NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
De stiefvader was heroïnehandelaar die vaak sloeg en de moeder prostituée. Zo'n verhaallijn pleegt te eindigen bij een therapeut die het slachtoffer misbruikt. En veel bomen over leed. Een psychiatrische Vinger aan de Pols. Zo heb ik er veel gezien. Frank en Eva brak met die conventie van de televisie anno 1999. De maakster, Ali Haselhoef, liet haar ouders met foto's terugblikken op hun wilde leven van indertijd.

Haar moeder was in de jaren zestig prostituée in Groningen geworden om genoeg te kunnen verdienen voor haar kind. In 1968 trouwde ze met de eerste Surinamer in Groningen, tevens drugshandelaar. De foto's getuigen van wilde, dronken feesten. Haselhoef vertelt sterke verhalen. Vader, met gouden kettingen en ringen behangen, had een voorkeur voor grote Chevrolet Camaro's. Moeder beschouwde haar werk als "puur spel". Er kwam vrijwel nooit een man bij haar naar binnen, zei ze lachend, maar ze gebruikte haar hand achter haar rug, een gangbare truc. De klant nam daar genoegen mee, Sex voor de Buch was nog niet op tv geweest en er was geen goedkope buitenlandse concurrentie. Ik heb zelf een tijd in Groningen pal naast zo'n raam gewoond, met een oudere vrouw overdag en een jongere in de nachtdienst. Tijdens warme nachten als er veemarkt was in de stad of als het druk was in de haven van Delfzijl ging het tot zes uur 's morgens door. Soms had de oudere vrouw een kleinkind op schoot en dan zwaaide ze trots vanuit de etalage. Ik herken de stoïcijnse spreektrant. Tante vertelt over Eva die over de motorkap van de Chevrolet werd geslagen. Tante rende naar buiten en zei: "Wat moe jij nou slaan. Blief van mie zus aaf. Dit ben ik nooit vergeetn. Toen zei Eva "Ik ga et zo aangeebn bij de politie. Toen zei hij: "Dat doet ze maar".

Ik wil niet zeggen dat deze laconieke houding valt aan te bevelen en dat hulp moet worden gemeden. Maar het gaat vaak zonder institutioneel ingrijpen. Voorzover de maakster persoonlijk geschonden was, wou ze daar in de docu niet over vertellen - ze verkoos opscheppen. De kijker is gewend aan een therapeut die in het afwijkende bemiddelt. De televisie presenteert alleen de gevallen waar instellingen aan te pas komen. De woordvoerder van een RIAGG of een slachtoffergroep wordt gevraagd om een specifiek voorbeeld te leveren. Na ruggespraak komt er een welsprekende patiënt, gespecialiseerd in het voor de camera in psychotherapeutische termen uitdiepen van zijn/haar geval. Het slachtofferschap als roeping.

Raamprostituées zijn als circusartiesten die het zonder masseur of persoonlijke coach moeten stellen. Bij Eva, die nu schoonmaakster is en alleen woont met een papegaai, is weinig bitterheid te bespeuren. Haar dochter heeft immers gestudeerd en maakt documentaires. Eva is een onafhankelijk persoon. We zien haar lopen door de zitkamer in witte onderbroek, zodat de cellulitis op haar benen goed uit komt. Was dat op verzoek van de dochter? Was het echt?

De oude stiefvader woont in Suriname bij zijn zoveelste gezin. Hij wil niet terugblikken op tien jaar in de gevangenis maar verder leven met zijn kinderen. Zijn Camaro heeft een kapotte voorruit en de radiateur moet voor elke rit worden bijgevuld met koelwater. Zij filmt hoe hij zijn grijze haar en baard zwart verft met een borsteltje. De druipende verf doet denken aan de slotscène van De Dood in Venetië. Met een krant veegt de stiefvader de zwarte druppels van zijn dikke buik. Zijn deze ontluisterende beelden een subtiele vorm van wraak?

Later bij Den Haag Vandaag meende ik ook donkere verf in de haren van Groenlinkser Paul Rosenmöller te bespeuren. Hij sprak over Schiphol. Ik was weer terug bij de institutionele televisie van alledag. De spoorstaking kwam aan de orde. In Nova rechtte de NS-directeur zijn rug en presenteerde zijn oplossing voor het geweld tegen conducteurs: "Heel veel voorlichting op scholen. Met de politie praten. Met slachtoffers praten. Met elkaar in een goed gesprek komen."