NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

DIK RONDELTAP
De subliemste tekenfilms van Tom en Jerry, die Cartoon Netwerk zaterdag en zondag in een marathonsessie uitzendt, stammen uit de periode 1940-1957. Ze ontstonden in de studio die Metro-Goldwyn-Mayer (MGM) in 1937 - de tijd van de volle bioscopen - oprichtte om een deel te veroveren van de agressief concurrerende (Disney!), maar potentieel winstgevende, tekenfilmmarkt.

De zakelijke Fred Quimby krijgt in die nieuwe studio de leiding over een getalenteerd zooitje ongeregeld. De immer onberispelijk geklede Quimby heeft kennis van tekenfilms noch gevoel voor humor. Maar hij is wél verstandig en beperkt zich op creatief gebied voornamelijk tot een schoolmeesterachtig optreden als de practical jokes van die malle tekenaars - die zich afreageren op het saaie, monnikachtige tekenwerk - al te zeer uit de hand lopen.

Twee tekenaars bij de MGM-studio, William Hanna (1910, Melrose New Mexico) en Joseph Barbera (1911, New York) kunnen het wel met elkaar vinden en hun talenten vullen elkaar aan. Barbera is de betere tekenaar, bedreven in het verzinnen van komische situaties, terwijl de muzikale Hanna over een perfect gevoel van timing beschikt en daarnaast een uitstekend organisator is.

Zij besluiten samen een tekenfilm te maken waarvoor zij na lang aarzelen als hoofdpersonen twee aartsvijanden kiezen, een kat en een muis. Quimby ziet er niet veel in en begin 1940 gaat de film zonder al te veel fanfare in première. Maar het filmpubliek smult van 'Puss gets the Boot' met de wilde achtervolgingen, de nipte ontsnappingen en het kolderieke geweld. Als er dan ook nog een Oscar-nominatie wordt toegekend krijgen Hanna en Barbera de opdracht om meer kat-en-muis films te maken. Uit een hoed met briefjes van het MGM-personeel worden de namen Tom en Jerry getrokken.

Vanaf dit moment worden er jaarlijks tussen de 5 en 8 kwalitatief hoogstaande afleveringen van zeven á acht minuten geproduceerd voor zo'n 65.000 dollar per stuk. De muzikale regie is in handen van Scott Bradley die als geen ander de weg weet in de muziekbibliotheek van MGM. Bradley, die een orkest tot zijn beschikking heeft dat varieert van 16 tot 30 muzikanten, houdt van muzikale grappen en ironische citaten. Hanna en Barbera krijgen voor het uitvoerende tekenwerk hulp van diverse andere door de wol geverfde tekenaars. Dit alles blijkt een unieke combinatie en nog altijd verbaast de kijker zich over het kennelijke plezier waarmee de met TGV-vaart lopende verhalen - gebaseerd op een simpel thema en volgestopt met aantrekkelijke visuele en geluidsgrappen - zijn gemaakt. Tom en Jerry zijn dan ook goed voor zeven Oscars.

In 1957 sluit MGM, zoals zovele filmmaatschappijen in paniek door het teruglopende bioscoopbezoek en de opkomst van de televisie, onverwacht de studio. Hanna en Barbera beginnen voor zichzelf en ontwikkelen de kostenbesparende 'gelimiteerde animatie'. Door onder meer schetsmatige achtergronden te gebruiken en alleen benen en armen van de figuren te laten bewegen brengen ze het aantal tekeningen per voet film van 60 terug tot 2 of 3. Zo kunnen ze tekenfilms blijven maken, vooral voor het kleine televisiescherm, waar de omroepen niet meer dan 3000 dollar willen betalen voor een filmpje van vijf minuten. Yogi the Bear en The Flintstones worden de nieuwe helden, maar de echte liefhebbers keren zich walgend af van dit platte, hoekige en houterige verraad aan de klassieke 'full animation'.

MGM probeert nog twee keer de oude dagen van Tom en Jerry te doen herleven. In 1961-1962 worden onder leiding van Gene Deitch in een Praagse studio met Tjechisch personeel 13 nieuwe afleveringen gemaakt. En als de Warner Brothers tekenfilmstudio sluit in 1963, trekt MGM Chuck Jones (Bugs Bunny, Daffy Duck) aan, maar na 34 afleveringen wordt ook deze poging in 1967 gestopt. De échte magie kan niet meer worden gereconstrueerd.

2000 minuten van Tom & Jerry, zaterdag, Cartoon Network, 00.00u.-2 januari 00.00u.