van een Russische soldaat over de Tsjetsjeense oorlog, in Zembla. Het was de eerdere oorlog van 1996, maar het zal nu niet anders zijn. Schokkende beelden. De tanks en helikopters, die in de verte schoten en de mobiele Tsjetsjeense strijders nauwelijks raakten, de gewonden en doden die werden afgevoerd, groepen burgers met witte vlaggen, plunderende soldaten. Zoveel soldij zullen ze niet krijgen in het Russische leger. "De soldaten willen liever vechten. En ze willen liever roven dan bij de tent rondhangen", zei ex-soldaat Konstantin Karoutkov. "Vechten geeft tenminste een verzetje."

De man had filmisch talent. Je zag militairen met grote stapels huisraad sjouwen. 'Privatisering' noemden ze dat. De meeste gewonden vielen als ze niks te doen hadden. Dan werden ze dronken. Ze begonnen zomaar wat dodelijk vuurwerk af te steken of te schieten. Of ze reden op een eigen mijn. Ik zag een hond die tijdens zo'n dronken schietpartij uiteen was gereten. En de mannen giechelen.

Primitief uitziende Russische tanks met zwarte rook uit de uitlaatpijp. De mannen zitten er niet in maar bovenop, want in Afghanistan hebben ze geleerd dat een gesloten tank die op een mijn loopt een doodskist is. Er zijn nauwelijks confrontaties, want de guerrillastrijders zijn weg zodra de Russen arriveren. Het was een oorlogsdocument zoals je ze in het post-Vietnamtijdperk zelden ziet. Een journalist zou het niet meer mogen maken. Maar een Russisch soldaat mag het tegenwoordig wel. Zou het Russische leger baat hebben bij uitzending? Ik denk van niet. Van onafhankelijkheid zijn de Tsjetsjenen net zomin als de Bosniërs beter geworden. Maar een burger zal zich nooit in het eigen belang laten bombarderen.

Die beelden van Russische gesneuvelden maken de oorlog er thuis niet populairder op. De gruwelijke beelden over de Vietnamoorlog hielpen de oppositie in Amerika. Toch is televisie niet doorslaggevend. Dat bewees de Russische terugtrekking uit Afghanistan zonder dat er iets over de ellende op het slagveld was uitgezonden. De lijkkisten spraken voor zich.

Ik moet er niet aan denken dat zo'n filmverslag wordt onderbroken door reclame. De commercie dringt op, ook bij de publieke omroep. Gisteren, tijdens zijn terugblik met Mies Bouwman, stelde Ivo Niehe ongebruikelijk zuur vast dat Bouwman alle filmpjes over haarzelf in rekening had gebracht: "Het kost ons een fortuin aan rechten."

Bouwman heeft groot gelijk. Er is zoiets als Ivo Niehe Produkties dat mede de TV-Show maakt. Grootaandeelhouder Niehe is een man in bonis. De Quote van afgelopen december schatte zijn vermogen op 60 miljoen. Het bedrijf haalt 12 procent rendement. Gespecialiseerd in fondsenwerving. Dus als hij bij de TROS met een vroom gezicht uw geld vraagt voor de natuur of tegen kanker dan doet hij dat ook voor zichzelf. 'Privatisering' noemen ze dat.