NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Hoewel de Russische parlementsverkiezingen pas morgen worden gehouden, is nu al duidelijk dat de democratie heeft verloren; de oppositie kreeg van de media geen enkele kans.

Door onze correspondent FRANK WESTERMAN

MOSKOU, 18 DEC. De enige wisse uitkomst van de Doema-verkiezingen van morgen is dat de democratie verliest. In een campagne waarbij het Kremlin het hoofd van de Moskouse burgemeester Joeri Loezjkov op de staatstelevisie (ORT) langzaam in die van Mussolini laat veranderen, maakt de vrije keus van het electoraat geen schijn van kans.

Ongetwijfeld zullen de honderden buitenlandse waarnemers er met hun goede bedoelingen getuige van zijn hoe de biljetten in de verzegelde stembussen verdwijnen en eerlijk worden geteld. Dat zal volgens de regels van het spel geschieden. Het manipuleren van de verkiezingsuitslag heeft zich helaas al weken voor hun komst voltrokken.

"Er heeft in ons land een informatieoorlog gewoed", hield de uitgaande Doema-voorzitter Gennady Seleznjov de waarnemers vrijdag voor. Of de portée van de lastercampagnes uit de Kremlin-koker tot hen zal doordringen, valt te bezien. Het leeuwendeel van het kiesvolk Rusland telt 107 miljoen stemgerechtigden trapt er in elk geval met open ogen in. Uit de peilingen blijkt dat 62 procent het kanaal ORT vertrouwt (terwijl 45 procent ORT de meest betrouwbare nieuwsbron vindt). En daar zit hem het probleem van de in de kiem gesmoorde democratie.ORT bijgenaamd Kremlin-TV - is de zender met het grootste bereik. Het signaal wordt in alle elf tijdzones van Rusland ontvangen. Het dagelijkse nieuwsbulletin Vremja en de zondagavondshow van presentator Sergej Dorenko zijn voor miljoenen Russen het enige kompas.

Gedurende de hele herfst is Dorenko week in week uit bezig geweest om de Vaderland/Heel Rusland partij van Loezjkov en ex-premier Jevgeni Primakov kapot te maken. Met de grofste insinuaties worden de twee, die een bedreiging zijn voor de heersende kring van Jeltsin-getrouwen, om de beurt door het slijk gehaald. De populaire Moskouse burgemeester houdt huurmoordenaars de hand boven het hoofd, zijn vrouw rooft intussen het land leeg, terwijl hij ook nog van plan is om duizenden vluchtelingen uit Tsjetsjenië (potentiële bommenleggers) in de Russische hoofdstad te huisvesten. Dorenko dient zijn gerecht op met een grimmig vertrokken gezicht. Zijn aantijgingen zijn meestal gefabriceerd en hangen van valse bewijsstukken aan elkaar. Soms verlaat hij zich op goedkope trucs. "De burgemeester van Moskou woont niet in Moskou", zo voer hij zondag uit bij helikopterbeelden van het buitenhuis van Loezjkov. "Kijk, hier ziet u zijn privé-tennisbaan. Heeft u een tennisbaan in uw tuin? Van files in de stad weet hij niets. Waarom niet? De burgemeester van Moskou woont niet in Moskou."

Ex-premier Primakov, die in de race is naar het presidentschap van Rusland, is volgens Dorenko een verrader. Hij heult met de NAVO. Kijk, hier ziet u hem lachend op het NAVO-hoofdkwartier in Brussel, en hier doet hij verdacht amicaal tegen Madeleine Albright. Hij wil ons vaderland uitleveren aan het Westen, en overigens, de mislukt moordaanslagen op de Georgische president Sjevardnadze waren door hem beraamd.

Wordt er drek uitgegoten over de vijanden van het Kremlin, de regeringsgezinde kandidaten krijgen door ORT honing om de mond gesmeerd. Met de leuze 'Rusland dient gered te worden' is Kremlin-TV erin geslaagd de minister van Rampenbestrijding, de bedrijvige Sergej Sjoigoe, te lanceren als aanvoerder van gelegenheidslijst Medved (Beer), die in twee maanden tijd vanuit het niets tot de grootste partij na de communistische is getoverd. Lastig is alleen dat Sjoigoe uit de streek Toeva in Siberië komt, en dat is te zien aan zijn donkere, eskimo-achtige uiterlijk. Dat zou etnische Russen niet aanspreken. Maar geen nood: ORT gebruikt in de berichtgeving over hem steevast een foto die met de computer is bijgewerkt, zodat hij toch nog Slavische trekken lijkt te hebben.

In het heersende mediaklimaat, zo beamen de meeste Rusland-watchers, zijn geen faire verkiezingen mogelijk. "De smerige campagne doet de hoop van Rusland om het nieuwe millennium met een schone lei te beginnen verdampen", constateert het persbureau Reuters. Het ooggetuigeverslag van Reuters-correspondente Maria Eismont over zware Russische verliezen in het centrum van Grozny - waar zij en haar collega van Associated Press woensdag meer dan honderd lijken van Russische soldaten telden - wordt door het Kremlin als een verboden publicatie behandeld.

De propagandisten van premier Poetin, die schijnbaar carte blanche hebben gekregen voor het manipuleren van de media, proberen uit alle macht te voorkomen dat deze tegenslag zo vlak voor de Doema- verkiezingen naar buiten komt. Dat zou de pro-Kremlin partijen, die het juist van de juichstemming over de succesvolle oorlog moeten hebben, zetels kosten. Daarom wordt het onwelkome bericht de kop ingedrukt als "een provocatie" (minister van Defensie Sergejev) "volledige onzin, een verzinsel" (premier Poetin) "door Westerse spionagediensten ingestoken desinformatie" (de woordvoerder van de Russische inlichtingendienst FSB).

Donderdagavond liet de Russische regering haar ware gezicht zien: in een verklaring van het speciaal voor de oorlog opgerichte Rosinformcentr werd de boodschapper van het onwelgevallige nieuws, Maria Eismont, aangevallen als een journaliste "van twijfelachtige reputatie". Zij zou "haar verantwoordelijkheid tegenover de maatschappij" niet aankunnen.

Reuters en AP hielden vast aan hun berichtgeving uit de eerste hand. En al kregen ze bijval uit andere bronnen, het Russische electoraat dat morgen een nieuw parlement kiest wordt van hogerhand effectief afgeschermd van de meest elementaire nieuwsfeiten - net als in de totalitaire tijden van voor het democratisch experiment.