NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Na veel overuren heeft het ministerie van Financiën de antwoorden gereed op Kamervragen over het nieuwe belastingplan.

Door onze redacteur EGBERT KALSE

DEN HAAG, 26 NOV. De belastinggang heet het, de nulde verdieping van het ministerie van Financiën. Sinds 1997 werken daar de ambtenaren die zijn vrijgemaakt om aan het belastingsysteem voor de volgende eeuw te werken. Eerst noemden de initiatiefnemers, staatssecretaris Willem Vermeend (PvdA) en minister Gerrit Zalm (VVD), het nieuwe stelsel nog het Belastingplan voor de 21ste eeuw. Intussen is de horizon wat dichterbij gelegd en heet het plan Belastingherziening 2001.

Tijdens de hoogtijdagen van de voorbereidingen werd 'de nulde' bevolkt door zo'n zeventig ambtenaren. Het tekent het belang dat Zalm en Vermeend hechten aan hun magnum opus dat zij in september presenteerden. Hoewel het er nu iets rustiger is, is het in de belastinggang sinds maandag 15 november niet stil geweest. Althans, bijna niet.

Op die bewuste maandag waren alle 2.269 vragen van Tweede-Kamerleden over het belastingplan binnen. De vrijdag ervoor hadden de coalitiepartijen en de kleine christelijke partijen hun inbreng afgeleverd, en maandag 15 november volgden de overige oppositiefracties. Het CDA leverde 960 vragen in. "Twee dagen te laat", volgens een woordvoerster van het ministerie.

Die twee dagen zouden achteraf waardevolle blessuretijd zijn geweest. Bijna volcontinu heeft een team van 33 ambtenaren sinds 15 november gewerkt aan de beantwoording van de vragen. Iedere dag - het afgelopen weekeinde incluis - van 's ochtends acht tot 'savonds vaak na elven, zaten ze te lezen, te zoeken, te tikken. Bij benadering zijn er zo'n 5.500 manuren gestoken in de beantwoording.

Een aanpalend vergaderzaaltje doet al bijna twee weken dienst als eetzaal. Gezamenlijk nuttigen de ambtenaren daar iedere avond hun kopje soep, broodjes en salades. "Er hangt een gezellig sfeertje. Zo van: we gaan dit samen tot een goed einde brengen", vertelt een hunner. Die sfeer werd afgelopen zondagavond nog versterkt toen plotseling een al wat kalende man met bril in zijn weekendkloffie (spijkerbroek en slobbertrui) de gang binnenstapte. De ambtenaren moesten even goed kijken, maar toen zagen ze het. Minister Gerrit Zalm kwam hoogstpersoonlijk 'zijn troepen' een hart onder de riem steken. Hij maakte hier en daar een praatje, at een broodje mee en liep de kamertjes binnen waar de ambtenaren zaten te werken.

Financiën is Financiën en dus worden de vragen tot ver achter de komma beantwoord. Ze zijn opgedeeld in tien categorieën. Elke categorie heeft een eigen redactioneel team, dat tot vanochtend de antwoorden op de vragen heeft gecontroleerd op taalgebruik en dubbele antwoorden. Vanmiddag moesten de antwoorden klaar zijn.

Pak naar huisadres gezonden

De pakketten met antwoorden worden per koerier naar het huisadres van de betreffende Tweede-Kamerleden gebracht. Dan kan het belastingplan na het kerstreces, in januari en februari, worden behandeld.

Door alle vragen, die soms over de fax werden aangeleverd, in een computersysteem te stoppen, konden doublures snel worden opgespoord. Sommige vragen werden wel vijf keer gesteld. Andere vragen waren zo ruim gesteld dat bij voorbaat al kon worden vastgesteld dat er nooit een bevredigend antwoord op te geven zou zijn. Wat is bijvoorbeeld het antwoord op de vraag die CDA'er Jacob Reitsma stelde: 'Geeft u eens een overzicht van het instrumentalisme van de afgelopen eeuw en de effecten daarvan?' Instrumentalisme is een manier om met belastingmaatregelen het gedrag van burgers en bedrijven te beïnvloeden.

In totaal zou het departement vanmiddag naar verwachting zo'n 800 pagina's aan antwoorden naar buiten brengen. Overigens is het versturen van die berg papier meer een service, want sinds begin dit jaar is de officiële manier om stukken naar de Tweede Kamer te sturen elektronisch geregeld.

In ieder geval één fanatieke overwerker heeft alle vragen hoogstpersoonlijk onder ogen gehad, Willem Vermeend. De staatssecretaris staat bekend als een whizzkid op fiscaal gebied en daarbij als perfectionist. "Willem wil alles zien, geeft aanwijzingen, correcties", zegt een medewerker. "Het is voor ons ambtenaren goed te zien dat bij zulke belangrijke projecten de hiërarchie tussen de politieke leiding van het departement en de uitvoerders wegvalt. Willem zit hier ook elke avond tot elf uur achter zijn computer."

De inspanning van de ambtenaren heeft voor hen maar een beperkte houdbaarheid. De schriftelijke antwoorden zijn slechts een voorschotje op de uiteindelijke behandeling in de Tweede Kamer. Als het debat over de herziening van het belastingstelsel eenmaal is losgebroken, kunnen ze weer van voren af aan beginnen.

Zie ook:

Reacties op het belastingplan:
PvdA, D66, SP, MKB Nederland, FNV, VNO-NCW.

Zalm verlicht belastingregime middeninkomen (23 november 1999)
Nieuw fiscaal stelsel wacht veel gesleutel (15 september 1999)
'Tarieven blaffen wel, maar ze bijten niet' (15 september 1999)
Vanaf 2001 nieuw belastingstelsel (14 september 1999)
Nieuw fiscaal stelsel revolutionair (14 september 1999)
Fiscus 21 (14 september 1999)

( a d v e r t e n t i e s )